NG gemeente Humansdorp

Die NG gemeente Humansdorp is in 1849 gestig as die 40ste gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk en die negende gemeente in wat later die NG Kerk in Oos-Kaapland sou word.

Humansdorp se NG kerkgebou is opgerig in die Bisantynse styl wat so gewild in die jare 40, 50 en 60 was. Die argitek was Hendrik Vermooten.

Ds. B.B. Keet, leraar van 1894 tot sy dood op 2 Desember 1903.

Die vorige NG kerk Humansdorp.

Ds. Japie Horak was leraar van 1904 tot 1913.

Ds. J.D. De Villiers Horak, leraar van 1904 tot 1913.

Ds. Christiaan Hendrik Stulting, leraar van 1913 tot 1946.

Ds. Nico Schreuder, leraar van 1958 tot 1966.

Die gemeente is in 1849 afgestig van die moedergemeente Uitenhage en het tot in 1859 die naam gedra van die parochie van Alexander, so genoem na die leraar van die moedergemeente ten tyde van die afstigting, ds. Alexander Smith. Uitenhage het destyds geressorteer onder Ring van Albanie en met die Ringsitting van 1848 in die kerkgebou op Riebeek-Oos, indertyd die middelpunt van die gemeente Albanie, het ds. Smith in sy gemeenteverslag melding gemaak van die begeerte en voorneme van die inwoners aan die oorkant van die Gamtoosrivier om 'n afsonderlike gemeente te vorm.

Hy kon ook meedeel dat die vraagstuk in verband met 'n geskikte stuk grond waarop 'n kerkgebou en pastorie opgerig kon word, opgelos is deurdat die heer M.J. Human 'n stuk grond van sowat 600 morg gratis vir dié doel afgestaan het. Daarop is 'n voorstel van ds. Smith dat genoemde gedeelte oorkant die Gamtoosrivier voortaan 'n afsonderlike gemeente sou uitmaak, met algemene stemme aangeneem. Die kerkraadslede wat deur die Ring benoem is, is op 14 Februarie op Kerkplaas, ongeveer 7 km ten weste van die huidige Humansdorp, aan die gemeente voorgestel en op Maandag 19 Februarie kon die eerste kerkraadsvergadering gehou word.

Humansdorp het sy kruisvormige kerkie op 31 Augustus 1851 ingewy. Dié plegtigheid is waargeneem deur prop. W.F. Heugh, seun van Uitenhage, wat so pas na voltooide studie uit Nederland in Suid-Afrika teruggekeer het. Ds. Heugh het in Engels sowel as in Nederlands gepreek en so 'n groot indruk op die gemeente gemaak dat 'n gemeentevergadering die volgende dag eenparig besluit het om die kerkraad te vra om op hom 'n beroep uit te bring. So is ds. William Heugh op 1 September 1851 tot herder en leraar van Alexander beroep.

Ná ds. Heugh het in die vroeë tyd in die Humansdorpse gemeente gearbei: di. Petrus Albertus Groenewald, B.B. Keet, J.D. Horak, C.H. Stulting, J.D. Stulting en ds. Odendaal. Die eerste twee dogtergemeentes was Kareedouw en Gamtoosvallei. Later sou ook onder meer Humansdorp-Oos in 1976 van die toe 128 jaar oue moedergemeente afstig.

Enkele leraars

• William Flemming Heugh, 1851–1881 (emeriteer; oorlede op 10 Augustus 1885)
• Petrus Albertus Groenewald, 1892–1893 (sy eerste en enigste gemeente; geskors, maar in 1897 herstel; oorlede op 23 Maart 1906)
• Barend Bartholomeus Keet, 1894 – 2 Desember 1903 (oorlede in die amp)
• Jakob Daniël De Villiers Horak, 1904–1913
• Christiaan Hendrik Stulting, 1913–1946 (emeriteer)
• Jan Daniël Stulting, 1934–1943
• Christiaan Jacobus Odendaal, 1947–1955
• Johannes Lodewyk Nel, 1955–1964
• Nico Schreuder, 1958 tot 1966
• Frederik Christoffel Coetzee, 5 Maart 1985–1997
• Mattheüs Human Langenhoven, 21 Augustus 2016 – hede

Bronne

• Van Rene, Adri-Louise (hoof: Tydskriftemaatskappy). 2012. Jaarboek van die NG Kerke 2012. Wellington: Tydskriftemaatskappy.