Salmloop

'n Salmloop is die gebeurtenis wanneer salm, wat van die oseaan af migreer, na die boonste dele van die riviere swem waar dit op gruisbeddings kuit skiet. Na die aksie sterf alle Stille Oseaan-salm en die meeste Atlantiese salm en begin die lewenssiklus van die salm weer van vooraf. Die jaarlikse lopie kan 'n belangrike byeenkoms vir grysbere, seearende en sporthengelaars wees. Die meeste salmsoorte migreer gedurende die noordelike halfrond se herfs (September tot November), of selfs van Oktober tot Februarie in groter riviere in Skotland.

'n Grysbeer probeer 'n salm vang tydens 'n salmloop.

Salm bring meeste van hul vroeë lewe in riviere of mere deur, en swem dan see toe waar hulle hul volwasse lewens leef en hul liggaamsmassa opbou. Wanneer hulle volwasse is, keer hulle terug na die oorspronklike riviere om te kuit. Daar is populasies van sommige salmspesies wat hul hele lewe in varswater deurbring. Gewoonlik keer hulle met ongelooflike presisie terug aan die rivier waar hulle gebore is. Daar word vermoed dat, wanneer hulle in die oseaan is, hulle magnetiese ontvangs gebruik om die algemene posisie van hul geboorterivier op te spoor, en sodra hulle naby die rivier is, gebruik hulle hul reuksintuig om by die riviermond in te kom en selfs by hul eie geboorteplek te gaan kuitskiet.

In Noordwes-Amerika is salm 'n sleutelspesie, wat beteken dat die impak daarvan op ander lewens groter is as wat met hul biomassa verwag sou word. Die dood van die salm het belangrike gevolge, want dit beteken dat die belangrikste voedingstowwe in hul karkasse, ryk aan stikstof, swael, koolstof en fosfor, van die oseaan na die wilde diere van die land oorgedra word, soos bere en bewoners van oewerbos langs die riviere. Dit het nie net 'n uitwerking op die volgende generasie salm nie, maar ook elke spesie wat in die oewergebiede wat die salm bereik, woon. Die voedingstowwe kan ook stroomaf in riviermondings afgevoer word, waar dit ophoop en baie ondersteuning bied vir broeiende voëls in riviermondings.

Agtergrond

Volwasse oseaanfase en kuitfase pienksalm (manlik)

Sakvingerlinge bly in die gruishabitat van hul neste totdat hul dooiersak (of kosblik) uitgeput is.

Nadat hulle hul dooiersakvoedingstowwe uitgeput het, kom die jong salm uit die gruishabitat om ander voedsel te soek.

Anadrome (op-migrerende) salm is visse in die Noordelike Halfrond wat hul oseaanfase in die Atlantiese Oseaan of die Stille Oseaan deurbring. Hulle floreer nie in warm water nie. Daar is net een spesie van salm in die Atlantiese Oseaan, wat gewoonlik Atlantiese salm genoem word. Hierdie salm loop langs riviere aan weerskante van die oseaan op. Sewe verskillende soorte salm bewoon die Stille Oseaan en hierdie word saam Stille Oseaan-salm genoem. Vyf van hierdie spesies loop langs riviere aan weerskante van die Stille Oseaan op, maar twee spesies kom slegs aan die Asiatiese kant voor. In die vroeë 19de eeu is Chinook-salm suksesvol in die Suidelike Halfrond, ver van hul oorspronklike gebied, in Nieu-Seelandse riviere gevestig. Pogings om anadrome salm elders te vestig, het nie geslaag nie.

