NG gemeente Durban-Suid

Die NG gemeente Durban-Suid was die tweede oudste gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die stad Durban en die 19de gemeente wat in die Tuinprovinsie gestig is, maar dit het op 1 September 2005 met Montclair saamgesmelt om Durban-Oos te vorm. Dié nuwe gemeente se belydende lidmate het binne die eerste 10 jaar van sy bestaan afgeneem van 835 tot 332. Nogtans hou hy albei voormalige kerkpersele in stand, te wete die destydse Durban-Suid s’n by Old Missionweg 49, Grosvenor, en Montclair s’n by Montclairweg 42. Eredienste word nog in albei geboue gehou.

Ds. H.O. Viviers was van 1943 tot 1947 Durban-Suid se eerste leraar.

Ds. F.M. Smit, leraar van 1948 tot 1952.

Ds. Pierre Cronjé was van 1950 tot 1951 Durban-Suid se eerste medeleraar, waarna hy 'n beroep na die nuwe dogtergemeente Montclair aangeneem het. Daar het hy gebly tot hy in 1954 spoorwegleraar geword het.

Ds. W.M. Grové, leraar van 3 September 1966 tot 1976.

Stigting

Durban-Suid is op 24 Julie 1941 gestig, net 'n dag voor Durban-Wes, met ds. D.J.J. de Vos as eerste konsulent. Gedurende die vakature het ds. J.P. Liebenberg, emeritus, ’n tyd lank die gemeente bearbei. Nadat nege beroepe sonder sukses uitgebring is, is ds. H.O. Viviers, hulpprediker van die gemeente Komga, beroep. Hy het hom die keuse laat welgeval en is op 20 Maart 1943 bevestig.

Kerklike geboue

By die stigting van die gemeente was daar geen vaste eiendom waarmee 'n begin gemaak kon word nie. Eers in Oktober 1943 kon grond vir die oprigting van die nodige geboue aangekoop word. Die hoeksteen van 'n doelmatige kerksaal is op 9 Maart 1946 deur die plaaslike leraar gelê, en op 31 Augustus het die plegtige inwyding daarvan geskied. Tot op daardie tyd is die hoofdienste in 'n spoorwegsaal gehou. In Oktober 1946 kon 'n nuwe pastorie in gebruik geneem word, nadat die leraar met sy gesin op vier verskillende plekke gewoon het.

Met die vinnige uitbreiding van die gemeente het die werk vir die leraar te veel geword. As gevolg van sy versoek om 'n hulpleraar, in Augustus 1945 tot die kerkraad gerig, is die dienste van ds. M.W. Odendaal, emeritus, vir 'n tydjie verkry. Ds. Viviers het die gemeente met groot ywer en toegewydheid bearbei tot hy op 28 September 1947 afskeid geneem het, aangesien hy 'n beroep na Dannhauser aangeneem het.

Nadat vyf beroepe bedank is, het ds. F.M. Smit van Dealesville aangeneem en is die vakature met sy bevestiging op 2 Oktober 1948 gevul. Die nadelige gevolge van die De Vos-skeuring en die A.E.B.-bedrywighede en die lang vakature was duidelik waarneembaar in die gemeente. Daarby was die werkkring uitgestrek en die werk vir een predikant heeltemal te veel. Die nuwe leraar het dus 'n geweldige taak op sy skouers gevind.

Op 29 Julie 1950 is prop. P. Cronje met oplegging van hande as medeleraar bevestig, en in Februarie 1951 het die gemeente, met die stigting van die gemeente Montclair, moeder geword. Ds. Cronje het 'n beroep daarheen aangeneem en op 20 Mei 1951 afskeid geneem. Die voordeel van die afstigting het al spoedig geblyk, onder meer deur die aanmerklike verbetering in die gemeente se finansiële posisie.

Durban-Suid se kerkgebou is in Desember 1967 in gebruik geneem.

Onlangse ontwikkelinge

In 1985 is Durban-Suid nog deur twee leraars bedien en het die gemeente 455 doop- en 884 belydende lidmate gehad. In daardie jaar het Montclair ook twee predikante gehad, terwyl die dooplidmate 404 en die belydende lidmate 820 getel het. Teen 2000, steeds met twee leraars, het Durban-Suid 291 dooplidmate en 643 belydende lidmate gehad en Montclair, nou met net een leraar, onderskeidelik 166 en 503.

