Olivier Roy

Olivier Roy (gebore 30 Augustus 1949 in La Rochelle) is 'n Franse politoloog, politieke raadgewer, diplomaat en gesant van die Verenigde Nasies wat as een van die land - en Europa - se voorste Islam-deskundiges beskou word. Olivier Roy fokus op politieke Islam en Islamisme en is daarnaas 'n deskundige vir Sentraal-Asië. Hy beklee 'n leerstoel as professor aan die European University Institute te Florence, Italië - 'n internasionale nagraadse en postdoktorale navorsingsinstelling wat deur die lidstate van die Europese Unie befonds word - en is daar by die Mediterreense program betrokke.

Olivier Roy (2017)

Lewe en navorsing

Olivier Roy is in 'n Protestantse gesin gebore en het filosofie, Persiese taal en kultuur en politologie in Parys gestudeer, onder andere aan die Institut national des langues et civilisations orientales (Inalco). Tussen 1984 en 2008 was hy as raadgewer vir die Franse Departement van Buitelandse Sake werksaam. In 1988 was hy raadgewer vir die Verenigde Nasies se heropbouprogram in Afghanistan. In 1993 was hy die Organisasie vir Veiligheid en Samewerking in Europa (OVSE) se verteenwoordiger in Tadjikikstan en het daar in 1994 ook as leier van die OVSE-sending gefungeer.

Roy is in 1985 as navorsingsdirekteur by die Nasionale Wetenskaplike Navorsingsentrum (Centre national de la recherche scientifique, CNRS) in Parys aangestel. Hy was daarnaas as dosent werksaam aan die École des Hautes Études en Sciences Sociales (EHESS), die Institut d’études politiques (IEP, Sciences Po) in Parys en is professor by die Robert Schuman-sentrum van die European University Institute in Florence.

Sy publikasies sluit 'n groot verskeidenheid boeke oor Islam, Iran en Sentraal-Asië, met 'n besondere fokus op Afghanistan, in. Een van sy bekendste werke, L'Échec de l'Islam politique (1992, twee jaar later in Engels vertaal as The Failure of Political Islam) het 'n standaardwerk vir studente geword wat hulle met politieke Islam besighou.

Stellings aangaande Islamitiese neofundamentalisme

Volgens een van Roy se vroeë hipoteses het Islamisme as politieke ideologie sy aantrekkingskrag verloor. In plaas daarvan begin neofundamentalistiese strominge in Islamitiese lande uitbrei - met die enkele doelwit om 'n puriteinse weergawe van Islam, wat onder meer deur die leerstellings van geestelikes soos Ibn Taimīya en Muhammad ibn ʿAbd al-Wahhāb beïnvloed is, deur middel van sendingwerk (Daʿwa) te propageer.

Neofundamentalisme is 'n neologisme wat Roy in sy werk L’Échec de l’Islam politique vir die eerste keer gebruik het om godsdienstige tendense in die Islamitiese wêreld te beskryf. Volgens hom toon die huidige Islamitiese godsdiensbeoefening steeds meer idealistiese en individualistiese trekke en staan dit in toenemende mate los van die heersende kultuur. Sodoende word Islam ook vir westerse konvertiete aantrekliker en meer toeganklik en ervaarbaar. Die gevaar, wat 'n sodanige weergawe van Islam inhou, is dat dit maklik geïnstrumentaliseer kan word deur organisasies soos die Islamitiese Staat.

Stellings aangaande radikale Islamisme en terreur in Frankryk

Sedert 1995 voer Olivier Roy 'n openbare debat met die Franse sosiaalwetenskaplike Gilles Kepel oor die wese en oorsake van radikale Islamisme en terreur in Frankryk. Terwyl Kepler argumenteer dat terroriste 'n radikale vorm van Islam verteenwoordig, beweer Roy dat bestaande radikaliteit van migrante uit die tweede generasie, wat sy wortels onder andere in selfhaat en selfverwerping het, maklik geïslamiseer kan word. Volgens hom verbreek hulle alle bande met die kultuur en godsdiensbeoefening van hul ouers, beweer om beter Moslems te wees en verwerp tegelykertyd alle westerse waardes. Hul motivasie is volgens Roy eerder nihilisties as godsdienstig van aard en hul terreurdade sodoende vergelykbaar met skietvoorvalle en massamoorde in Amerikaanse skole of op 'n Noorse vakansie-eiland, wat deur fassinasie vir die estetiek van geweldpleging en selfmoord gemotiveer is, maar ook met rewolusionêre terrorisme van uiterste linkse en regse groepe in Europa.