Die lewenssiklus van 'n anadrome salm begin en eindig gewoonlik in 'n gruisbed in die bolope van 'n stroom of rivier (as dit die volle lewensloop van sy natuurlike lewe oorleef). Dit is die salmkuitplekke waar salmeiers, vir veiligheid, in die gruis gelê word. Die salmbroeiplekke bied ook 'n meer beskermde omgewing as die oseaan. Na 2-6 maande broei die eiers uit in klein larwes sakvingerlinge genoem. Die vingerling het 'n sak wat die res van die eiergeel bevat, en hulle bly verborge in die gruis terwyl hulle aan die dooier voed. As die eiergeel op is, moet hulle vir hulself kos vind, sodat hulle die beskerming van die gruis verlaat en op plankton begin voed. Op hierdie stadium word die baba-salm 'n vingerling genoem. Aan die einde van die somer ontwikkel die vingerling tot jeugdige vissies wat parr genoem word. Parr voed op klein ongewerweldes en word gekamoefleer met 'n patroon van kolle en vertikale stawe. Hulle bly tot drie jaar in hierdie stadium.

Wanneer die tyd nader kom wat hulle gereed is om na die see te migreer, verloor hulle hul kamoefleerstrepe en ondergaan hulle 'n proses van fisiologiese veranderinge wat hulle in staat stel om die verskuiwing van varswater na soutwater te oorleef. Op hierdie stadium word salm smolt genoem. Smolt bring tyd deur in die brakwater van die riviermonding, terwyl hul liggaamschemie hul osmoregulering aanpas om die hoër soutvlakke wat hulle in die oseaan gaan teëkom, te hanteer. Smolt groei ook die silwer skubbe wat oseaanroofdiere visueel verwar. Wanneer hulle in die laat lente voldoende ryp geword het en ongeveer 15 tot 20 sentimeter lank is, swem die smolt uit die riviere die see in. Daar bring hulle hul eerste jaar as 'n na-smolt deur. Na-smolt vorm skole met ander na-smolt, en vertrek om diepsee-voedingsgebiede te vind. Hulle bring dan nog vier jaar as volwasse oseaansalm deur terwyl hulle volle swemvermoë en reproduksievermoë ontwikkel.

Dan, in een van die meer ekstreme migrasies van die diereryk, keer die salm van die soutwater-oseaan terug na 'n varswaterrivier om weer kuit te skiet.

Salm wat 'n val spring

Na 'n paar jaar waarin hul groot afstande in die oseaan gedwaal het, keer die meeste oorlewende salm terug na dieselfde inheemse riviere waar hulle ontstaan het. Dan swem die meeste van hulle die riviere op totdat hulle die einste teelplek bereik wat hul oorspronklike geboorteplek was.

Daar is verskillende teorieë oor hoe dit gebeur. Een teorie is dat daar geomagnetiese en chemiese aanwysings is wat die salm gebruik om hulle terug te voer na hul geboorteplek. Die vis kan sensitief wees vir die magnetiese veld van die aarde, wat die vis in die oseaan kan oriënteer, sodat hy weer na die riviermonding van sy geboortestroom kan navigeer.

Voor die salm in die rivier opswem, ondergaan dit groot fisiologiese veranderinge. Visse swem deur die rooi spiere in die lengte en die skuins georiënteerde wit spiere saam te trek. Rooi spiere word gebruik vir volgehoue aktiwiteit, soos migrasies in die oseaan. Wit spiere word gebruik vir uitbarstings van aktiwiteit, soos spoed of spring. Namate die salm aan die einde van sy oseaanmigrasie kom en die riviermonding van sy tuiste nader, kom sy energiemetabolisme voor twee groot uitdagings: hy moet oor genoeg energie beskik om oor die stroomversnellings te swem, en hy moet die sperma en eiers wat benodig word vir die voortplantingsgebeurtenisse wat voorlê opbou. Die water in die riviermonding ontvang die varswaterafvoer van die rivier. Ten opsigte van seewater het dit 'n hoë chemiese lading as gevolg van afloop van die oppervlak. Navorsers het in 2009 bewyse gevind dat, aangesien die salm die gevolglike daling in soutgehalte en toename in reukstimulasie ervaar, twee belangrike metaboliese veranderinge plaasvind: daar word oorgeskakel van rooi spiere om te swem na die gebruik van wit spiere. Daar is verder 'n toename in die sperm- en eierlading, waarskynlik as gevolg van die aanwesigheid van feromone in die broeigebiede.

