Nemeïese leeu

die leeu wat deur Hercules doodgemaak is

Die Nemeïese leeu (Oudgrieks: Νεμέος λέων, verlatyns: Neméos léōn;[1] Latyns: Leo Nemeaeus) was in die Griekse mitologie 'n monster uit Nemea. Dit is uiteindelik gedood deur Herakles (Hercules). Omdat die monster se goue pels ondeurdringbaar was, kon dit nie met gewone sterflinge se wapentuig gedood word nie. Sy kloue was skerper as sterflinge se swaarde en kon deur enige sterk wapenrusting dring. In Photius se Bibliotheca skryf hy dat die draak Ladon, wat die goue appels bewaak het, sy broer was.[2]

Herakles dood die Nemeïese leeu. Detail uit 'n Romeinse mosaïek in Llíria, Spanje.

Ouers

wysig

Volgens Hesiodos was die Nemeïese leeu die nageslag van Orthros en 'n dubbelsinnige "sy", waarskynlik die Chimera of moontlik Echidna of selfs Ceto.[3] Volgens Hesiodos is die leeu grootgemaak deur Hera en gestuur om Nemea en die omliggende gebied te terroriseer.[4] Volgens Apollodorus,[5] was hy die nageslag van Typhon. Volgens 'n ander tradisie, soos weergegee deur Claudius Aelianus (met Epimenides as bron) en Hyginus, was die leeu afkomstig van die maangodin Selene, wat hom op versoek van Hera van die maan afgegooi het.[6]

Eerste taak van Herakles

wysig
 
Hercules veg met die Nemeïese leeu, Peter Paul Rubens.
 
Antieke Romeinse reliëf (3de eeu n.C.) wat die volgorde van die pligte uitbeeld, met, van links na regs, die Nemeïese leeu, die Hidra van Lerna, die Erumantiese swyn, die Hinde van Keruneia, die Stimfalide, die Hippolute, die Augias, die Stier van Kreta en die Merries van Diomedes (die Merries van Diomedes [Oudgrieks: Διομήδους ἵπποι, verlatyns: Diomēdous, hippoi], ook bekend as die Merries van Thracië, was in die Griekse mitologie 'n trop mensvretende merries. Die perde was manjifiek, wild en onbeheerbaar en het behoort aan Diomedes (hy moet nie verwar word met Diomedes, seun van Tudeus nie), koning van Thracië, en seun van Ares en Kyrene, en wat aan die Swart See-kus gewoon het. Daar word gesê dat Bucephalus, Alexander die Grote se perd, 'n afstammeling was van die merries.)[7]
 
Mosaïek van Llíria (Valencia, Spanje)

Die eerste van Herakles se "twaalf pligte", wat koning Eurustheus (sy neef) hom beveel het om te verrig, was die doodmaak van die Nemeïese leeu (die "pligte van Hercules" of "pligte van Herakles" (Oudgrieks: ἆθλοι, verlatyns: âthloi[8] Latyns: Labores) was 'n reeks take wat deur Herakles, die grootste onder die Griekse helde, uitgevoer is. Sy naam is later verlatyns as Hercules. Dit is uitgevoer ter nakoming van 'n bevel deur koning Eurustheus. Die verskillende pligte of episodes is later aaneengeskakel deur 'n deurlopende verhaal. Die vestiging van 'n vaste siklus van twaalf pligte is deur die Grieke toegeskryf aan 'n epiese gedig, nou verlore, wat geskryf is deur Peisander (7de tot 6de eeue vC).[9] Hera het sedert Herakles se geboorte probeer om hom te vermoor, en 'n waansin in Herakles veroorsaak, met die gevolg dat hy sy vrou en kinders vermoor het. Daarna het Herakles na die orakel van Delphi gegaan om boetedoening te doen en tot Apollo gebid vir leiding. Herakles is aangesê om Eurustheus, koning van Mycenae, vir tien jaar te dien. Gedurende hierdie tyd is hy gestuur om 'n reeks moeilike pligte te verrig.[10] ).

