Rex Distin Martienssen

Rex Distin Martienssen, ARIBA, CIAM, * 26 Februarie 1905 in Queenstown, † 23 Augustus 1942 in Pretoria, was 'n Suid-Afrikaanse argitek wat sterk beïnvloed is deur Le Corbusier en as baanbreker vir die modernistiese boukunsbeweging in Suid-Afrika beskou word.

Weens sy ontydige afsterwe tydens sy opleiding as luitenant in die Suid-Afrikaanse Weermag gedurende die Tweede Wêreldoorlog kon Martienssen baie van sy idees nooit verwesenlik nie, maar hy word onthou vir sy ryk nalatenskap van werke op die gebied van boukuns.

Lewe en werk

Martienssen het sy akademiese opleiding aan die Universiteit van die Witwatersrand ontvang waar die grade B.Arch. (in 1930), M.Arch. (in 1940) en D.Litt. (in 1941) aan hom toegeken is. In 1930 het hy 'n Associate van die Royal Institute of British Architects (ARIBA) geword en is in 1939 tot voorsitter van die Transvaalse Instituut van Argitekte (TIA) verkies.

Martienssen het sy akademiese loopbaan as senior dosent in argitektuur aan die Universiteit van die Witwatersrand begin en ook as tydelike departementshoof gedien. In 1937 het hy 'n lid van die Fakulteit Ingenieurswese en in 1940 'n lid van die Fakulteit Argitektuur geword. Ná sy aanstelling as mede-redakteur van die South African Architectural Record in 1932 het Martienssen sowat veertig artikels oor Griekse, Renaissance- en moderne boukuns gepubliseer. Sy tesis The Idea of Space in Greek Architecture het postuum in 1956 verskyn. In 1937 het Martienssen danksy 'n nominasie deur Le Corbusier lid van die Congrès International d'Architecture Moderne (CIAM) geword, 'n vereniging van leidende argitekte wat tussen 1928 en 1959 bestaan het.

Verskeie kere het hy na Europa gereis, veral na Nederland en Frankryk, om op die hoogte te bly van die nuutste strominge in die boukuns. Sy kennismaking met die befaamde argitek Le Corbusier in 1934 was die begin van 'n lewenslange vriendskap en 'n bron van inspirasie vir sy werk in Suid-Afrika. Nog in dieselfde jaar het hy sy eie ateljee in Johannesburg gevestig en saam met John Fassler en Bernard Cooke talle geboue van hoë gehalte ontwerp wat sterk modernistiese invloede getoon het. Martienssen se merkwaardigste ontwerpe sluit die woonhuis in wat hy vir homself gebou het, Huis Martienssen in die Johannesburgse voorstad Greenside, en die woonstelgebou Peterhouse Flats (1934-35), eweneens in die Goudstad geleë, wat met sy moderne fasade, markante ingang, massiewe balkonne en silindriese dakterras stylelemente van Le Corbusier se Villa Savoye toon.

Ander Suid-Afrikaanse ateljees soos Hanson, Tomkin en Finkelstein het eweneens bekendheid verwerf as verteenwoordigers van die moderne of Internasionale Styl in die boukuns en verskeie geboue volgens Le Corbusier se styl ontwerp. Danksy die noue bande met die CIAM het Suid-Afrikaanse argitekte in aanraking gebly met strominge in die modernistiese Europese boukuns. Maar nog voordat die Suid-Afrikaners hul eie plaaslike vereniging in die lewe kon roep, is Martienssen in 1942 onverwags oorlede. Norman Hanson het die geldigheid en waarde van Le Corbusier se beplanninge toenemend bevraagteken en hulle uiteindelik as vereenvoudigde abstraksies verwerp.

Rex Martienssen was getroud met die argitek en geskiedkundige Heather Martienssen - die eerste vroulike professor aan die Universiteit van die Witwatersrand wat by die Departement van Skone Kunste aangestel is.

Projekte

Jaar	Gebou	Stad	Provinsie
1926	Huis Martienssen	Greenside, Johannesburg	Gauteng
1931	Holmes-a-Court	Greenside, Johannesburg	Gauteng
1931	Huis Krahmann (projek)	Pretoria	Gauteng
1931	Huis Sharp	Westcliff, Johannesburg	Gauteng
1934-35	Peterhouse Flats	Johannesburg	Gauteng
1935	Huis Connok	Melrose, Johannesburg	Gauteng

Eksterne skakels

• Modernistiese meesterstuk - Philippe en Carmen van der Merwe se huis in Greenside, Johannesburg. In: visi, 5 Mei 2011. Besoek op 3 April 2016
• Arthur Barker, Universiteit van Pretoria: A mediated Modern Movement: Le Corbusier, South Africa and Gabriël Fagan. Besoek op 3 April 2016
• Open Architecture: Tracing Modernism in South Africa (Aanbieding)^{[dooie skakel]}