Nasionale Dag van Noorweë

Die Grondwetdag op 17 Mei is die Nasionale Dag van Noorweë. In die Noorse omgangstaal word na die Nasionale Dag dikwels net as Syttende Mai ("Sewentiende Mei"), Nasjonaldagen of soms Grunnlovsdagen ("Grondwetdag") verwys. Hierdie openbare vakansie- en vlagdag word jaarliks ter herinnering aan die historiese datum in 1814 gevier toe koning Christiaan Frederik die Noorse Grondwet in Eidsvoll onderteken het en sodoende die weg gebaan vir Noorweë se kortstondige onafhanklikheid as 'n soewereine staat. Alhoewel die land kort daarna in die Vrede van Kiel gedwing is om 'n personele unie met die Koninkryk Swede te vorm, het die Sweedse monarg nogtans die nuwe Noorse Grondwet eerbiedig en selfregering aan die land toegestaan.

Die feesvierings in Oslo op 17 Mei 2005. Skoolkinders en plaaslike korps hou hul tradisionele straatoptog op Slottsplassen, die Kasteelplein van Oslo. Hier word hulle deur die koninklike gesin vanuit die kasteel se balkon begroet

Padvinders neem aan 'n parade deel

Die Noorse bevolking vier die Nasionale Dag sedert die 19de eeu uitbundig met onder meer straatoptogte.

Historiese agtergrond

Ná die ondertekening van die Noorse Grondwet op 17 Mei 1814 in Eidsvoll het die land hom volgens die bepalings van die wet tot 'n onafhanklike staat verklaar.

Studente en ander burgers het reeds kort ná die afkondiging van die grondwet begin om hierdie historiese gebeurtenis as 'n nasionale feesdag te vier, alhoewel die koning aanvanklik gehuiwer het om sy toestemming aan die feesvierings te gee. Gedurende die 1820's het koning Carl Johan die fees selfs enkele jare lank verbied aangesien hy dit as 'n soort protes en oneerbiedigheid teenoor die kroon en potensiële opstand beskou het.

Ná die Slag op die Plein in 1829 het die monarg se houding geleidelik begin verander - hierdie insident het hom feitlik gedwing om aandag aan die nasionale gevoelens van Nore te gee. Desondanks het mense eers in die jaar 1833 begin om openbare toesprake ter geleentheid van die Nasionale Dag te hou. In daardie jaar is die amptelike feesviering aangewakker deur die inwyding van 'n monument ter ere van 'n Noorse politikus, wyle Christian Krogh, wat met sy politieke optrede 'n te groot magskonsentrasie aan die kant van die koning voorkom het. Die toespraak is deur Henrik Wergeland gelewer en deur 'n Sweedse spioen dopgehou. Dié spioen is deur die koning na die feesviering gestuur om aan hom verslag te lewer.

In die tydperk ná 1864 het die Grondwetdag 'n gevestigde tradisie geword, en die eerste kinderparade - 'n straatoptog waaraan destyds net seuns deelgeneem het - is in Christiania (tans Oslo) gehou. Die meisies se straatoptog het 'n ander roete gevolg. Die kinderparades is danksy 'n inisiatief van die Noorse skrywer Bjørnstjerne Bjørnson gereël - alhoewel die eerste kinderparade in Eidsvoll reeds omstreeks 1820 deur Wergeland georganiseer is.

Die Tweede Wêreldoorlog is in Noorweë met die kapitulasie van die Duitse troepe op 8 Mei 1945 beëindig - net nege dae voor die feesvierings van daardie jaar. Alhoewel die Bevrydingsdag in Noorweë tot amptelike vlagdag verklaar is, geniet dit nie die status van 'n openbare vakansiedag met feesvierings nie. In plaas daarvan het die viering van die Noorse onafhanklikheid op 17 Mei 'n nuwe en breër betekenis gekry.

Aanvanklik het die Noorse Grondwet sentraal gestaan by die feesvierings, maar ná die politieke onafhanklikwording van Swede in 1905 word ook die koninklike gesin van Noorweë op hierdie dag gevier.

Feesvierings in die buiteland

'n Noors-Amerikaanse feesmaal op 17 Mei

Die Noorse Nasionale Dag word ook deur talle Noorse immigrantegemeenskappe in Noord-Amerika gevier, en dikwels word tradisionele Noorse feesmale berei (waaronder lutefisk, 'n gereg van geloogde vis). Die plaaslike losies van Sons of Norway, 'n Noorse organisasie in die VSA en Kanada, speel dikwels 'n belangrike rol by die voorbereiding vir die feesvierings.

Een van die grootste feeste vind in Petersburg in die deelstaat Alaska plaas. Die dorp, wat ook as Little Norway bekend staan, is oorspronklik deur Noorse immigrante gestig en het sy Skandinawiese erfenis steeds bewaar. Die fees word óf op 17 Mei óf die naweek kort voor of ná 17 Mei gevier en sluit 'n straatoptog en 'n herring toss (haringvergooi)-kompetisie in. Plaaslike bewoners verkoop tipiese Noorse gebak soos Lefse.

Op die Orkney-eilande van Skotland word 17 Mei vanweë die historiese en kulturele bande met Noorweë deur die Orkney Norway Friendship Association gevier.