Ophou rook
Rookstaking, gewoonlik genoem ophou rook, is die proses om tabakrook te staak. Tabakrook bevat nikotien, wat verslawend is en afhanklikheid kan veroorsaak. As gevolg hiervan maak nikotienonttrekking die proses om op te hou dikwels moeilik.[1][2]
Rook is die grootste oorsaak van voorkombare dood en 'n wêreldwye kommer oor openbare gesondheid. Tabakgebruik lei meestal tot siektes wat die hart en longe affekteer, met rook 'n groot risikofaktor vir hartaanvalle, beroertes, chroniese obstruktiewe longsiekte (COPD), idiopaties pulmonale fibrose (IPF), emfiseem, en verskeie tipes en subtipes kanker (veral longkanker, kanker van die orofarinks, larinks, en mond, slukderm- en pankreaskanker). Rookstaking verminder die risiko om aan rookverwante siektes te sterf aansienlik. Die risiko van 'n hartaanval by 'n oud-roker verminder met 50% na een jaar van staking. Net so verminder die risiko van longkanker met 50% in 10 jaar vanaf staking.[3][4][5][6][7]
Van 2001 tot 2010 het ongeveer 70% van die rokers in die Verenigde State 'n begeerte uitgespreek om op te hou rook, en 50% het gerapporteer dat hulle die afgelope jaar probeer het om dit baas te raak. Baie strategieë kan gebruik word om op te hou rook, insluitend skielike ophou sonder hulp, verminder en dan ophou, gedragsberading en medikasie soos bupropion, sitisien, nikotienvervangingsterapie of vareniklien. In onlangse jare, veral in Kanada en die Verenigde Koninkryk, het baie rokers oorgeskakel na die gebruik van elektroniese sigarette om op te hou tabak rook. 'n Studie van 2022 het egter bevind dat 20% van rokers wat probeer het om e-sigarette te gebruik om op te hou rook, daarin geslaag het, maar 66% van hulle het een jaar later as dubbelgebruikers van sigarette en dampprodukte geëindig.
Slegs 3–6% van staakpogings sonder hulp is egter suksesvol op lang termyn. Gedragsberading en medikasie verhoog elkeen die koers van suksesvolle ophou rook, en 'n kombinasie van gedragsberading met 'n medikasie soos bupropion is meer effektief as enige intervensie alleen. 'n Meta-analise van 2018, uitgevoer op 61 ewekansige gekontroleerde proewe, het getoon dat onder mense wat ophou rook met 'n ophoumedikasie (en 'n mate van gedragshulp), ongeveer 20% van hulle 'n jaar later steeds nie-rokers was, in vergelyking met 12% wat nie medikasie geneem het nie.
By nikotienafhanklike rokers kan ophou rook lei tot nikotienonttrekkingsimptome soos nikotiendrange, angs, prikkelbaarheid, depressie en massatoename. Professionele rookstaking-ondersteuningsmetodes poog gewoonlik om nikotien-onttrekkingsimptome aan te spreek om die persoon te help om vry te kom van nikotienverslawing.
Verwysings
wysig- ↑ "Take steps NOW to stop smoking". www.nhs.uk. Londen: National Health Service. 2022. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 Mei 2022. Besoek op 31 Mei 2022.
- ↑ "How to Quit Smoking or Smokeless Tobacco". www.cancer.org. Atlanta, Georgia: American Cancer Society. 2022. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 25 Mei 2022. Besoek op 31 Mei 2022.
- ↑ "Tobacco". www.who.int (in Engels). Besoek op 24 Februarie 2024.
- ↑ Rodu B, Plurphanswat N (Januarie 2021). "Mortality among male cigar and cigarette smokers in the USA" (PDF). Harm Reduction Journal. BioMed Central. 18 (1): 7. doi:10.1186/s12954-020-00446-4. LCCN 2004243422. PMC 7789747. PMID 33413424. S2CID 230800394. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 26 Augustus 2021. Besoek op 28 Augustus 2021.
- ↑ Nonnemaker J, Rostron B, Hall P, MacMonegle A, Apelberg B (September 2014). Morabia A (red.). "Mortality and economic costs from regular cigar use in the United States, 2010". American Journal of Public Health. American Public Health Association. 104 (9): e86–e91. doi:10.2105/AJPH.2014.301991. eISSN 1541-0048. PMC 4151956. PMID 25033140. S2CID 207276270.
- ↑ Shah RS, Cole JW (Julie 2010). "Smoking and stroke: the more you smoke the more you stroke". Expert Review of Cardiovascular Therapy. Informa. 8 (7): 917–932. doi:10.1586/erc.10.56. PMC 2928253. PMID 20602553. S2CID 207215548.
- ↑ Laniado-Laborín, R (Januarie 2009). "Smoking and chronic obstructive pulmonary disease (COPD). Parallel epidemics of the 21 century". International Journal of Environmental Research and Public Health. MDPI. 6 (1): 209–224. doi:10.3390/ijerph6010209. PMC 2672326. PMID 19440278. S2CID 19615031.