Oorgang (sterrekunde)

’n Oorgang in sterrekunde is wanneer ’n kleiner liggaam voor ’n groter liggaam verbybeweeg en ’n deel daarvan bedek, soos gesien vanuit ’n sekere gesigspunt. Die teenoorgestelde term is okkultasie, wanneer die voorste liggaam groter lyk en die agterste liggaam heeltemal bedek.

Io se oorgang met Jupiter, soos gesien deur die Cassini-ruimtetuig.

Dione se oorgang met Titaan, soos gesien deur Cassini. Op die voorgrond is ’n okkultasie van die klein maan Prometheus deur Saturnus se ringe.

Voorbeelde

’n Voorbeeld van ’n oorgang is wanneer ’n planeet voor die Son verbybeweeg, soos van die Aarde af gesien. Dit kan gebeur met ’n binnekonjunksie, wanneer Mercurius of Venus tussen die Aarde en die Son inbeweeg en die drie liggame in ’n reguit lyn lê. Van buiteplanete soos Mars af het die Aarde ook ’n oorgang met die Son.

Die term kan ook gebruik word vir wanneer ’n maan verby een van die ander planete verbybeweeg soos van die Aarde af gesien, byvoorbeeld Io, Europa, Ganimedes en Kallisto voor Jupiter.

’n Oorgang vereis dat drie liggame in ’n reguit lyn lê. In onlangse jare word talle eksoplanete opgespoor danksy hul oorgang met hul sterre. HD 209458 b is die eerste planeet wat so ontdek is.

’n Voorbeeld van ’n okkultasie is ’n sonsverduistering, wanneer die Maan voor die Son inbeweeg en die Son heeltemal of gedeeltelik bedek omdat die twee liggame van die Aarde af ewe groot lyk.

Curiosity

Op 3 Junie 2014 het die Curiosity-verkenningstuig op Mars ’n oorgang van Mercurius met die Son waargeneem – dit was die eerste keer dat ’n planeetoorgang vanaf ’n hemelliggaam benewens die Aarde waargeneem is.

Eksterne skakels

• Chasing Venus, Observing the Transits of Venus Smithsonian-instituut
• Jean Meeus: Transits. Richmond, Virginia: Willmann-Bell, Inc., 1989, ISBN 0-943396-25-5
• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Oorgang (sterrekunde).
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia