Robert Falcon Scott

Robert Falcon Scott (6 Junie 1868 – 29 Maart 1912) was ’n Britse see-offisier en Suidpoolreisiger. Hy het bekendheid verwerf deur sy dagboek van die laaste tog, sy afskeidsbriewe en sy sogenaamde boodskap aan die publiek.

Robert Falcon Scott
Portretfoto van Robert Scott in 1900
Geboortedatum	6 Junie 1868
Geboorteplek	Plymouth, Devon, Engeland
Sterfdatum	29 Maart 1912 (43 jaar oud)
Sterfplek	Ross-ysbarrière, Antarktika
Lojaliteit	Verenigde Koninkryk
Diens/Tak	Britse Vloot
Jare in diens	1881–1912
Poste beklee	Discovery-ekspedisie Terra Nova-ekspedisie
Toekennings	Royal Victorian Order (1904) Patron se medalje (1904) Vega-medalje (1905) Cullum-medalje (1906)
Familie	Kathleen Bruce (huweliksmaat) Peter Scott (seun)

In Roggebaai, Kaapstad, staan ’n klein, maar aangrypende gedenkteken ter ere van Robert Falcon Scott om ons aan sy tragiese ekspedisie na die Suidpool te herinner. Kaptein Scott en sy manne het almal op die terugreis van die Suidpool af deur koue en ontbering oorweldig, maar tot baie kort voor hul dood het Scott nog met die inskrywings in sy dagboek voortgegaan. Die manuskrip is agt maande na sy dood gevind.

Die vaart van die Discovery

Scott het Antarktika die eerste keer besoek as leier van die Britse Nasionale Antarktiese Ekspedisie van 1901-04. Hy was 33 en het die rang van kommandeur in die Britse Vloot beklee toe hy hierdie aanstelling aanvaar het.

Na ’n reis oor die Ross-see het die Discovery, die ekspedisie se skip, Antarktika vroeg in 1902 bereik. Scott het McMurdo Sound as ’n basis vir oorwintering gekies. Op hierdie tydstip was die binneland van Antarktika nog totaal onbekend. Scott het die skip as sy winterverblyfplek verkies bo ’n hut op land. Twee jaar lank het die Discovery in die see-ys vasgevries gebly. Gedurende die eerste somer het Scott en twee metgeselle, dr. Edward Wilson en Ernest Shackleton, suidwaarts oor die Ross-ysbank gereis en ontdek dat dit ’n groot plaat drywende ys was wat honderde kilometer in die rigting van die Pool strek. Hulle het honde gebruik om die slee te trek, maar is gedwing om terug te keer nadat hulle stadig gevorder het tot net anderkant 82° suiderbreedte. Die honde het op die terugtog ingegee en hulle moes die sleë self trek. Boonop het Shackleton skeurbuik opgedoen, en teen die einde van die reis moes Wilson hom dra.

Gedurende die somer van 1903 was Scott die leier van die eerste groep wat die hoë ysplato van Victoria-land bereik het. Hierdie keer het hulle wes van McMurdo Sound gereis, anderkant die hoë berge wat hierdie deel van die plato omring.

Die Discovery het in Februarie 1904 van die ys weggebreek en later in dieselfde jaar na Brittanje teruggekeer. Die ekspedisie was ’n groot sukses; Scott was ’n held en hy is tot die rang van kaptein bevorder. Die volgende ses jaar het hy hom egter aan sy loopbaan in die vloot gewy. Intussen het Shackleton in 1907 na McMurdo Sound teruggekeer.

