Rederijker

Rederijkerkamers, of in Afrikaans, Kamers van Retoriek, was dramagenootskappe wat aktief was in die Lae Lande. Hul lede is Rederijkers (enkelvoud Rederijker) genoem, uit die Franse woord "rhétoricien", en was tydens die 15de- en 16de eeu veral geïnteresseerd in dramas en lirieke. Hierdie genootskappe het was ten nouste verbind met plaaslike burgerlike leiers, en die toneelstukke wat in die openbaar uitgevoer was het 'n vorm van openbare betrekkinge vir die betrokke stad uitgemaak.

Die rederijkers, omstreeks 1655, deur Jan Steen. Die skildery beeld 'n rederijker uit wat sy gedig (blason) voorlees, terwyl die balkon oorhang is met die blazon van sy rederijkerkamer. In hierdie geval is dit die Amsterdamse rederijkerkamer genaamd "Egelantier", waarvan die simbool 'n wilde roos (egelantier) was, en die leuse "In Liefde Bloeiend".

Gedrukte uitnodiging na ander rederijkerkamers deur Antwerpen se rederijkerkamer "Violieren" vir 'n landjuweel toernooi van 19 dae lank, in 1561

Geskiedenis

Die eerste rederijkerkamers is rondom die 15de eeu in Vlaandere gestig; hulle het later in Holland gevestig geraak en gefloreer, waar hulle 'n belangrike deel van die literêre toneel in die Nederlandse Goue Eeu was, en geëksperimenteer het met poëtiese vorm en struktuur. Die meeste Nederlandse stede het 'n rederijkerkamer geborg. Baie stede het tewens meer as een gehad wat tydens wedstryde of toernooie met mekaar meegeding het om pryse. Die gebou wat tans die Frans Hals Museum huisves is gebou met die opbrengste van 'n toernooi waarin rederijkerkamers van oor die hele land deelgeneem het. Die Haarlemse genootskap Trou moet Blycken beskik nog oor verskeie van die blazoens wat dit gehou het as gasheer van die toernooi. Aan die begin van die 16de eeu het Antwerpen drie rederijker-genootskappe gehad, die "Violieren", die "De Olijftak", en die "Goudbloem", terwyl Brussel en Gent elk oor vier rederijker-genootskappe beskik het.

'n Belangrike rederikerkamer in Nederland was "De Egelantier" in Amsterdam: Coster, Bredero, Hooft en Roemer Visscher was almal lede van hierdie genootskap. Tydens die Protestantse Hervorming het die genootskap saamgestaan met die hervormers teen die stadsregering en gefloreer, ondanks die feit dat hulle baie min geld van amptelike bronne ontvang het.

Omdat baie van die rederijkers per definisie amateurs was, was die literêre kwaliteit van hul werk dikwels redelik verdag, en in die 18de eeu is daar met minagting van sommige rederijkerkamers gepraat. Een werk van literêr-historiese belang wat van die Rederijkers afkomstig is, is die toneelstuk Elckerlijc ("Everyman").

Teen die 17de eeu het baie kamers die dienste van semi-professionele akteurs genaamd personagiën geniet wat nie ledegeld betaal het nie, en in ruil vir gratis kos en (wat na repetisies en optredes voorsien is) en vir vrystelling van ander burgerlike verpligtinge gewerk het.

Maatskaplike funksies

Afgesien van die aanbied van vermaak (voordragte, toneelstukke en opvoerings) tydens openbare feeste en die behoud en uitbou van letterkundige kontak tussen stede, het die rederijkerkamers baie van die tipiese maatskaplike funksies gehad van 'n gilde, soos die bywoning van lede se begrafnisse, die hou van insamelings vir siek of verarmde lede en die gee van trougeskenke vir lede wat op trou staan.

Sien ook

• Matthijs de Castelein
• Cornelis Everaert
• Vlaamse letterkunde
• Mariken van Nieumeghen
• Rederykerskamer Aurora

Bronne

• Conformisten en rebellen: Rederijkerscultuur in de Nederlanden (1400-1650), 2003 (in Nederlands)
• Meijer, Reinder. Literature of the Low Countries: A Short History of Dutch Literature in the Netherlands and Belgium. New York: Twayne Publishers, Inc., 1971, bl. 55–57, 62.
• Van Bruaene, A.L., Repertorium van de Rederijkerskamers in de Zuidelijke Nederlanden (in Nederlands) Oorsig van die rederijkerkamers in Suid-Nederland

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Rederijker.