Sonstilstand

Die sonstilstand of sonnewende (Latyn: solstitium) is wanneer die Son, van die Aarde af gesien, sy mees noordelike of suidelike posisie bereik. Op Aarde word hierdie posisies aangedui deur die twee keerkringe: die Kreefskeerkring in die noorde en die Steenbokskeerkring in die suide.

Die posisie van die aardas tydens die wintersonstilstand in die Suidelike Halfrond en die somersonstilstand in die Noordelike Halfrond. Noord van die Noordpoolsirkel word dit op dié dag nooit donker nie en suid van die Suidpoolsirkel nooit lig nie.

Datum en UTC-tyd van die
nagewenings en sonstilstande op Aarde

Gebeure	Maart- ewening		Junie- stilstand		September- ewening		Desember- stilstand
Maand	Maart		Junie		September		Desember
Jaar
	Dag	Tyd	Dag	Tyd	Dag	Tyd	Dag	Tyd
2010	20	17:32	21	11:28	23	03:09	21	23:38
2011	20	23:21	21	17:16	23	09:04	22	05:30
2012	20	05:14	20	23:09	22	14:49	21	11:12
2013	20	11:02	21	05:04	22	20:44	21	17:11
2014	20	16:57	21	10:51	23	02:29	21	23:03
2015	20	22:45	21	16:38	23	08:20	22	04:48
2016	20	04:30	20	22:34	22	14:21	21	10:44
2017	20	10:28	21	04:24	22	20:02	21	16:28
2018	20	16:15	21	10:07	23	01:54	21	22:23
2019	20	21:58	21	15:54	23	07:50	22	04:19
2020	20	03:50	20	21:44	22	13:31	21	10:02
2021	20	09:37	21	03:32	22	19:21	21	15:59
2022	20	15:33	21	09:14	23	01:04	21	21:48
2023	20	21:24	21	14:58	23	06:50	22	03:27
2024	20	03:07	20	20:51	22	12:44	21	09:20
2025	20	09:02	21	02:42	22	18:20	21	15:03

Hoe dit werk

Namate die Son skynbaar in die rigting van die Kreefskeerkring beweeg, word die dae in die Suidelike Halfrond korter en in die Noordelike Halfrond langer. Wanneer die Son na die Steenbokskeerkring beweeg, werk dit andersom. Die sonstilstand is die oomblik wanneer die Son presies bo die spesifieke keerkring is.

Die middelpunt van dié twee punte word bereik wanneer die Son presies loodreg bo die ewenaar is. Dit word die dag-en-nag-ewening genoem. Die dag en nag is dan oral op Aarde ewe lank.

Somer- en wintersonstilstand

Twee sonstilstande vind per jaar plaas: die somer- en die wintersonstilstand. In die Suidelike Halfrond vind dit onderskeidelik in Desember en Junie plaas, en in die Noordelike Halfrond andersom.

Die sonstilstande vind oral op Aarde op dieselfde oomblik plaas. Die tyd word in UTC aangedui.

• Die Junie-sonstilstand vind meestal plaas op 21 Junie, maar soms (in ’n skrikkeljaar) op 20 Junie kort voor middernag.
• Die Desember-sonstilstand is meestal op 21 Desember, maar in die jaar of twee voor ’n skrikkeljaar op 22 Desember.
• Die wintersonstilstand of midwinter lui die begin van die winter in. Die dag is dan die kortste.
• Die somersonstilstand of midsomer lui die begin van die somer in. Die dag is dan die langste.

Feeste

Die sonstilstande en nagewenings word met die seisoene verbind en is tradisioneel in veral die Noordelike Halfrond gevier. Die somerstilstand (midsomer) is daar gewoonlik op 24 Junie gevier (wanneer dit in die Suidelike Halfrond midwinter is) en die wintersonstilstand (midwinter) op 25 Desember. Op dié dag begin die dae in die Noordelike Halfrond weer langer word. Kersfees kom waarskynlik van laasgenoemde fees omdat Christus met die Son verbind is.

In die Suidelike Halfrond is die midwinter ook gevier, soos met die ligfees Inti Raymi ter ere van die Inka-god Inti.

Eksterne skakels

• Oor die wintersonstilstand en godsdienstige verdraagsaamheid

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Sonstilstand.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia