Alexander Smith

Ds. Alexander Smith (? - 13 Augustus 1866) was een van die eerste Skotse predikante wat dr. George Thom gewerf het om die tekort aan predikante in Suid-Afrika aan te vul en uitvoering aan goewerneur lord Charles Somerset se verengelsingsbeleid te gee.

Ds. Alexander Smith, in 1822 in diens getree, na wie die NG gemeente Alexandria en dus ook die Oos-Kaapse dorp Alexandria, vernoem is.

Uit Skotland na SA

Die proponente wat Thom in Skotland van die Presbiteriaanse Kerk gewerf het, moes almal eers Nederland toe gaan om die Hollandse taal aan te leer, hoewel die opleiding van korte duur was en sommige lewenslank met die vreemde taal gesukkel het. Thom het, in samewerking met die Britse koloniale sekretaris, graaf Bathurst, kommissies in Aberdeen en Glasgow gestig om voornemende predikante te oorreed om na die Kaap te kom.

Die kommissie van Aberdeen stuur di. Andrew Murray sr., Colin Fraser en George Morgan, wat onderskeidelik op Graaff-Reinet, Beaufort-Wes en Somerset-Oos geplaas word. Die kommissie van Glasgow stuur di. Henry Sutherland, Smith en William Ritchie Thompson, wie se eerste gemeentes onderskeidelik Worcester, Uitenhage en Stockenström (eers as sendeling en van die gemeente se stigting in 1832 af as leraar) was.

Leraar van Uitenhage

Ds. Smith was die tweede leraar van die NG gemeente Uitenhage. Met voorbeeldige getrouheid en kennelike seën het hy dié uitgestrekte veld 40 jaar lank bearbei tot hy in 1863 afgetree het. Tydens sy bediening (1843) is ook die kerkgebou voltooi, wat later as die gemeente se kerksaal gedien het. Tydens ds. Smith se dienstyd was Olifantshoek een van die gemeente se buitewyke. Lidmate moes per ossewa Uitenhage toe gaan vir doop, nagmaal ens. Jare lank het hy daarheen gegaan om die lidmate op Olifantshoek op Kerkplaas te besoek en bedien en daarom kry die nuwe gemeente met afstigting in 1854 die naam Alexandria, ook die naam van die dorp. Ook die gemeente wat in 1849 op Humansdorp van Uitenhage afgestig is, is na ds. Smith vernoem nadat dit deur sy toedoen selfstandig geword het. Dit het tot 1859 Alexander geheet, waarna dit vernoem is na die plaaseienaar, M.J. Human, wat 'n gedeelte van sy grond gratis afgestaan het vir die oprigting van 'n kerk en pastorie.

Bronne

• Dreyer, eerw. A. 1924. Eeuwfeest-Album van de Nederduits Gereformeerde-Kerk in Zuid-Afrika 1824 - 1924. Kaapstad: Publikatie-kommissie van de Z.A. Bijbelvereniging.
• Dreyer, eerw. A. 1932. Jaarboek van die Nederduits-Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 1933, Kaapstad: Jaarboek-Kommissie van die Raad van die Kerke.
• Olivier, ds. P.L. (samesteller). 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.