Springbokke: Verskil tussen weergawes

| meestedrieë = '''5051''' [[Bryan Habana]]

| grootwen = {{URUru}} &nbsp;5 - 134 {{OmgekeerdRSAru}}<BR/>(11 Junie 2005)

<!--Die volgende sin kom vanUit die Engelse wikipedia, dit klink vir myis uiters onwaarskynlik dat President Kruger hom met Rugby sou bemoei het en ek kon geen verwysings daarvoor kry nie: Rugby was so gewild dat daar in [[1902]] 'n tydelike skietstaking in die die [[Tweede Vryheidsoorlog]] was sodat Britse en Boere magte 'n wedstryd kon speel.{{feit}}-->

Voor die [[Tweede Vryheidsoorlog]] is Rugby nie algemeen in die Transvaal gespeel nie, en nog minder in die [[Oranje-Vrystaat]]. Georganiseerde rugby is in die twee Boere RepubliekeBoererepublieke slegs in die stede en om myndistrikte gespeel en skynbaar glad nie in die platteland nie. Tydens die oorlog is 27&nbsp;000 Boere-krygsgevangene geneem waarvan 24&nbsp;000 na oorsese kampe in Britse gebiede in [[Sint Helena]], [[Ceylon]], [[Indië]] en [[Bermuda]] as ookasook na [[Portugal]] gestuur is. RugbyDie speel van rugby het die Boere-krysgevangeneskrygsgevangenes 'n verlossing van die swaarkry in die kampe gebied en dit was in diedié tydperk wat 'n groot deel van die Boere-gevangenes vir die eerste keer met rugby kennis gemaak het. Ná die oorlog sou rugby veral in die platteland onder die invloed van die teruggekeerde krygsgevangenes onder die Afrikanergemeenskap posvat. Sokker en rugby was die enigste spansporte wat vir die boere toeganklik was en rugby het die voordeel gebied dat dit makliker op rowwe ongelyke grond gespeel kon word.<ref name=Allen1/>

In die Kaap sou die [[Universiteit van Stellenbosch]] 'n belangrike rol speel as die teelaarde van toekomstige spelers en administrateurs. Die eerste dokumentêre bewys virvan 'n rugbyklub by Stellenbosch dateer uit [[1880]], hoewel die Universiteitsklub eers amptelik in [[1919]] gestig is. Stellenbosch se ligging naby Kaapstad, waar die spel reeds goed gevestig was teen die einde van die [[19de eeu]], het ongetwyfeld bygedra tot die ontwikkeling van rugby in Stellenbosch. Van daarVandaar is rugby na die platteland versprei deur die jaarlikse rugbytoer en deur veral Afrikaanse onderwysers en Predikantepredikante uit Stellenbosch.<ref name=Grundlingh>Grundlingh, Albert (1994) ''[http://dx.doi.org/10.1080/09523369408713871 Playing for power? rugby, Afrikaner nationalism and masculinity in South Africa, c.1900-70]'', International Journal of the History of Sport, 11:3, 408 - 430</ref>

Skaars 'n jaar na die [[Vrede van Vereeniging]] gesluit is om 'n einde te bringmaak aan die Boereoorlog het die Britse Leeus in [[1903]] vir hulle derde besoek in Suid-Afrika aangekom. Die Leeus sou vir die eerste keer 'n reeks nederlaagreeksnederlaag in Suid-Afrika verduurlei nadat hulle gelykop gespeel het in die eerste twee toetse en die laaste op [[5 September]] [[1896]] op [[Nuwelandstadion|Nuweland]] 8-0 verloor het.<ref>[http://www.lions-tour.com/ Lions-Tour.com], [http://www.lions-tour.com/history/tourdetails.asp?id=3 1896 - South Africa], besoek op 25 Augustus 2007</ref> Op die toer kon die Leeus slegs 11 van hulle 22 wedstryde wen.<ref name=Allen2>Allen, Dean (2007) ''[http://dx.doi.org/10.1080/17460260701437003 Tours of Reconciliation: Rugby, War and Reconstruction in South Africa, 1891-1907]'', Sport in History, 27:2, 172 - 189</ref> Die Suid-Afrikaners sou in teenstelling hiermee tot in [[1956]] nie weer 'n reeks verloor nie - tuis of weg. In die finale toets het Suid-Afrika se span weer die groen kraaglose Old Diocesan truie gedra wat hulle in hulle eerste oorwinning in 1896 gedra het.<ref name=bigbrian/><ref name=BBC1>[http://www.bbc.co.uk/ BBC], [http://www.bbc.co.uk/wales/scrumv/features/history/lionshistory.shtml British Lions], Besoek op 25 Augustus 2007</ref> Die sukses wat die span in die toets in die groen trui behaal het, het gelei tot 'n besluit om voortaan altyd in groen te speel.<ref name=bigbrian/>