Herakles het deur die gebied rondgedwaal tot hy die dorp Cleonae bereik het. Hier het hy 'n seun ontmoet wat gesê het dat indien Herakles die Nemeïese leeu dood en binne 30 dae lewendig terugkeer, die dorp 'n leeu aan Zeus sou offer; as hy nie binne 30 dae terug is nie of hy sterf, sou die seun homself aan Zeus offer.[5] 'n Ander weergawe beweer dat hy Molorchos ontmoet het, 'n skaapwagter wat sy seun aan die leeu afgestaan het, wat gesê het dat indien hy binne 30 dae terugkom, 'n ram aan Zeus geoffer sou word. Indien hy nie binne 30 dae terug is nie, sou dit as rouoffer aan die dooie Herakles geoffer word.

Terwyl Herakles na die leeu gesoek het, het hy 'n paar pyle gaan haal om teen die leeu te gebruik, sonder om te weet dat sy goue pels ondeurdringbaar was; toe hy die leeu opspoor en daarna skiet het hy die pels se beskermende eienskap ontdek toe die pyl skadeloos van die dier se bobeen afwip. Na 'n ruk het Herakles die leeu na sy grot laat terugkeer. Die grot het twee ingange gehad, waarvan Herakles een versper het; hy het toe by die ander ingegaan. In die donker het Herakles die dier met sy knuppel afgeransel. Hy het die monster uiteindelik gedood deur dit met sy kaal hande te verwurg.

Nadat hy die leeu gedood het het hy probeer om dit met 'n mes af te slag, maar dit het misluk. Hy het toe die mes met 'n klip probeer slyp en met die klip self probeer om die karkas af te slag. Uiteindelik het Athena, wat die held se lot opgemerk het, vir Herakles gesê om een van die leeu se eie kloue te gebruik om hom af te slag en so die pels te verkry.

Toe Herakles op die dertigste dag terugkeer met die karkas van die leeu op sy skouers, was koning Eurustheus verstom en verskrik. Eurustheus het hom verbied om weer die stad binne te gaan; in die toekoms sou hy die vrugte van sy arbeid buite die stadspoorte vertoon. Eurustheus het hom gewaarsku dat die take wat aan hom gestel is al hoe moeiliker gaan word. Hy het Herakles toe beveel om sy volgende taak te voltooi, die vernietig van die Hidra van Lerna.

Herakles het die Nemeïese leeu se pels gedra nadat hy dit gedood het, aangesien dit warm en ondeurdringbaar was, behalwe vir die kragtigste wapens. Ander sê dat Herakles se wapenrusting in werklikheid die vel van die leeu van Kithairon was.

Volgens Aleksander van Mindos is Herakles in die uitvoering van die taak gehelp deur 'n slang wat hom gevolg het na [[Thebe, Griekeland]Thebe]] en hom gevestig het in Aulis. Dit is later geïdentifiseer as die waterslang wat die swaels gevang en verslind het en in klip verander is in die profesie oor die Trojaanse Oorlog.[11]

Uitbeelding in kuns

wysig

Sien ook

wysig

Verwysings

wysig
  1. Apollodorus. Mythographi Graeci. Volumen I (in Grieks). Рипол Классик. ISBN 978-5-87455-463-7.
  2. "Bibliothèque de Photius : 190. Ptolémée Chennus, Nouvelle Histoire". remacle.org. Besoek op 6 September 2023.
  3. Die identiteit van die "sy" waarna verwys word in Hesiodos se Theogonia 326 is onseker, sien Clay, pp. 159–160, with n. 34; Most, p. 29 n. 20 ("Probably Chimaera"); Hard, p. 63 ("Chimaira (or conceivably with his mother Echidna)"); Gantz, p. 23 ("[Chimera] ... or just possibly Echidna"); Caldwell, p. 47 lines 326 ("either Echidna or Chimaira"); West 1966, p. 356 line 326 ἡ δ' ἄρα ("much more likely ... Chimaera" than Echidna).
  4. Hesiodos, Theogonia 327–329
  5. 5,0 5,1 Apollodorus, 2.5.1
  6. Hard, p. 256; Claudius Aelianus, 12.7; Hyginus, Verhale/Fabulae 30
  7. Moncrieff, Ascott Robert Hope (1992). A Treasury of Classical Mythology. New York: Barnes & Noble. p. 41. ISBN 9781566191197.
  8. A Greek–English Lexicon, ἆθλος.
  9. Brill's New Pauly, s.v. Peisander (6).
  10. Hard, p. 253.
  11. Daniel Ogden, Drakon: Dragon Myth and Serpent Cult in the Greek and Roman Worlds

Bronnelys

wysig

Eksterne skakels

wysig