Swangerskap: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Alias (besprekings | bydraes) k spelling: onmiddellik |
k klein taalverbeterings |
||
Lyn 72:
Tydens die tweede trimester verdwyn baie van die swangerskapsimptome wat die toekomstige moeder tot nou ongemaklik laat voel het, soos sensitiewe borste, gemoedskommelinge, vermoeidheid en naarheid (sommige vrouens voel egter naar tydens hulle hele swangerskap). Die tweede trimester is ook wanneer 'n vrou begin "wys" - wanneer die fetus sodanig groei dat 'n vrou die kenmerkende bult by haar maaggebied kry – en wanneer sy gewoonlik gewig begin optel. Die hoeveelheid gewig wat 'n vrou behoort op te tel hang af van haar gewig voor die swangerskap: vrouens wat ondergewig is word aangeraai om tot 18 kg op te tel, terwyl 'n vrou van normale gewig (met 'n liggaamsmassa-indeks van tussen 19 en 25) tussen 11 en 16 kg behoort op te tel. Vrouens wat oorgewig is word aangeraai om tussen 7 en 12 kg op te tel, terwyl vetsugtige vrouens (met 'n liggaamsmassa-indeks van 30 of meer) nie baie meer as 6 kilogram behoort op te tel nie. Dokters of vroedvroue kan toekomstige moeders help om op 'n gesonde dieet te besluit. Vanweë die druk op die blaas, begin baie vrouens reeds aan die einde van die eerste trimester of die begin van die tweede trimester swangerskapsklere dra, selfs al is daar geen sigbare bult nie, bloot vir die gemak daarvan.
Ander simptome wat in die tweede trimester kop kan uitsteek (by sommige vrouens reeds tydens die eerste trimester) is droë oë, lae bloeddruk en veral swangerskapsrinitis: 'n toe neus as gevolg van 'n toename in slymproduksie en geswelde slymvliese – veroorsaak deur die ekstra estrogeen wat die liggaam vervaardig. Later in die trimester (tussen week 16 en 20, maar soms later) kan mens die fetus vir die eerste keer voel beweeg. Gedurende die tweede helfte van die semester, as gevolg van die groei van die fetus, word die ligamente wat die baarmoeder
[[Beeld:Ecografía 2D - Feto 14semanas A.jpg|duimnael|250px|'n Sonarfoto van 'n fetus van 14 weke (16de swangerskapsweek)]]
Lyn 79:
Van week 17 tot 20 groei die fetus steeds vinniger – in week 20 bereik hy 'n lengte van 25 cm. Wenkbroue, wimpers, vinger- en toonnaels begin in hierdie tyd groei. Die vel ontwikkel steeds verder en produseer teen die twintigste week ''vernix caseosa'', 'n wit vetterige middel wat help om die vel teen die vrugwater te beskerm. 'n Spontane [[aborsie]] vóór week 20 word 'n "miskraam" genoem, terwyl 'n fetus wat ná week 20 spontaan aborteer word, "doodgebore" is.
Die fyn donshaartjies wat die fetus vroeër begin ontwikkel het, dek tydens week 21 tot 23 sy hele liggaam. Aangesien die vel nou ook minder
Babas wat tussen week 24 en 26 reeds gebore word, het 'n goeie kans op oorlewing. Fetusse wat steeds verder ontwikkel, het nou onderskeidelike fases waarin hy wakker is of slaap (die toekomstige moeder kan ook waarneem wanneer 'n fase oorskakel). Die lugsakkies in die longe begin nou vorm en die brein ontwikkel tussen week 24 en 26 teen 'n merkwaardige snelheid. Die senuweestelsel is sodanig ontwikkel dat dit 'n aantal funksies beheer.
Aan die einde van die 26ste week weeg die fetus ongeveer 900 gram, alhoewel hy reeds 32 cm lank is. Voor die bevalling sal hy slegs nog 'n verdere 20 cm groei, maar sy
== Derde trimester: week 27 – 40 ==
[[Beeld:Swanger 39 weke.jpg|duimnael|200px|links|Naby aan die einde van haar swangerskap, soos hierdie vrou van 39 weke, dra 'n vrou so baie ekstra gewig dat die druk op die are en senuwees in haar bene pynvolle krampe kan veroorsaak.]]
Soos 'n vrou se liggaam voorberei vir die laaste swangerskapsweke, verskyn daar nuwe simptome: die algemeenste hiervan is 'n seer rug en beenkrampe, as gevolg van al die ekstra
Die spiere in die baarmoeder begin in die derde trimester ook toenemend saamtrek – sogenaamde "Braxton-Hicks-sametrekkings": hierdie sametrekkings vind onreëlmatig plaas en duur slegs 'n klein rukkie, anders as "regte" sametrekkings wat daarop dui dat bevalling naby is. Braxton-Hicks-sametrekkings word later in die derde trimester egter meer reëlmatig en hou vir langer aan, wat dit moeilik maak om dit van ware sametrekkings te onderskei.
