Pawiak

Pawiak was 'n berugte politiese gevangenis wat in 1829-35 deur die Russiese Ryk in Warskou, Pole gebou is. Tydens die Tweede Wêreldoorlogse besetting van Pole deur Nazi-Duitsland het dit deel van die Warskou konsentrasiekamp geword.

Geskiedenis

Die oorblyfsels van die Pawiakgevangenis en 'n dooie boom wat tans gebruik word om sterftesberigte op te plak.

Stigting

Die Pawiak was deur 'n Russiese tsaarse regering laat bou in 1825-35. Tydens die Januarie Opstand in 1863 het dit gedien as 'n konsentrasiekamp vir Pole wat tot deportering in Siberië gevonnis is. Die naam is afgelei van die straat waar die gevangenis was, ulica Pawia (Pools vir "Poustraat").

Na Pole onafhanklikheid verkry het in 1918 het Pawiak die hoof gevangenis geword vir manlike kriminele, terwyl die vroulike gevangenis naby Gęsiówka geleë was.

Tweede Wêreldoorlog

Na die Duitse inval in Pole in 1939 was Pawiak in 'n Duitse Gestapo-gevangenis verander en daarna as deel van die Warskou konsentrasiekamp.

Ongeveer 100 000 mans en 20 000 vroue is in totaal daar aangehou tydens die Tweede Wêreldoorlog, meestal lede van die Armia Krajowa, politieke gevangenes en burgers wat as gyselaars geneem is. Ongeveer 37 000 van hulle was tereggestel, terwyl 'n verdere 60 000 na Duitse verdelgingskampe en konsentrasiekampe gestuur is. Die presiese getal slagoffers is onbekend, aangesien die tronk se argiewe nooit gevind is nie.

Tyden die Warskou Ghetto Opstand het Pawiak 'n aanvalsbasis vir die Nazi's geword: tronkbewaarders van Pawiak, onder bevel van Franz Bürkl, het vrywilliglik ingestem om Poolse Jode te jag.

Opstandingspoging

Op 19 Julie, 1944, het 'n Oekraïniesewag, Wachmeister Petrenko, en 'n paar ander gevangenes 'n massa uitbraak gepoog, wat deur 'n aanval van buite ondersteun was, maar hulle het gefaal. Petrenko en vele van sy medewerkers het selfmoord gepleeg. Die versettingsbeweging wat van buite aangeval het, het in 'n lokval geloop en het soveel lede verloor dat dit vir alle praktiese doeleindes ophou bestaan het. As vergelding is oor die 380 gevangenes die volgende dag tereggestel. Daar is voorgestel dat die hele insident 'n goed-beplande Gestapo-uitlokking was.

Likwidering

Die finale ontruiming van gevangenes het kort voor die Warskou Opstand plaasgevind op 30 Julie, 1944. 2 000 mans en die oorblywende 400 vroue was na Gross-Rosen konsentrasiekamp en Ravensbrück konsentrasiekamp gestuur. Die area was vir 'n kort tyd tydens die Warskou Opstand deur die rebellie beset, maar is gou weer aan die Duitse magte afgestaan en op 21 Augustus is 'n onbekende aantal oorblywende gevangenes geskiet en die geboue verbrand en vernietig deur die Nazi's.

Die geboue is nie na die oorlog herbou nie. 'n Mausoleum van "Herinnering aan Martelaarskap" en die Pawiak museum is nou daar geleë.

Sien ook

• Lys van konsentrasiekampe in Nazi-Duitsland