Mampuru: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
→Geskiedenis: Ai! |
Verwysings ingevoeg |
||
Lyn 2:
== Geskiedenis ==
Gedurende die negentiende eeu was die Bapedistam een van die groot hindernisse vir blanke heerskappy in [[Suid-Afrika]]. In die 1870's het hierdie stam tussen die Olifants- en Steelpoortrivier gewoon.<ref>Peter Delius, ''The Land Belongs to Us'' Ravan Press, Johannesburg, 1983, p. 11.</ref> Hul opperhoof was Sekhukhune. Hy het sy pa, Sekwati, in 1861 opgevolg.<ref>Delius, supra, p. 84</ref> Hoewel Mampuru die regmatige opvolger was, het sy halfbroer, Sekhukhune, deur ʼn staatsgreep koning geword.
In 1877 het die Britte die [[Transvaal]] annekseer. Dieselfde jaar het hulle ʼn ultimatum is aan Sekhukhune gestuur om homself en sy volk aan Britse gesag te onderwerp of die Transvaal te verlaat.<ref>Delius, supra, p. 226</ref> Toe Sekhukhune hierdie brief ignoreer, het die Britte hom aangeval, sy hoofstat vernietig, hom gevang en in die tronk gestop.<ref>Delius, supra, pp. 239-246</ref> Die Boere het ook oproerig geraak. Die daaropvolgende oorlog het egter ander verloop. Na die [[Eerste Vryheidsoorlog|eerste Anglo-Boereoorlog]] en wel op 3 Augustus 1881, het die strydendes die Pretoriakonvensie onderteken. Ingevolge artikel 23 daarvan moes Sekhukhune vrygelaat word.<ref>Sien www.sahistory.org.za/archive/convention-pretoria-convention-settlement-transvaal-territory-3-august-1881</ref> Hy het na Sekhukhuneland teruggekeer en weer sy rol as opperhoof vervul.
Mampuru se trawante het Sekhukhune op 13 Augustus 1882 vermoor. Daarna het Mampuru op verskeie plekke gaan wegkruip en aanvalle geloods teen hoofmanne wat die Boere of Sekhukhune goedgesind was. Teen die einde van Oktober was kommandant Winterbach en die Lydenburg kommando by Magneethoogte op soek na Mampuru. Op 1 November rapporteer hy aan die kommandant-generaal dat Mampuru êrens langs die Steelpoortrivier was. Die presiese plek is eintlik welbekend aan plaaslike inwoners as "Mampoerskop", by die samevloei van die Klip- en Steelpoortrivier. Dit word selfs as sulks aangedui op die amptelike kaart, 2429 DD. Mampoerskop is omtrent 24 kilometer noord van Erholweni, Nyabela se hoofstat.
| |||