[[Lêer:Paul-Roos,-Springbok-.jpg|right|thumb|160px|Paul Roos, Springbokkaptain,Springbokkaptein van die eerste Suid-Afrikaanse rugbytoerspan na die Britse EielandeEilande in 1906]]

Daar is reeds voor die 1903 besoek deur die Leeus besluit om 'n groen trui met 'n springbok as embleem vir Suid-Afrika se nasionale span te gebruik. Die embleem kon egter nie betyds borduur word vir die reeks nie.<ref>[[Beeld]], [http://www.news24.com/Beeld/Sport/0,,3-63_2004262,00.html Vandag, 100 jaar gelede, is Bok gebore], Besoek op 25 Augustus 2007</ref> Dit is dus oorgelaat aan die eerste Suid-Afrikaanse span wat oorsee getoer het in [[1906]]/[[1907]] om die eerste Springbok truieSpringboktruie te dra. Die 1906/7 span het groen truie met wit krae gedra met swart broeke en blou kouse.<ref name=bigbrian/>

[[Paul Roos (rugbyspeler)|Paul Roos]] was die kaptein van dié eerste Springbokspan, wat oorheers is deur spelers van die Westelike Provinsie. Die eerste toer na Brittanje het in 1906/7 plaasgevind en het 29 wedstryde ingesluit. Engeland het daarin geslaag om gelykop te speel, maar Skotland was die enigste van die Britse tuis-unies wat teen die Springbokke kon wen.

Die naam 'Springbokke' is vir die eerste keer tydens die toer gebruik. Die toerbestuurder, amptenare en Paul Roos het die naam by 'n vergadering uitgedink om die Britse pers daarvan te verhoed om hulle eie bynaam vir die span te bedink. Roos het aan koerante gesê om om die span 'De Springbokken' te noem. Die Daily Mail het daarna 'n artikel gepubliseer waarin na die 'Springboks' verwys is. Die span het van toe af baadjies met 'n springbok op die linker saklinkersak gedra. Die toer het bygedra tot die heel van wonde na die [[Tweede Vryheidsoorlog]] en het 'n sin van nasionale trots onder Suid-Afrikaners gekweek. Die term 'Springbok' is later gebruik vir alle individue of spanne wat Suid-Afrika internasionaal verteenwoordig het ongeag van die sport soortsportsoort. Die tradisie is beëindig namet die in plek stelbegin van die demokratiese bedeling in [[1994]] in Suid-Afrika en tans word die term slegs vir Suid-Afrika sedie nasionale rugbyspanrugbyspanne gebruik.

Die Springbokke het ook die [[Engelse Kanaal]] oorkruisgekruis om 'n nie-amptelike wedstryd teen 'n Franse span te speel wat saamgestel is uit lede van twee [[Parys]]e klubs: [[Stade Français]] en [[Racing Club de France]]. Die amptelik Franse span was op daardie stadium op besoek aan Engeland. Die Springbokke het 13 drieë aangeteken in hulle oorwinning van 55-6.

Die 1903 Leeus -toer en die Springbokke se eerste toer word gesien as belangrike gebeurtenisse in die versoening tussen die blanke groepe in Suid-Afrika na die verwoestende effek van die Tweede Vryheidsoorlog. Paul Roos se toerspan het spelers soos [[Billy Millar]], wat ernstig gewond is in die oorlog, A.F.W. Marsberg en W.C. Martheze wat aan die Britse kant geveg het ingesluit sowel as burgers wat die Boere RepubliekeBoererepublieke ondersteun het soos W.S. Morkel wat 'n krygsgevangene in [[Sint Helena ]] was.<ref name=Allen2/> Paul Roos het hom dan ook as volg oor die saak uitgespreek:<ref name=Allen2/>