Struikelblokke in die loop

'n Visleer maak dit makliker vir salm om oor 'n versperring te kom

'n Verlengde ompad vir migrerende salm

Salm begin die loop in puik toestand, die hoogtepunt van jare se ontwikkeling in die oseaan. Hulle het 'n hoë swem- en springvermoë nodig om die stroomversnellings en ander hindernisse wat die rivier mag bied, te oorkom, en hulle het 'n volledige seksuele ontwikkeling nodig om 'n suksesvolle kuitskiet aan die einde van die loop te verseker. Al hul energie gaan in die fisiese moeilikheid van die reis en die dramatiese morfologiese transformasies wat hulle nog moet voltooi voordat hulle gereed is vir die teelgebeure wat voorlê.

Salm oorkom watervalle en stroomversnellings deur te spring. Hulle kan 'n vertikale sprong van tot 3,65 meter (12 voet) maak. Die hoogte wat deur 'n salm bereik kan word, hang af van die posisie van die staande golf aan die onderkant van die val, asook hoe diep die water is.

Vislere is spesiaal ontwerp om salm en ander vis behulpsaam te wees om damme en ander mensgemaakte versperrings te omseil, en voortgaan om hul broeiplekke verder stroomop te bereik.

Geskoolde roofdiere, soos bere, seearende en vissermanne, sal tydens die loop die salm inwag. Die normaalweg alleenlopende grysbere kom by strome en riviere saam waar die salm kuit. Predasie deur seeleeus en otters kan selfs in rivierekosisteme 'n beduidende bedreiging inhou.

Die kuitskiet

Die eiers van 'n vroulike salm word haar kuitjie genoem. Om haar kuit te lê, bou die vroulike salm 'n speennes, met gruis as stroombedding, in 'n relatief vlak lengte stroom waar die water onstuimig is en vinniger vloei. Sy bou die nes met behulp van haar stertvin, om 'n laedruksone te skep, gruis op te lig om stroomaf te vee en 'n vlak depressie uit te grawe. Die nes kan tot 5000 eiers bevat, elk ongeveer so groot soos 'n ertjie, wat 2,8 m² bedek. Die eiers wissel gewoonlik van oranje tot rooi. Een of meer mannetjies sal die wyfie in haar nes nader en sy sperms of melk oor haar eiers neersit. Die wyfie bedek dan die eiers deur die gruis stroomop van die depressie te versteur voordat sy verder beweeg om 'n volgende nes te maak. Die wyfie sal soveel as sewe neste maak voordat haar voorraad eiers uitgeput is.

Dominante manlike salm verdedig hul neste deur indringers te verjaag. Hulle stamp en byt hulle met die hondagtige tande wat hulle ontwikkel het vir die teling. Die kypies word gebruik om die basis van 'n teenstander se stert vas te klamp.

Agteruitgang en vrekte

Die toestand van die salm verswak hoe langer hulle in varswater bly. Sodra die salm gekuit het, gaan die meeste vinnig agteruit en vrek. Hierdie geprogrammeerde veroudering word gekenmerk deur immuunonderdrukking en agteruitgang van die organe. Die Stille Oseaan-salm is die klassieke voorbeeld van 'n semelpare dier. Hul woon jare lank in die oseaan voordat hul na die varswaterstroom van hul geboorte terugswem, kuit skiet en dan sterf. Semelpare diere skiet net een keer in hul leeftyd kuit. Semelpariteit word soms 'oerknal'-reproduksie genoem, aangesien die enkele reproduksiegebeurtenis van sempare organismes gewoonlik groot en dodelik is vir die teelvis. Die meeste Atlantiese salm vrek ook na die kuit, maar nie almal nie. Ongeveer 5 tot 10%, meestal vroulik, keer terug na die oseaan waar hulle herstel en weer kan kuit skiet.

Verwysings

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.