Rehoboth
Rehoboth is 'n dorp in sentraal Namibië (Hardap), sowat 90 kilometer suid van Windhoek. Die meerderheid inwoners is Basters. Die B1-hoofweg gaan deur die dorp.
Rehoboth | |
|---|---|
 | |
  Rehoboth | |
| Koördinate: 23°19′00″S 17°05′00″O / 23.31667°S 17.08333°O | |
| Land |  Namibië |
| Streek | Hardap |
| Distrik | Rehobothdistrikte |
| Stigting | 1845 |
| Oppervlak | |
| • Totaal | 639 km2 (247 vk. myl) |
| Bevolking | |
| • Totaal | 28 843 |
| • Digtheid | 44,4/km2 (115/vk. myl) |
| Tydsone | UTC+2 (SAST) |
Geskiedenis
wysigDie dorp is in 1845 deur die Rynse Sendinggenootskap as 'n sendingspos gestig en Franz Heinrich Kleinschmidt het dit vernoem na 'n plek wat in die Bybel voorkom.[1]
Die inboorlinge van Rehoboth en sy omgewing is die nou oënskynlik uitgestorwe of die grootliks geassimileerde San (Haiǁom) en Damaras. Hulle het die eerste keer op die warmwaterbronne afgekom ná die val van die Damara-samehorigheid in die 16de eeu en die terrein ǀGaoǁnāǀaus of " Fontein van die vallende buffel " genoem.
Die ǃAinîn het hulle later permanent by ǃNawases, in die middel 1700's 11 km NE van Rehoboth gevestig onder die bewind van opperhoof Xomaǀkhāb.
Die tradisionele gemeenskap word tans volgens die post-onafhanklike Namibiese wetgewende raamwerk geadministreer deur 'n tradisionele owerheid (die ǃAinîn Tradisionele Owerheid) onder die bewind van Kai|Garub (die "Groot Luiperd"), Hoofman Hans Eichab.
In 1845 het die ǁKhauǀgôan-stam aangekom onder leiding van Willem Swartbooi (ǃHuiseb) en Franz Heinrich Kleinschmidt van die Duitse, Rynse Sendinggenootskap. Kleinschmidt het die plek Rehoboth genoem en daar 'n Rynse Sendingstasie gestig. In 1864 het die Nama die gebied verlaat as gevolg van 'n aanval deur die Oorlam-Afrikaners. Rehoboth beteken "strate" in Hebreeus.
Die aankoms van die ǀHôaǀaran (Oorlam-Afrikaners) in Windhoek in 1840 was die begin van die Oorlam-Afrikaner en Swartbooi-Nama vete. Hierdie vete het van 1840 tot 1865 geduur, aangesien Oorlam-Afrikaners die Swartbooi-Nama by Rehoboth in 'n bloedige botsing aangeval het wat daartoe gelei het dat die Swartbooi Namas na ǃAmaib, in die Erongo-streek, gevlug het.
In 1870 het die Basters, wat in 1868 uit die Kaapkolonie gemigreer het, die gebied binnegetrek en is toestemming verleen om hulle op Rehoboth te vestig deur die vredeskonferensie van Okahandja, op 23 September 1870. Binne 'n paar jaar was die Basters nou verbonde aan die dorp en het as die Rehoboth Basters of Rehobothers geïdentifiseer. Die bevolking het vinnig toegeneem van die aanvanklike sowat 333 in 1870, 800 in 1874 en 1500 teen 1885. Die groeiende Basterbevolking het hulle in die omliggende gebiede gevestig, wat bekend sou word as die Rehoboth Gebied.
In 1885 het die Baster Kaptein, Hermanus van Wyk, 'n 'Verdrag van Beskerming en Vriendskap' met die Duitse Ryk onderteken wat hom toegelaat het om 'n mate van outonomie te behou in ruil vir die erkenning van koloniale heerskappy. Betrekkinge tussen Rehoboth en Duitsland het vir meer as twintig jaar goed gegaan, maar in 1914, na die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog, het Duitsland se gebruik van Bastersoldate om Suid-Afrikaanse gevangenes te bewaak - strydig met die voorwaardes van hul ooreenkoms - tot gewapende opstand gelei. Duitse magte het Rehoboth aangeval, gruweldade teen Basterburgerlikes gepleeg en vlugtelinge aangeval wat op die berg Sam Khubis, gekamp het. Die magte kon, ten spyte van herhaalde aanvalle en die gebruik van voortreflike wapentuig, nie die Basters se posisie vernietig nie. Later het die Duitsers teruggetrek en Rehoboth se Bastergemeenskap is teruggetrek.
Namibië is in 1915 deur Suid-Afrika beset en tien jaar later het 'n tweede rebellie by Rehoboth uitgebreek. Hierdie opstand het egter in duie gestort toe koloniale magte, gewapen met masjiengewere en ondersteun deur twee oorlogsvliegtuie, die dorp binnegeruk en meer as 600 mense gearresteer het.
Bronne
wysig- Rudolf G. Britz, Hartmut Lang, Cornelia Limpricht: Brief history of the Rehoboth Baster until 1990, Windhoek 1999, ISBN 3-9804518-5-2.
- Jeroen Zandberg: Rehoboth Griqua Atlas, Lulu.com, 2013, ISBN 978-1445272429.
Verwysings
wysig- ↑ Cassidy, Joseph (2009). Place Names of Namibia A Historical Dictionary. Windhoek: Macmillan Education Namibia Publishers (Pty) Ltd. p. 93. ISBN 978-99916-0-654-5.