Die saamgestelde gemeente Durban-Oos het die lewe op 1 September 2005 begin met 204 doop- en 835 belydende lidmate. Ds. R.F. Geyser het oorgekom van Durban-Suid af en G.A. Hanekom van Montclair af. Vyf jaar later, in 2010, het die dooplidmate 39 getel en die belydende lidmate 346, wat in 2015 onderskeidelik 44 en 332 was.

Enkele leraars

• Hendrik Olivier Viviers, 1943–1947
• Francois Malan Smit, 1948–1952
• Pierre Cronjé, 1950–1951 (waarna eerste leraar van dogtergemeente Montclair)
• Jacobus Daniël van Wyk, 1959 - 1963
• Willem Marthinus Grové, 1966 - 1976
• Hendrik Andries Mouton, 1970 - 1974

NG gemeentes in Durban

In 1960 het die Ring van Durban bestaan uit 13 gemeentes met 8 322 belydende lidmate, maar die gemeente Weza-Port Shepstone het later 'n afsonderlike ring geword sodat die 12 oorblywende gemeentes 7 698 belydende lidmate gehad het. In 1985 was daar twee Durbanse ringe, te wete Durban en Durban-Suid. In die gesamentlike getal van 20 gemeentes was daar toe 12 464 belydende lidmate. In 2000 het daar 19 gemeentes oorgebly met 10 241 belydende lidmate, maar die getal gemeentes het teen 2015 afgeneem tot 14 en die belydende lidmate tot 6 600.

Naam	Stigtingsdatum	Status	Bel. lidm. 1960	Bel. lidm. 1972	Bel. lidm. 1985	Bel. lidm. 2000	Bel. lidm. 2015	Bel. lidm. 2016
Durban	1913	Bestaan nog	632	1 117	667	208	35	30
Noordkus	1940	Bestaan nog	500	709	500	480	342	352
Port Natal	1945	Bestaan nog	1 100	1 126	434	326	125	146
Berea	1945	Bestaan nog	790	1 038	470	287	68	73
Pinetown	1946	Bestaan nog	651	1 422	971	823	327	407
Durban-Noord	1958	Ingelyf by Umhlanga 2006	415	648	501	410	–	–
Glenwood	1961	Ingelyf by Port Natal 1992	–	489	415	–	–	–
Escombe	1974	Bestaan nog	–	–	670	507	220	200
Westville	1975	Bestaan nog	–	–	498	537	331	352
Durban Reformed	1977	Ontbind 2004	–	–	76	46	–	–
Krantzkloof	1984	Bestaan nog	–	–	315	258	660	679
Umhlanga	1978	Bestaan nog	–	–	332	565	735	561
Durban-Suid	1941	Saamgesmelt met Montclair as Durban-Oos 2005	600	1 132	884	643	–	–
Durban-Wes	1941	Bestaan nog	767	797	648	458	1 069	999
Fynnland	1955	Bestaan nog	793	1 284	1 033	680	372	331
Hillary	1956	Saamgesmelt met Malvern, Durban-Wes 2011	660	530	566	405	–	–
Malvern	1970	Saamgesmelt met Hillary, Durban-Wes 2011	–	460	1 003	827	–	–
Montclair	1951	Saamgesmelt met Durban-Suid as Durban-Oos 2005	450	1 050	820	503	–	–
Scottburgh	1978	Bestaan nog	–	–	325	653	584	409
Suidkus	1958	Bestaan nog	340	776	1 336	1 625	1 400	1 532
Durban-Oos	2005	Bestaan nog	–	–	–	–	332	334
Totaal			7 698	12 578	12 464	10 241	6 600	6 405

Bronne

• (af) Olivier, ds. P.L., Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.
• (af) Besonderhede oor die gemeente Durban-Oos op die webtuiste van die NG Kerk in KwaZulu-Natal Geargiveer 27 November 2015 op Wayback Machine. URL besoek op 20 Julie 2015.

Eksterne skakels

• Durban-Suid se kerkgebou by Old Missionweg 49, Durban. URL besoek op 20 Julie 2015.
• Montclair se kerkgebou by Montclairweg 42, Durban. URL besoek op 20 Julie 2015.
• Die gemeente Durban-Oos se Facebook-blad.