Die toer het ook baie vir die beeld van Afrikaners en Suid-Afrikaners in Brittanje gedoengebeter, nadat oorlogspropaganda die Boere as agterlik beskryf het. InTydens 'n dinee na die gelykop wedstrydgelykopwedstryd teen Engeland het Paul Roos die saak volgens die Sportsman as volg beskryf:<ref name=Allen2/>

{{cquote|The draw was perhaps the best result. Does not this teach that they should all be equal and should Á "Dutch" and "English Á" work together side by side? Just as they respected one another so he wished to find things prevail in South Africa. He was proud of his side and the behaviour of his men, who were drawn from all parts and parties, and included men who had fought on each side. They had seen that the Boer was, perhaps, not so bad as he had been painted; on the other hand, the latter had been able to understand things better by making actual acquaintance with this country, and he hoped that in the near future the two races would understand each other better and work hand in hand to noble purpose.}}

Die [[1910]] Leeus -toer na Suid-Afrika was die eerste wat verteenwoordigers van al vier Britse Tuis-uniestuisunies ingesluit het. Die spantoerspan het gematigdegemiddelde sukses teen nie-toets spanne behaal met oorwinnings in net meer as die helfte van hulle wedstryde. Kaptein Tom Smyth van [[Ierland]] se besoekers kon slegs een van hulle drie toetse wen, die tweede toets in Port Elizabeth met 'n telling van 8-3. Die Springbokke het die eerste en laaste toetse 14 -10 in Johanneburg en 21-5 in Kaapstad gewen om die reeks 2-1 te wen.<ref>[http://www.lions-tour.com/ Lions-Tour.com], [http://www.lions-tour.com/history/tourdetails.asp?id=8 1910 - South Africa], Besoek op 25 Augustus 2007</ref>

Die Bokke se tweede Europese toer het in 1912/13 plaasgevind. Op die toer het die Springbokke al vier Tuis-uniestuisunies verslaan om hulle eerste "Grand Slam" te behaal (Springbokke teen: Skotland 16-0, Ierland 38-0, Wallis 3-0, Engeland 9-3). Die span het ook teen Frankryk gewen (38-5 in [[Bordeaux]]).

In [[1924]] het die Britse en Ierse Leeus Suid-Afrika vir die eerste keer sedert 1910 besoek. Die Leeu-spanLeeuspan is deur beserings geteister en swak skopwerk het die span verder in die steek gelaat. Die 1924-Leeus kon slegs nege van hulle 21 wedstryde in Suid-Afrika wen en het al vier toetse verloor. 'n Wedstryd teen die Westelike Provinsie het ook toets statustoetsstatus geniet.

Die All Blacks het Suid-Afrika vir die eerste keer in [[1928]] besoek. Die reeks het weereens gelykop geëindig. Eers in [[1937]] het Suid-Afrika daarin geslaag om die dooie punt op te losverbreek met 'n 2-1 reeksoorwinning in Nieu-Seeland. Die reeksoorwinning oor Nieu-Seeland het gevolg op 'n 2-0 reeksoorwinning teen Australië se Wallabies. Die All Blacks kon eers in [[1956]] daarin slaag om Suid-Afrika in Nieu-Seeland tuis te klop en moeshet selfs langer waggeneem om die Sprinbokke in [[1996]] in Suid-Afrika te klop.

InMet die Springbokke se 1931-2 toer aanin die Britse Eilande behaal hulle hul tweede "Grand Slam". Die span het 'n magtige pak voorspelers gehad het, wat gebaat het by die skopskoen van die losskakel -kaptein Benny Osler. 'n Sterk Walliese span is met 8-3 verslaan by St Helen's met [[Danie Craven]] wat 'n uitstekende debuutdebuutvertoning vertoning gehadgelewer het.

