Piriet
 
Formule FeS2 
Onsuiwerhede Ni,Co,As,Cu,Zn,Ag,Au,Tl,Se,V 
Nickel-Strunz (10) 2.EB.05a  
Kleur ligte geelkoperkleur 
Streep groenerig swart 
Glans metallies 
Hardheid 6 – 6,5 (Mohs)
1505–1520 kgf/mm2 (Vickers) 
Digtheid 4,8 – 5 g/cm3 
Optiese eienskappe 
Dubbelbreking isotroop 
Kristallografie 
Kristalsisteem kubies 
Ruimtegroep P2₁/a3 
Strukturbericht-kode C2 
Nommer 205 
Schoenflies-simbool T6h 
Eenheidsel a = 5.417 Å 
* Lys van minerale
Portaal Geologie

Piriet (ook bekend as ysterkies of ysterpiriet) is 'n mineraal met formule FeS2 wat volop aangetref word in 'n verskeidenheid van geologiese formasies soos hidrotermale are of as deel van sedimentêre lae of metamorfiese gesteentes.[1]

Struktuur

wysig

Die pirietstruktuur is die argetipe van die C2-strukture in die strukturbericht-klassifikasie. Die struktuur het 'n primitief-kubiese eenheidsel.

Die posisies is:

Fe op 4a: (0,0,0)
S op 8c: (x,½+x,x) met x=0.11490[2]

Die interne rotasie-simmetrie van die non-simmorfe Pa3-ruimtegroep waartoe dit behoort is nogtans taamlik laag. Die lokale simmetrie van die ysteratome is net 3 en hulle is deur 'n vervormde oktaëder van swawelatome omring. Die swawelatome vorm pare wat as die disulfiedioon S2−2 beskou kan word. Die ysteratoom se oksidasietoestand is Fe(II) en in die sterke kristalveld van die disulfiedione is dit in 'n laespintoestand met 'n diamagnetiese konfigurasie t62e0 vir die 3d-elektrone.

Oplosbaarheid

wysig

Piriet se oplosbaarheid in water is uiters klein en moeilik meetbaar. Die oplosbaarheidsproduk vir die reaksie:

 

word geraam op  

In aangesuurde water kan 'n ander ewewig optree:

 

Dié ewewig se konstante pK = -13,84. Dit beteken dat in neutrale water met pH=7, 'n nanomolêre konsentrasie [Fe2+]= 10-9 saam met 'n pikomolêre konsentrasie [HS2-]=10-12 volstaan om pirietneerslae te veroorsaak. Dit gebeur nogtans slegs onder reduserende omstandighede, maar dit verklaar waarom piriet 'n uiters algemene mineraal is.[3]

Sien ook

wysig

Verwysings

wysig
  1. "mindat 3314" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Mei 2020.
  2. The AFLOW Library of Crystallographic Prototypes Michael J. Mehl, David Hicks, Cormac Toher, Ohad Levy, Robert M. Hanson, Gus Hart, Stefano Curtarolo 2016.
  3. Chemistry of Iron Sulfides David Rickard, George W. Luther III Chem. Rev. 2007, 107, bls. 514 − 562.