[[Beeld:Placenta.svg|duimnael|250px|Tydens die tweede helfte van die derde trimester beweeg die fetus met sy kop na onder, om hom gereed te maak vir die bevalling.]]
Die derde trimester is wanneer die fetus begin om
Tydens week 33 tot 36 beweeg die fetus om hom gereed te maak vir die bevalling: hy skuif sy liggaam sodat sy kop na onder wys. Hy sit steeds ook al hoe vinniger meer
Tydens die 38ste week van swangerskap word die fetus as volgroeid beskou en word die bevalling afgewag: meeste vrouens kraam tussen week 37 en 42. Tydens week 37 en 40 beweeg die fetus al hoe minder, bloot omdat daar minder spasie is om in te beweeg in die baarmoeder. Sy vingernaels het intussen lank gegroei en sal kort na sy geboorte geknip moet word. Ongeag die geslag, kan twee klein borste waargeneem word. Al sy organe is nou ontwikkeld, alhoewel die longe bly ontwikkel tot die dag van geboorte. Die fetus is nou ongeveer 48-53 cm en weeg tussen 3 en 4,5 kg.
== Bevalling ==
[[Beeld:Umbilical Nonseverance One Hour Postpartum.jpg|duimnael|250px|'n Uur na die geboorte: 'n vrou met haar pasgebore baba, wat nog deur middel van sy naelstring aan die plasenta (nageboorte) in die groen bak gekoppel is]]
Tussen week 37 en week 42 skenk die vrou gewoonlik geboorte. In meeste gevalle begin die bevalling vanself, alhoewel daar sommige gevalle is waar die dokter die geboorte kan induseer. Die begin van
In sommige gevalle gebruik die praktisyn medisyne of tegnieke om die kraamproses aan te help of te versnel, 'n sogenaamde "geïnduseerde kraam
Daar is ook verskeie ander mediese redes vir 'n geïnduseerde kraam, byvoorbeeld gebreekte water, sonder enige ander kraamsimptome (wat 'n verhoogde risiko van besmetting dra),
Alhoewel elke bevalling
Sodra die serviks volledig ontsluit is begin die tweede fase. Dit is in hierdie fase wat 'n vrou moet "druk", om die baba uit te stoot. In sommige kulture word die vrou aangemoedig om te begin stoot sodra sy volledig ontsluit is, terwyl ander kulture voel dat die vrou haar liggaamlike instinkte moet volg en slegs stoot as sy gereed voel. Ongeag welke metode gevolg word, word daar gewoonlik bietjie gewag terwyl die baba se kop – die grootste deel van die liggaampie – deur die vagina se opening beweeg, om die risiko van vaginale skeuring te verminder. Hierdie tweede fase duur 1 tot 1,5 uur vir nuwe moeders, terwyl moeders wat reeds voorheen gekraam het, gewoonlik na 'n halfuur klaar is. Na die geboorte van die baba eindig die tweede fase.
Lyn 115:
Tydens die derde fase word die nageboorte (die plasenta) uitgestoot. Sodra die baba gebore is, trek die baarmoeder voelbaar saam. Die swanger vrou moet dan nog 'n laatste keer druk om van die plasenta ontslae te raak. Dit gebeur gewoonlik binne die eerste 15 minute na die geboorte, maar kan soms langer duur. Indien die nageboorte nie na 'n uur plaasgevind het nie, word die hulp van 'n ginekoloog ingeroep. Die derde fase eindig met die nageboorte.
Die bevalling duur verskillend vir elke vrou: 'n vrou wat ten minste 37 weke swanger is en vir die eerste keer kraam, kan 'n bevalling van tussen 10 en 20 uur verwag. Vir sommige vrouens duur dit egter baie langer, terwyl dit vir ander juis weer baie gouer verby is. Meeste vrouens wat reeds ten minste een keer vaginaal geboorte geskenk het, ervaar gewoonlik vinniger en makliker bevallings met haar
Sommige vrouens voel pyn tydens die bevalling, sommige selfs baie pyn en ander weer minder. Die liggaam stel self endorfiene vry tydens die bevalling
Daar is ook medisinale pynstillers wat gebruik word; die bekendste is waarskynlik die epiduraal, 'n vorm van lokale verdowing waartydens 'n kateter met behulp van 'n naald deur twee rugwerwels in 'n gaping, die epidurale ruimte, tussen die vliese van die rugmurg en die werwelkolom geplaas word. Deur die kateter word dan 'n verdowingsmiddel toegedien om die pyn te verlig, maar wat die moeder steeds in staat stel om te druk tydens die bevalling. Ander medisinale pynbestrydings sluit lokale verdowings wat op verskeie plekke toegedien word, byvoorbeeld die dy of die boud, in.