In [[1938]] het die Leeus weer Suid-Afrika weer besoek. Die leeusLeeus het meer as die helfte van hulle gewone wedstryde gewen. Die Springbokke het soos verwag is, die eerste twee toetse gewen (Johannesburg 26-12, Port Elizabeth 19-3). Die Leeus het egter verasverras met 'n 21-16 oorwinning in die derde toets in Kaapstad, die eerste Leeus -oorwinning teen Suid-Afrika sedert 1910.<ref>[http://www.lions-tour.com/ Lions-Tour.com], [http://www.lions-tour.com/history/tourdetails.asp?id=11 1938 - South Africa], Besoek op 25 Augustus 2007</ref>

Die [[Tweede Wêreldoorlog]] het weereens 'n tussenpose in internasionale rugby tot gevolg gehad. In [[1949]] is [[Danie Craven]] as afrigter aangestel. Die Springbokke sou onder sy leiding 10 wedstryde inna 'n rymekaar wen wat 'n 4-0 ''whitewash''pak slae oor [[Nieu-Seeland]] op hulle 1949 toer na Suid-Afrika insluit. Die Nieu-Seelanders het 'n swaar pak voorspelers, wat almal meer as 90&nbsp;kg geweeg het, gekies. Craven het sy strategie op die spoed van die Transvaalse agsteman, [[Hennie Muller]], gebaseer. Muller sou die All Black-skakelpaar teister en die span sou 'n vinnige pas op die wedstryd afdwing om 'n oorwinning teen die swaar All Blacks te verseker.<ref>[http://www.webfactor.co.za/index.htm Springbokrugby tussen 1949 en 1953], [http://www.webfactor.co.za/vooraf_1949.htm Die 1949 Springbokke teen die All Blacks], Besoek op 25 Augustus 2007</ref>

Die 1951/52 span is beskou as een van die beste Springboktoerspanne van alle tye. Die span het op hulle besoek aan die Britse Eilande Suid-Afrika se derde Grand Slam behaal deur al vier Tuis-unies te klop. [[Hennie Muller]] het die kapteinskap by [[Basil Kenyon]] oor geneemoorgeneem nadat laasgenoemde 'n ernstige oogbesering opgedoen het. Die span het ook vir Frankryk verslaan en het 30 van hulle 31 wedstryde op die toer gewen.

In [[1956]] slaag Nieu-Seeland vir die eerste keer daarin om 'n reeksoorwinning oor die Springbokke te behaal onder die kapteinskap van Bob Duff. DieMet die verrassende insluiting van Don Clarke van [[Waikato]], wat die bynaam 'the Boot' gekry het, het die die All Blacks die beslissende strafdoele besorgbehaal wat die reeks vir hulle beklink het.

In [[1958]] word [[Frankryk]] die eerstetweede land uit die Noordelike Halfrond land om Suid-Afrika te besoek. Die Franse het die Springbokke geskok deur die twee-toets reeks te wen. Die span is gelei deur Lucien Mias, in die plek van die beseerde toerkaptein Michel Celaya. Die onderskatte Franse het gelykop gespeel in die eerste toets op Nuweland (3-3). Die prestasie is oortref toe die Franse die Springbokke 9-5 op Ellis Park geklop het. Die toer is as 'n keerpunt in die geskiedenis van Franse rugby gesien wat aangedui het dat hulle nou onder die top rugbybeste landerugbylande ter wêreld getel het. Die 1958 toer is gevolg deur besoeke in [[1964]] (1-0 wen vir Frankryk) en [[1967]] (3-1 wen vir die Springbokke).

Die Springbokke het hulle laaste "Grand Slam" van die [[20ste eeu]] in 1960/61 gewen toe [[Avril Malan]] se span al vier Tuis-uniestuisunies verslaan het op 'n vier-maande, 34-wedstryd sege deur Europa. Die Bokke kon die prestasie nie in 1969/70, 1998, of 2004 herhaal nie. Die span het 'n voorspeler georiënteerde spel gespeel waarin intimidasie 'n belangrike rol gespeel het.{{feit}} Opposisie spelers het 'n reeks omstrede beserings opgedoen.{{feit}} Die Bokke het hulle finale wedstryd 6-0 teen die [[Britse Barbarians]] in Cardiff verloor, teen wat as moontlik die beste Barbarians voorspelersBarbarianvoorspelers was.

StygendeToenemende internasionale druk teen Suid-Afrika oor [[Apartheidapartheid]] het gelei tot 'n onsuksesvolle poging om die [[1960]] Nieu-Seeland toer na Suid-Afrika af te gelas. Die Nieu-Seelandse Rugbyunie het later wel die beplande [[1967]] toer gekanselleer toe die Suid-Afrikaanse regering geweier het dat Maori-spelerspelers in die All Black span ingesluit kon word.

