Raad van die Friese Beweging

Die Raad van die Friese Beweging (RfdFB) (Wes-Fries: Ried fan de Fryske Beweging) is 'n Friese belangeorganisasie wat die behoud van die Friese taal en kultuur ten doel het. Die organisasie bestaan uit vrywilligers en is totaal onafhanklik. Die raad is opgestel as 'n stigting en behartig die belange van verskeie Friese organisasies. Die stigting maak hoofsaaklik staat op die steun van 500 donateurs.

Geskiedenis

Die Raad van die Friese Beweging is in 1945 gestig as 'n oorkoepelende organisasie vir verskeie kleiner Friese organisasies. Die idee het kort na die Tweede Wêreldoorlog ontstaan by verskeie organisasies soos "It Selskip foar Fryske Tael- en Skriftekennisse" (die geselskap vir die Friese Taal en geskrifte), die "Kristlik Frysk Selskip" (die Christelik-Friese geselskap), "it Roomsk Frysk Boun" (die Rooms-Friese bond) en "it Frysk Boun om Utens" (die bond vir Uitgeweke Friese). Deur onder een organisasie saam te werk het hierdie organisasies kragte saamgespan. Die belangrikste saak vir hierdie organisasie was om wetlike beskerming vir die Friese taal in die Nederlandse Grondwet te beding. Tot en met die stigting van die Raad het die Nederlandse regering min tot geen wetgewing i.v.m. die Friese taal in die wetboeke gehad. Die stigting van die Raad het die mense die opsie gegee om hulle direk (deur donasies) of indirek te organiseer. Naas die organisasies wat aangesluit het kon mense in 'n persoonlike hoedanigheid ook lid van die Raad word. Vanuit die lede is bestuurslede gekies wat saam met die organisasie die raadsbestuur uitgemaak het. Die aantal lidorganisasies het sedert die stigting van die Raad stelselmatig gegroei.

Lidorganisasies

Die volgende organisasies is tans aangesluit by die RfdFb:

• die Federaasje fan Fryske Studinteferienings, (Federatie van Friese studentenverenigings), sowel in Friesland as daarbuite.
• Feriening foar Frysk Underwiis (FFÛ, vereniging vir Friese onderwys).
• Freonen fan Omrop Fryslân (vriende van Omrop Fryslân), het publieke radionin Friesland ten doel.
• it Frysk Amateur Toaniel (IFAT, die Friese amateur toneel), organisasie wat die versterking van die Friese taal en kultuur en Friestalige toneel ten doel het.
• it Frysk Boun om Utens (Friese verbond van Uitgeweke Friese), 'n oorkoepeling van alle Friese organisasies buite Friesland.
• die Fryske Rie (Friese Raad), die stigting wat 'n breë samewerking tussen Friese in Nederland en Duitsland wil bewerkstellig.
• Jong Fryske Mienskip (jong Friese samenlewing), wil die Friese literatuur verbeter.
• Kristlik Frysk Selskip (Christelik-Friese geselskap), opgerig om Friese in die kerk te stimuleer.
• It Selskip foar Fryske Tael- en Skriftekennisse (geselskap vir die Friese Taal en geskrifte), die organisasie is sedert 1844 besig met uitbouingswerk van die Friese taal.
• Stellingwarver Schrieversronte, streef daarna dat die streektaal Stellingwerfs meer in amptelike gebruik opgeneem word..
• Stichting Ons Bildt, beywer hom vir die gebruik van die streektaal Bildts.

Aktiwiteite

In die eerste 50 jaar het die Raad aksies deurgevoer om wetgewing te verander. In die middel negentigerjare het die Raad begin om Friese te stimuleer in informele situasies.

Projekte

Die RfdFB organiseer uiteenlopende aktiwiteiteom Fries te bemark. Die mees ooglopende hiervan sluit in:

• Euregua – 'n Geselskap met die doel om kinders en volwassenes op 'n snaakse manier aan Fries bekend te stel. Dit is gemaak in samewerking met verteenwoordigers van ander minderheidstale.
• Fear yn ’e Broek (veer in die broek) – 'n Jaarlikse prys vir 'n persoon of organisasie wat op 'n unieke wyse Fries of die Friese kultuur bevorder het.
• Die Fryske Reclame prijs – hierdie prys is ingestel as 'n aansporing om meer en beter Friese advertensies aan te spoor.
• Lezingen - Mense van die RfdFB gaan op reis om lesings te gee oor Fries.
• Nieuwsbrief – Die RfdFB gee vier keer per jaar 'n nuusbrief uit. In hierdie nuusbrief is positiewe nuus oor die Friese taal en kultuur.
• Swingel – Tydskrif van die Raad met artikels oor die Friese taal en kultuur en nuus oor die beweging en die lidorganisasies.
• www.goedfrysk.nl Geargiveer 25 Februarie 2021 op Wayback Machine – 'n Webblad waar mense wat in Fries wil skryf, maar onseker is oor spelling en sinskonstruksie, hul skryfstukke kan indien vir taalversorging.
• www.itnijs.nl – Nuus vanuit Nederland, Friesland en die res van die wêreld word deur vrywilligers op 'n webblad geplaas.

Vroeëre projekte van die Raad:

• Mear Frysk on-line – 'n Inisiatief om die gebruik van Fries op die internet te bevorder.
• Ragnarock – 'n Kleinskaalse musiekfees vir musiekgroepe en musikale kunstenaars wat in Fries optree.
• Praat mar Frysk - Plakkers om op die voordeur te plak ter bevordering van Fries.

Huidige aktiwiteite

Die Raad kan vergelyk word met 'n verbruikersorganisasie van die Friese taal en kultuur. Die Raad span hom in vir mense wat meer wil uitvind omtrent Fries. Die Raad hou verder ook kontak met owerhede, amptelike instansies en verenigings. Die RfdFB werk saam met Tûmba, wat 'n organisasie is wat diskriminasie teenstaan.

Literatuur en bronne

Sj. van der Schaaf, Skiednis fan de Fryske Beweging. Leeuwarden 1977.

Eksterne skakels

• Tuisblad van RfdFB
• http://www.itnijs.nl