Wikings: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Afstof en opruim |
k replaced: 8de → 8ste using AWB |
||
Lyn 1:
[[Lêer:Viking Expansion.svg|duimnael|400px|Kaart van verspreiding van nedersettings, wat deur Wikings gestig is:
Die woord '''Wikings''' (dikwels ook '''Vikings''') is afgelei van die Oud-Noorse ''vikingr''. Hulle staan ook as Noormanne bekend. Onder die naam Wikings val die bewoners van [[Denemarke]], [[Noorweë]] en [[Swede]], vir sover hulle van die einde van die agtste tot laat in die elfde eeu in Wes- en Oos-Europa verskyn het, eers as seerowers en plunderaars, maar later as veroweraars, stigters van state en handelaars.
Lyn 5:
Die naam "Wikings" is sinoniem met die woeste, slinkse, wrede krygsmanne wat gedurende die [[Middeleeue]] in hul smal, vinnige bote uit [[Skandinawië]] die ander [[Europa|Europese]] lande binnegeval het om te plunder en te vernietig so ver hulle gegaan het. Dit is inderdaad waar dat die Wikings van die negende tot die elfde eeu 'n spoor van verwoesting oor die hele Europa gelaat het.
Nogtans wys navorsers en geskiedkundiges daarop dat handel en rooftogte vir die Wikings twee kante van dieselfde munt was. Die meeste Middeleeuse tydgenote het die Wikings dan ook eerder as slim handelaars beskou wat volgens sommige navorsers moontlik die eerste groot handelsnetwerk geskep en handelsbande met lande dwarsoor die wêreld aangeknoop het.
Die uitvinding van vinnige langbote het die tegniese basis vir hierdie ongekende ekonomiese uitbreiding gevorm: die bote se maste kon binne drie minute neergelaat word sodat brûe en ander hindernisse nie die Wikingbote belemmer het nie. Die Wikings kon op die Europese rivierstelsels vinniger na die binneland toe seil en roei as enige berede mag aan land.
Lyn 19:
Die oorsake van die Wikings se plunder- en veroweringstogte was die betreklike oorbevolking en die politieke onrus in hul land van oorsprong, die sug na avontuur en in sekere mate ook die aantrekkingskrag van die ryker suidelike geweste, naamlik die [[Frankiese Ryk]] in die Weste, [[Bisantynse Ryk]] en later die [[Ottomaanse Ryk]] in die Ooste. Terwyl die rooftogte van die Deense en Noorse Wikings hoofsaaklik [[Engeland]] en die weskus van Europa geteister het (veral in die negende en tiende eeu), het die Sweedse Wikings in die Ooste die Baltiese gebied binnegeval, waarna hulle langs die [[Dnjepr]] en die [[Wolga]] tot aan die [[Swart See]] en die [[Bosporus]] opgeruk het.
[[Lêer:Haithabu Haeuser WT2005.jpg|duimnael|links|250px|Gerekonstrueerde huise in Haithabu (tans Haddeby, [[Deens]]: ''Hedeby'') in die Duitse deelstaat [[Sleeswyk-Holstein]]). Haithabu het as die vroegste beduidende handelsentrum in Noord-Europa gefungeer]]
Alhoewel die Wikingrooftogte in die destydse Europa baie aandag geniet het, was die ekonomiese en politieke ontwikkeling in Skandinawië eerder deur nuwe handelsbetrekkinge gekenmerk. Danksy nuwe handelsroetes op Duitse en Russiese riviere het handelsentrums soos Hedeby in Denemarke en Helgö in Swede ontstaan waar Skandinawiese slawe, pelse en walvistande uitgevoer en edelmetale, wapens en huishoudelike ware ingevoer is. Skandinawië se ekonomie het dus naas landbou en die houtbedryf ook op handel gesteun wat deur die plaaslike heersers bevorder is.
Die Sweedse Wikings het in Rusland nedersettings gestig, waarvan die belangrikste Nowgorod (Gardarike), Smolensk en Kiëf was. Die naam Rus (vandaar Rusland), is deur die Slawiese bevolking aan dié Wikings gegee. Die oostelike togte van die Wikings het hulle herhaaldelik tot naby [[Konstantinopel]] (nou Istanboel) gebring. Hulle het ook die kalifaat van Bagdad bereik.
| |||