Die Springboktoer aan Brittanje en Ierland in [[1969]] is begroet met groot anti-apartheid betogings. Wedstryde moes agter doringdraad versperrings gespeel word. Die Tuis-uniestuisunies het oor 'n nuut-gevondenuutgevonde selfvertroue beskik en die besoekende Springbokke het twee van hulle sewe wedstryde in Wallis verloor, teen Newport en teen 'n saamgestelde span uit Gwent. Wallis het byna hulle eerste oorwinning oor die Springbokke behaal met 'n gelykop uitslag van 6-6.

In [[1985]] het voorbereiding vir 'n beplande All Black toer na Suid-Afrika in Nieu-Seeland plaasgevind te midde van ondersteuning en teenkanting in die land. 'n Toerspan is gekies en sou oor vyf dae na Suid-Afrika vertrek toe die hooggeregshof in Nieu-Seeland 'n interdik toegestaan het om die toer te stop. Die hof het beslis dat die toer nie in die Nieu-Seelandse Rugbyunie se grondwetlike belang was in terme van die bevordering van die spel nie. Nieu-Seeland se Eerste Minister David Lange het verklaar dat die span nie as verteenwoordigers van die Nieu-Seelandse Rugbyunie kon toer nie maar dat spelers as "indiwidue" kon gaan. Spelers het 'n private toer gereël, maar diedié is ook afgelas en 'n toer na [[Argentinië]] is in die plek van die toer na Suid-Afrika gereël. In Suid-Afrika en in Nieu-Seeland was daar mense wat steeds 'n toer van Nieu-Seeland na Suid-Afrika sou ondersteun. Laat 1985 vind 'n vergadering plaas in [[Hong Kong]] tussen die Nieu-Seelanders Andy Haden, Andy Dalton, [[Ian Kirkpatrick]] en Aucklandse sakeman Winston McDonald en 'n groep Suid-Afrikaners gelei deur Louis Luyt (Voorsitter van die Transvaalse Rugbyunie) en Johan Claassen van [[Volkskas|Volkskas Bank]], waarin reëlings vir 'n rebelletoer na Suid-Afrika getref is. 'n Toer deur 'n span wat as die ''Kavaliers'' bekend gestaan het, het in [[1986]] plaasgevind deur 'n span wat 28 van die 30 spelers wat vir die 1985 All Blacks toer gekies is, ingesluit het.<ref name=nzhistory>[http://www.nzhistory.net.nz/ New Zealand History online], [http://www.nzhistory.net.nz/media/photo/cavaliers-rugby-tour-1985 The 'Cavaliers' and the 1987 rugby world cup], besoek op 26 Augustus 2007</ref> Die Kavaliers het 12 wedstryde in Suid-Afrika gespeel insluitend vier wat as "toetse" bestempel is. Die Springbokke het die eerste, derde en vierde toetse gewen en die rebelle kon nie die droom om die Springbokke in Suid-Afrika te klop verwesenlik nie. Die Geel Bladsye het die toer vir R2,5 miljoen geborg wat beskryf is as die grootste rugbyborgskap in Suid-Afrika tot op daardie stadium. Gerugte het die rondte gedoen dat die spelers betaal is, op 'n stadium toe rugby nog streng amateurstatus geniet het.<ref>[http://www.rugbymuseum.co.nz/ New Zealand Rugby Museum], [http://www.rugbymuseum.co.nz/asp/container_pages/normal_menu/rmArticle.asp?IDID=154 THE 1986 CAVALIERS TOUR], Besoek op 26 Augustus 2007</ref> Die hoofinpak van die Kavalierstoer in Nieu-Seeland was ontwrigting van die All Blacks se voorbereiding vir die eerste [[Rugby Wêreldbeker]] in [[1987]]. Die rebelle is baie lig gestraf en is slegs vir twee toetse geskors. Lede van die Kavaliers het maklik gemeng met hulle tydelike plaasvervangers, die sogenaamde ‘Baby Blacks’. Die Kavaliers se beproewing op die Suid-Afrikaanse Hoëveld het waarskynlik bygedra dat die All Blacks die eerste Wêreldbeker gewen het. Meer as die helfte van die span wat Frankryk in die eindstryd geklop het, was voormalige Kavaliers.<ref name=nzhistory/>