[[Beeld:Caesarian section - Pull out.jpg|duimnael|250px|'n Baba word uit die baarmoeder gehaal tydens 'n keisersnee]]
Tydens
Soms is dit ook nodig dat 'n keisersnee uitgevoer word. Tydens 'n keisersnee word 'n sny onderaan die moeder se buik
Na die bevalling kry die 1 minuut-oue baba sy eerste toets: die sogenaamde "Apgar-telling". Vir 'n baba se Apgar-telling word op die volgende dinge gelet: sy hartklop, asemhaling, spiertonus, reflekse en kleur. 'n Tweede en derde Apgar-telling word weer met 5 minute en 10 minute oud geneem.
Lyn 132:
In die geval van 'n tweeling (of drieling, vierling, ens.) word onderskeid getref tussen 'n gewone tweeling (of twee-eiige tweeling) en 'n identiese (of eeneiige tweeling). 'n Identiese tweeling kom voor wanneer een bevrugte eiersel in twee aparte embrios deel. Identiese tweelinge is baie skaars: slegs drie of vier vrouens uit elke duisend het 'n identiese tweeling. Identiese tweelinge, soos die benaming verklap, lyk baie opmekaar. Hulle is ook geneties identies en dus altyd dieselfde geslag. In die meeste gevalle deel die bevrugte eiersel tydens die eerste drie dae reeds in twee. In so 'n geval het elke baba sy eie vrugwatersak en sy eie plasenta. Indien die eiersel tussen dag vier en agt in twee deel, het elke baba sy eie vrugwatersak, maar deel hulle 'n plasenta. Indien die verdeling tussen dag nege en 13 plaasvind, deel die babas 'n vrugwatersak en die plasenta. Eierselle wat na dag 13 eers verdeel, vorm gewoonlik 'n Siamese tweeling.
'n Gewone tweeling kom voor wanneer twee eierselle deur twee aparte spermselle bevrug word en terselfdertyd aan die baarmoeder vasheg. As gevolg van kunsmatige bevrugting het die aantal gewone tweelinge wat gebore word drasties gestyg. In sommige lande, soos die Verenigde State, lei tot een uit elke 32 swangerskappe tot 'n tweeling. Ouer vrouens is ook geneig om meer gewone tweelinge te hê. Anders as identiese tweelinge, is gewone tweelinge nie geneties identies nie en kan dit dus 'n seun-meisie, seun-seun of meisie-meisie wees. Die genetiese verwantskap is dieselfde as tussen 'n gewone broers en susters – 'n gewone tweeling is
'n Swangerskap van 'n twee- of meerling verloop effens anders as 'n normale swangerskap. Die toekomstige moeder sal haar dokter of vroedvrou meer dikwels besoek, aangesien die risiko op komplikasies (beide tydens die swangerskap en bevalling) groter is. By identiese tweelinge wat 'n plasenta deel, is daar 'n risiko dat een embrio of fetus meer bloed ontvang en die ander te min. 'n Vrou wat 'n tweeling verwag begin soms ook 'n paar weke vroeër kraam as wat normaal is en loop die risiko dat die babas dus
Tweelinge kan oor die algemeen sonder probleme vaginaal gebore word, alhoewel daar in geval van komplikasies 'n keisersnee toegepas word. Drie- en meerlinge word byna altyd deur middel van 'n keisersnee gebore.
== Voortydige geboorte ==
Volgens die [[Wêreldgesondheidsorganisasie|WGO]] is 'n bevalling wat voor die 37ste swangerskapsweek plaasvind, voortydig, met ander woorde, dan skenk die
[[Beeld:Premature infant with ventilator.jpg|duimnael|250px|'n Dag-oue babadogtertjie wat tydens die 28ste swangerskapsweek gebore is en slegs 990 g weeg. Sy is aan 'n asemhalingsapparaat gekoppel omdat haar liggaam hierdie funksie nog nie selfstandig kan uitvoer nie.]]
Lyn 150:
* uitermatige hoeveelheid vrugwater.
Indien 'n vrou merk dat sy voor week 37 begin kraam – wanneer sy sametrekkings vir meer as 'n uur ervaar wat 10 minute of minder uit mekaar is – is dit nodig dat sy, ongeag haar eie voorkeure, na 'n hospitaal gaan vir ondersoek. Vroeggebore babas is
Die algemeenste komplikasies wat by vroeggebore babas voorkom is
| |||