Babelas: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Maak skoon, verwyder onvertaalde teks
totsiens rooi skakels
Lyn 2:
[[Lêer:Portrait de Suzanne Valadon par Henri de Toulouse-Lautrec.jpg|duimnael|regs|300px|''La buveuse'' (die drinker), 'n portret van Suzanne Valadon.]]
 
'n '''Babbelas''' (ook as babelas gespel) en skertsend na verwys as ''wingerdgriep'' is die somtotaal van die onaangename simptome wat volg na die oorvloedigeoormatige inname van [[alkoholiese drank]]edranke. Die mees algemene kenmerk van 'n babbelas is 'n geweldige dors, [[lusteloosheid]], [[naarheid]], sensitiwiteit ten opsigte van sonlig en klank en 'n [[hoofpyn]]. [[Hipoglisemie]], [[dehidrasie]] en 'n [[vitamien B12]] tekort word gereken om oorsake van die simptome van 'n babbelas te wees. Die tydsduur waarteen die simptome van 'n babbelas hul opwagting maak na alkohol-inname is veranderlik en die duur daarvan is gewoonlik 'n relatief kort tydperk (12 tot 36 ure<ref>Erowid.org [http://www.erowid.org/chemicals/alcohol/alcohol_effects.shtml Erowid Alcohol Vault: Effects]</ref>), en soms selfs langer (48 tot 72 uur na die inname van die laaste alkoholiese drank<ref>Federal Aviation Administration. [http://www.faa.gov/pilots/safety/pilotsafetybrochures/media/alcohol.pdf Brosjure vir veiligheid vir Loodse]</ref>).
 
== Simptome ==
'n Babbelas veroorsaak deur [[etanol]] word verbind met 'n verskeidenheid [[simptome]] wat dehidrasie, moegheid, hoofpyn, naarheid, [[diarree]], [[swakheid]], oormatige afskeiding van [[speeksel]], gebrek aan konsentrasie, [[angs]], [[prikkelbaarheid]], sensitiwiteit vir lig en klank en slaaploosheid. Die simptome verskil van persoon tot persoon en van geleentheid tot geleentheid en begin gewoonlik verskeie ure nadat daar gedrink is. Dit is nog onseker of 'n babbelas 'n mens se redenasievermoë aantas.
 
== Oorsake ==
Stowwe soos etanol het 'n [[dehidrasie|ontwateringseffek]], wat hoofpyne, droë mond en lusteloosheid tot gevolg het. Dehidrasie het ook 'n afname in breinvolume tot gevolg.<ref>The effects of dehydration on brain volume – preliminary results’, International Journal of Sports Medicine 2005; 26:481-485</ref> Die simptome kan teëgewerk word met verhoogde [[water]]inname na of tydens die drink van alkoholiese dranke. Die naarheid kan toegeskryf word aan alkohol se impak op die maagwand. As gevolg van die verhoogde NADH-vervaardiging tydens die metabolisme van etanol met behulp van alkohol- en aldehied-dehidrogenase, kan oormatige NADH opbou en [[glukoneogenese]] in die [[lewer]] vertraag met gevolglike [[hipoglisemie]].
 
'n Ander faktor wat bydra tot 'n babbelas is die gevolg van die afbraak van etanol deur twee chemiese reaksies wat aangehelp word deur [[ensiem]]e wat in die lewer vervaardig word. Etanol word omgeskakel na [[asetaldehied]] deur die ensiem [[alkohol dehidrogenase]] en dan van asetaldehied af na [[asynsuur]] deur die ensiem [[asetaldehied dehidrogenase]]. Asetaldehied is effe giftig wat dan bydra tot die babbelas.
 
Die bogenoemde twee reaksies vereis ook die omskakeling van NAD+ na NADH. Met 'n oormaat NADH word die [[laktaat dehidrogenase]]-reaksie gedryf om laktaat te vervaardig vanuit [[piruvaat]] (die eindproduk van [[glikolise]]) om NAD+ te hergenereer, wat noodsaaklik is vir die voortsetting van lewe. Dit neem die piruvaat weg van ander reaksies soos [[glukoneogenese]] en verminder die lewer se vermoë om glukose aan weefsels, veral die brein, te lewer. Omdat glukose die primêre energiebron van die brein is, dra hierdie gebrek aan glukose by tot die simptome van 'n babbelas soos moegheid, swakheid, slegte buie en gebrekkige konsentrasie.
 
Wanneer 'n mens alkohol drink vergroot die bloedvate in die gesig wat 'n rooi voorkoms gee. Wanneer 'n babbelas begin krimp die vate egter weer, wat bydrae tot die kopseer en moegheid wat dikwels tydens 'n babbelas ervaar word. Mense wat 'n babbelas het sal dikwels koud kry. Dit is omdat alkohol 'n sekere soort [[hipotermie]] tot gevolg het waardeur die liggaam se hitte te vinnig uitgestraal word, as gevolg van die verhoogde bloedvloei na die vel.
Lyn 18:
Laastens is daar ook die uitwerking op die senuweestelsel. Die onderdrukkende effekte van alkohol in die brein is waarskynlik die oorsaak van die hoër lig- en klanksensitiwiteit.
 
Die teenwoordigheid van ander alkohole (soos [[metanol]] en ander swaarder alkohole) wat byprodukte, ook kogenerante genoem, is van die [[gis|alkoholiese gistingsproses]] vererger dikwels ook die simptome. Die hoeveelheid kogenerante in die alkoholiese drank mag daarom 'n impak hê op die graad van die simptome. Rooiwyne het byvoorbeeld tipies meer kogenerante as wit wyne en sommige mense beweer hul kry 'n ligter babbelas met wit wyn.
 
In die metabolisme van alkohol, lewer een molekule etanol (die hoof aktiewehoofaktiewe bestanddeel van alkoholiese dranke) twee molekules NADH, wat [[sianokobalamien]] as koënsiem inspan. Die oormatige verbruik van alkohol kan dus ook 'n vitamien B12 tekort tot gevolg hê.
 
[[Nikotien]]-inname kan ook die simptome van 'n babbelas vererger, veral omdat rokers geneig is om meer te rook wanneer hulle onder die invloed is.
 
== Moontlike kure ==