NG gemeente Montclair

Die NG gemeente Montclair was 'n gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die provinsie en Sinode van KwaZulu-Natal. Dit het op 1 September 2005 saamgesmelt met die moedergemeente, NG gemeente Durban-Suid, waarna dié saamgestelde gemeente bekendstaan as Durban-Oos. Dié nuwe gemeente se belydende lidmate het binne die eerste 10 jaar van sy bestaan afgeneem van 835 tot 332.

Ds. Pierre Cronjé was van 1950 tot 1951 Durban-Suid se eerste medeleraar, waarna hy 'n beroep na die nuwe dogtergemeente Montclair aangeneem het. Hier het hy gebly tot hy in 1954 spoorwegleraar geword het, 'n amp wat hy ook deeltyds as medeleraar van die moedergemeente beklee het.

Ds. en mev. F.N. Marais by hul dogters, Dorothea (agter) en Marguerite. Hy was leraar hier van 1959 tot 1960.

Ds. en mev. Nico Schreuder. Hy was leraar van Montclair van 1966 tot 1980.

Agtergrond

Die gemeente is op 21 Februarie 1951 van Durban-Suid afgestig as die 26ste van die destydse Natalse Kerk en die sewende in die stad Durban. As gevolg van die geografiese uitgestrektheid en die verspreidheid van sy lidmate, het die gemeente Durban-Suid voor groot probleme te staan gekom. Baie van sy lidmate het met die jare verband met die Kerk verloor. Veral die lede van die wyke Montclair en Suidkus is die swaarste getref deurdat vervoerdienste na die sentrale kerksaal ongerieflik was.

Die hou van buitedienste was ook nie die mees bevredigende oplossing nie, want met een leraar alleen kon daar hoogstens een maal per maand op al sewe die buitediensplekke 'n diens gehou word. Baie buitedienste het ook nie daartoe bygedra om die saamhorigheidsgevoel van die gemeente te versterk nie. Finansieel was die gemeente, wat wel kort voor Montclair se afstigting sowat 1 200 belydende lidmate gehad het, nie daartoe in staat om 'n medeleraar te beroep nie.

Deur geldelike steun van die Sinodale Armesorgkommissie kon egter later oorgegaan word tot die beroep van 'n medeleraar wat ook deeltyds sou optree as Natalse spoorwegleraar. Sodoende kon prop. Pierre Cronjé op 29 Julie 1950 in die gemeente as medeleraar en deeltydse spoorwegleraar bevestig word. Benewens sy werk as spoorwegleraar was ds. Cronjé se taak die bearbeiding van die wyke Montclair en Suidkus en meer spesifiek om hierdie wyke vir afstigting ryp te maak.

Afstigting

Dié werk was voorspoedig sodat op die kerkraadsvergadering van Durban-Suid op 8 Desember 1950 daar aan hierdie wyke verlof toegestaan is om voorbereidende maatreëls te tref vir afstigting tot 'n aparte gemeente. Onder blyke van groot geesdrif is hierdie nuwe gemeente op 21 Februarie 1951 in die Montclair-saal gestig. Op 2 April 1951 het die kerkraad 'n eerste beroep uitgebring en wel op ds. Cronjé van die moedergemeente, wat hom dan ook die beroep laat welgeval het.

Op 26 Mei 1951 is ds. Cronjé ontvang as eerste leraar van die jong gemeente. Tereg is daar destyds in die pers melding gemaak van die feit dat dit 'n gemeente is sonder kerk, sonder saal en sonder pastorie. Ten spyte van vele struikelblokke in die weg, het die jong gemeente met groot toewyding en opoffering sy taak aangepak. Die afstigting was 'n geloofstap, maar in die kort tydjie van sy bestaan is daar oorvloedig bewys gelewer dat wie op die Here vertrou nie beskaamd hoef te staan nie, aldus Ons gemeentelike feesalbum van 1952. Die gemeente is afgestig met 540 belydende lidmate, maar teen 1960 het dit afgeneem tot 450 nadat Suidkus op 4 Julie 1958 van die gemeente afgestig het. Dié dogtergemeente het in 1960 340 belydende lidmate gehad. Ds. D.J.J. Oosthuizen, van 1955 af leraar van Montclair, het in 1959 die beroep na Suidkus as dié gemeente se eerste leraar aangeneem.

Onlangse verlede

In 1985 het Montclair twee predikante gehad, terwyl die dooplidmate 404 en die belydende lidmate 820 getel het. Durban-Suid is ook deur twee leraars bedien en het 455 doop- en 884 belydende lidmate gehad. Teen 2000, steeds met twee leraars, het Durban-Suid 291 dooplidmate en 643 belydende lidmate gehad en Montclair, nou met net een leraar, onderskeidelik 166 en 503.

