Warskou-opstand
- Hierdie artikel is oor die 1944-opstand in Warskou. Vir ander opstandings met 'n soortgelyke naam, sien Warskou-opstand (dubbelsinnig).
Die Warskou-opstand (Pools: powstanie warszawskie) was 'n gewapende stryd deur Poolse Tuisleër (Armia Krajowa) tydens die Tweede Wêreldoorlog om Warskou van Duitse besetting en Nazi-bewind te bevry. Dit het op 1 Augustus, 1944, begin as deel van 'n landwye opstand, Operasie Storm. Die Poolse troepe het die Duits-geleide magte tot 2 Oktober teengestaan, 'n totaal van 63 dae. Ongeveer 9 000 soldate is gewond en 18 000 het gesterf; oor die 250 000 burgers het gesterf, meestal in massa-teregstellings deur die Duitse troepe. 17 000 Duitse soldate het gesterf en 9 000 is gewond. Tydens die stedelike geveg en ook na die tyd, toe Duitse troepe op Adolf Hitler se bevel die stad stelselmatig blok vir blok begin afbrand het, is 'n beraamde 85% van die stad verwoes.
| Warskou-opstand | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deel van die Operasie Storm en die Tweede Wêreldoorlog | |||||||
 Gebiede van die Poolse versetting in Warskou op 4 Augustus 1944. | |||||||
| |||||||
| Strydende partye | |||||||
 Poolse versetting Britse Lugmag saam met Poolse afdelings (4 Augustus – 21 September) Poolse Eerse Weermag (vanaf 14 September)[1] Sowjet-lugmag (vanaf 14 September)[1] Suid-Afrikaanse Lugmag[2] Amerikaanse Lugmag (net op 18 September)
|
.svg){kind=small} Nazi-Duitsland (en ander bondgenote)
| ||||||
| Aanvoerders | |||||||
| Tadeusz Bór-Komorowski Tadeusz Pełczyński Antoni Chruściel Karol Ziemski Edward Pfeiffer Leopold Okulicki Jan Mazurkiewicz Konstantin Rokossofski Zygmunt Berling |
Walter Model Nikolaus von Vormann Rainer Stahel Erich von dem Bach Heinz Reinefarth Bronislav Kaminski Petro Dyachenko | ||||||
| Sterkte | |||||||
| tussen 20 000[3] en 49 000[4] (aanvanklik) | tussen 13 000[5] en 25 000[6] (aanvanklik) | ||||||
| Ongevalle en verliese | |||||||
| Poolse rebelle: 10 000 gesneuweldes[7] 5 200–6 000 vermiste[7] 5 000 gewondes[7] 15 000 gevangenes[7] Berling se 1ste weermag: 5 660 gesneuweldes[7] 150 000–200 000 burgerlikes[8] 700 000 is uit die stad verdryf[7] |
Duitse magte: 7 000–9 000 gesneuweldes[7] 7 000 vermiste[7] 9 000 gewondes[7] 2 000 gevangenes[7] 310 tenks en gepantserde voertuie[7] 340 trokke en motorvoertuie[7] 22 artilleriestukke[7] 1 vliegtuig[7] | ||||||
Die Opstand het op 'n belangrike tydstip in die oorlog begin, net toe die Sowjetleër Warskou genader het. Die Sowjetleër het 'n punt binne 'n paar honderd meter oor die Vistula-rivier op 16 September bereik, maar het nie verder beweeg tydens die Opstand nie, wat gelei het tot beskuldigings dat Joseph Stalin nie wou hê dat die Opstand suksesvol moes wees nie.
Daar is geen bewyse dat die Armia Krajowa hulle stryd met die Sowjetleër gekoördineer het nie. Volgens sommige Russiese outobiografieë (soos byvoorbeeld dié deur Konstantin Rokossofski, wat die Warskou bevryding gelei het) het die AK die stad probeer bevry voor (en sonder) die Sowjetleër.
Verwysings
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Warskou-opstand.
- ↑ 1,0 1,1 (en) Davies, Norman (2004). Rising '44. The Battle for Warsaw. London: Pan Books. ISBN 0-330-48863-5.
- ↑ (en) Neil Orpen (1984). Airlift to Warsaw. The Rising of 1944. University of Oklahoma. ISBN 83-247-0235-0.
- ↑ Borodziej, Włodzimierz (2006). The Warsaw Uprising of 1944. Vertaal deur Barbara Harshav. University of Wisconsin Press. ISBN 978-0-299-20730-4 bl. 74.
- ↑ Borowiec, Andrew (2001). Destroy Warsaw! Hitler's punishment, Stalin's revenge. Westport, Connecticut: Praeger. ISBN 0-275-97005-1. bl. 6.
- ↑ Borodziej, bl. 75.
- ↑ (en) Comparison of Forces, Warsaw Rising Museum
- ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 7,13 "FAQ" (in Engels). Warsaw Uprising. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Mei 2020. Besoek op 3 Februarie 2009.
- ↑ Borowiec, bl. 179.