In Januarie 1909 is Shackleton gedwing om slegs 180 km van die Pool af terug te draai. Hy het getoon dat hierdie reis wel van McMurdo Sound af onderneem kon word, en alles was gereed vir Scott se tweede ontdekkingstog. Die ekspedisie het Brittanje in 1910 aan boord van die robbeskip Terra Nova verlaat. Dit was ’n groot en ambisieuse ekspedisie, wat uit twee afsonderlike groepe bestaan het. Hoewel ’n aansienlike hoeveelheid wetenskaplike werk gedoen moes word, was Scott se hoofdoel om die Suidpool te bereik. Dit het ook ’n wedren teen die Noorse ontdekkingsgeselskap geword, wat in die Baai van Walvisse, op die Ross-ysbank, oorwinter het – ’n paar honderd kilometer oos van Scott se basis in McMurdo Sound.

Die Suidpoolekspedisie

Die pylvak

Scott se groep het hul basis in November 1911 verlaat. Hierdie keer het hy ponies en honde gebruik om die sleë tot aan die voet van die Beardmore-gletser te trek, wat hy moes bestyg om op die Poolplato te kom. Steungroepe het in verskillende stadiums van die reis omgedraai nadat hulle voorrade voedsel en paraffien agtergelaat het wat die hoofgroep op hut terugreis kon gebruik. Van die voet van die Beardmore-gletser af het hulle hul sleë self getrek.

Die laaste hulpgroep het op di Poolplato omgedraai, slegs 240 km van die Suidpool af, en ’n groep van vyf het die laaste skof aangepak. Die groep het bestaan uit Scott, Wilson, luit. H.R. Bowers, kapt. L.E.G. Oates en onderoffisier E. Evans. Maar toe hulle die Pool uiteindelik op 17 Januarie 1912 bereik, het hulle een van Amundsen se tente daar aangetref: Hulle het besef dat hulle die wedren verloor het. (Amundsen het die Pool reeds op 14 Desember 1911 bereik.)

Die terugtog

Scott se laaste ekspedisie

Die terugtog na McMurdo Sound het ’n wanhopige stryd geword. Dit was reeds laat in die somer, en die vyf manne was ontmoedig deur die feit dat hulle die Pool nie eerste bereik het nie. Dit is ook byna seker dat hulle aan skeurbuik gely het. Terwyl hulle teen die Beardmore-gletser afgedaal het, is Evans dood. Toe hulle die Ross-ysbank bereik, was die weer buitengewoon sleg. Oates se voete was bevrore en hy kon die pas nie volhou nie. Hy het geweet dat die ander dit makliker sou vind om die volgende voorraadopslagplek sonder hom te bereik. Daarom het hy in ’n sneeustorm sy dood tegemoet gestap. Scott het dit in sy dagboek beskryf as "die daad van ’n dapper man en ’n Engelse heer". Die ander het nog ’n paar kilometer aangesukkel. Hul laaste kampplek was slegs 17 km van One Ton Depot, waar voedsel en brandstof op hulle gewag het. Die weer het hulle egter verhinder om hierdie kampplek ooit weer te verlaat. Hulle was teen hierdie tyd reeds so swak en uitgeput dat hulle heel waarskynlik nie sou oorleef nie, selfs al het hulle die voorraadopslagplek bereik. Hulle laaste kamp is later dieselfde jaar deur ander lede van die geselskap gevind.

’n Laaste inskrywing

Scott het op 29 Maart 1912 vir die laaste keer in sy dagboek geskryf:

"Ek dink nie ons kan nog enige hoop op uitkoms koester nie. Ons sal uithou tot die einde, maar ons word swakker en die dood kan nie meer ver wees nie. Dit is jammer, maar ek dink nie ek kan verder skryf nie..."

Bronnelys

• Kennis, Volume 1, 1980, bl. 120, ISBN 0-7981-0823-1
• Albertyn, C.F., Van Rooyen, J.J., De Beer, A.S. & Spies, J.J. (reds.) 1976. Ensiklopedie van die wêreld: Scott, Robert Falcon. Deel 8 ONBE–SELK, bl. 667-668. Stellenbosch: C.F. Albertyn.

Eksterne skakels

• (en) "Robert Falcon Scott". Encyclopædia Britannica. Besoek op 17 September 2019.
• (en) Robert Falcon Scott by Find a Grave