Die saamgestelde gemeente Durban-Oos het die lewe op 1 September 2005 begin met 204 doop- en 835 belydende lidmate. Ds. R.F. Geyser het oorgekom van Durban-Suid af en G.A. Hanekom van Montclair af. Vyf jaar later, in 2010, het die dooplidmate 39 getel en die belydende lidmate 346, wat in 2015 onderskeidelik 44 en 332 was. Nogtans hou die nuwe gemeente steeds eredienste in albei die samestellende dele se ou kerkgebou, te wete die destydse Durban-Suid s’n by Old Missionweg 49, Grosvenor, en Montclair s’n by Montclairweg 42.

Enkele leraars

• Pierre Cronjé, 1951 - 1954 (oorgekom van die moedergemeente, NG gemeente Durban-Suid)
• Dirk Johannes Jacobus Oosthuizen, 1955 - 1959 (waarna eerste leraar van die dogtergemeente, Suidkus)
• Floris Nicolaas Marais, 1959 - 1960
• Nicolaas Schreuder, 22 Januarie 1966 - 1980

NG gemeentes in Durban

In 1960 het die Ring van Durban bestaan uit 13 gemeentes met 8 322 belydende lidmate, maar die gemeente Weza-Port Shepstone het later 'n afsonderlike ring geword sodat die 12 oorblywende gemeentes 7 698 belydende lidmate gehad het. In 1985 was daar twee Durbanse ringe, te wete Durban en Durban-Suid. In die gesamentlike getal van 20 gemeentes was daar toe 12 464 belydende lidmate. In 2000 het daar 19 gemeentes oorgebly met 10 241 belydende lidmate, maar die getal gemeentes het teen 2015 afgeneem tot 14 en die belydende lidmate tot 6 600.

Naam	Stigtingsdatum	Status	Bel. lidm. 1960	Bel. lidm. 1972	Bel. lidm. 1985	Bel. lidm. 2000	Bel. lidm. 2015	Bel. lidm. 2016
Durban	1913	Bestaan nog	632	1 117	667	208	35	30
Noordkus	1940	Bestaan nog	500	709	500	480	342	352
Port Natal	1945	Bestaan nog	1 100	1 126	434	326	125	146
Berea	1945	Bestaan nog	790	1 038	470	287	68	73
Pinetown	1946	Bestaan nog	651	1 422	971	823	327	407
Durban-Noord	1958	Ingelyf by Umhlanga 2006	415	648	501	410	–	–
Glenwood	1961	Ingelyf by Port Natal 1992	–	489	415	–	–	–
Escombe	1974	Bestaan nog	–	–	670	507	220	200
Westville	1975	Bestaan nog	–	–	498	537	331	352
Durban Reformed	1977	Ontbind 2004	–	–	76	46	–	–
Krantzkloof	1984	Bestaan nog	–	–	315	258	660	679
Umhlanga	1978	Bestaan nog	–	–	332	565	735	561
Durban-Suid	1941	Saamgesmelt met Montclair as Durban-Oos 2005	600	1 132	884	643	–	–
Durban-Wes	1941	Bestaan nog	767	797	648	458	1 069	999
Fynnland	1955	Bestaan nog	793	1 284	1 033	680	372	331
Hillary	1956	Saamgesmelt met Malvern, Durban-Wes 2011	660	530	566	405	–	–
Malvern	1970	Saamgesmelt met Hillary, Durban-Wes 2011	–	460	1 003	827	–	–
Montclair	1951	Saamgesmelt met Durban-Suid as Durban-Oos 2005	450	1 050	820	503	–	–
Scottburgh	1978	Bestaan nog	–	–	325	653	584	409
Suidkus	1958	Bestaan nog	340	776	1 336	1 625	1 400	1 532
Durban-Oos	2005	Bestaan nog	–	–	–	–	332	334
Totaal			7 698	12 578	12 464	10 241	6 600	6 405

Bronne

• (af) Olivier, ds. P.L., Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.
• (af) Besonderhede oor die gemeente Durban-Oos op die webtuiste van die NG Kerk in KwaZulu-Natal Geargiveer 27 November 2015 op Wayback Machine. URL besoek op 20 Julie 2015.

Eksterne skakels

• Durban-Suid se kerkgebou by Old Missionweg 49, Durban. URL besoek op 20 Julie 2015.
• Montclair se kerkgebou by Montclairweg 42, Durban. URL besoek op 20 Julie 2015.