Pieter Wenning: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes) No edit summary |
Morne (besprekings | bydraes) No edit summary |
||
Lyn 3:
'''Pieter Willem Frederick Wenning''' ([[9 September]] [[1874]] – 1921) was 'n Suid-Afrikaanse kunstenaar. Hy is in Nederland gebore en was weens gesondheidsredes op jeugdige ouderdom na Suid-Afrika gebring. Hy het eers by J.H. de Bussy se boekhandel gewerk. Hy begin skilder en sy talent kom onder die aandag van [[Daniel Cornelis Boonzaier|D.C. Boonzaier]]. Dié oorreed hom om na die Kaap te verhuis. Hy was arm en sy gesondheid swak en het sy skilderye goedkoop verkoop. Sy werk, hoewel onder die invloed van Impressioniste, is as heeltemal oorspronklik beskou. Hy is in [[Pretoria]] oorlede.
== Lewensloop ==
Pieter Willem Frederik Wenning ([[Den Haag]], [[Nederland]], [[9 September]] [[1873]] – [[Pretoria]], [[Suid-Afrika]] [[24 Januarie]] [[1921]]) kunstenaar
Wenning was die oudste kind van die Wenning-gesin, wat van [[Friesland|Friese]] afkoms was. Sy vader was 'n kunstenaar wat veral die heraldiekkuns beoefen het; sy neef Ype Wenning was ook in Friesland as skilder bekend. Wenning is aan die Rijks Hoogere Burgerschool in [[Leeuwarden]] opgelei, waar hy in tale en tekenkuns uitgeblink het. Sy kunsonderwyser, Bubberman, het Wenning met die werk van eietydse skilders bekendgestel en die werk van die Nederlandse impressioniste, soos Willem Maris, J.B. Jongkind, Anton Mauve en G.H. Breitner, het 'n blywende invloed op Wenning se kuns nagelaat.
Ná sy hoërskoolopleiding het Wenning klerk by die Hollandsch IJzeren Spoorweg Maatschappij geword. Sy kennis van Engels, Frans en Duits het hom spoedig bevordering tot buitelandse korrespondent in die klaringsafdeling besorg en hy onderneem reise na [[Engeland]], [[Skotland]], [[Frankryk]], [[Switserland]] en [[Duitsland]]. Hy het reeds gereeld geskilder en van sy werkies in die portiershuisie op die Zaandamstasie vertoon en verkoop.
In 1898 trou Wenning met Johanna Hillegonda Kramer-Bennink ([[3 Julie]] [[1866]] – Februarie 1919), 'n weduwee met twee kinders, en uit hierdie huwelik is twee seuns gebore: Harco Wenning (gebore [[22 November]] [[1899]]) en Siegfried Wenning (gebore [[2 Augustus]] [[1901]]).
Op [[14 Junie]] [[1905]] het Wenning aansoek om 'n betrekking by die firma J.H. de Bussy en Kie., boekhandelaars en uitgewers, se filiaal in [[Pretoria]] gedoen. Hy en sy gesin het in Junie 1905 met die Gaika in [[Durban]] aangekom met 'n brief van [[koningin Wilhelmina|Wilhelmina van Nederland]] aan die goewerneur van Transvaal, wat hulle in staat gestel het om as immigrante in Pretoria te woon. In sy ledige uurtjies het Wenning steeds met skets en skilder voortgegaan en die tonele van ou Pretoria het hy met frisheid en spontaniteit uitgebeeld: huisies, lokasietonele, bome in die plantasies van Pretoria-Noord, agterbuurte en klein straatjies was sy geliefkoosde onderwerpe.
Danksy sy beskaafde, vriendelike geaardheid (hoewel hy ook besonder ingetoë en soms swygsaam was) het Wenning gemaklik 'n kringetjie intieme vriende om hom geskaar, mense wat hom ook aktief in sy kuns ondersteun en aangemoedig het. Wenning was lid van die Pretoriase tak van die Frieslandse Vereniging en later ook 'n tyd lank vertaler by die hooggeregshof. Hy het belanggestek in [[Esperanto]] en Japannees bestudeer vir sy besoek aan die Ooste waaroor hy jare lank droom.
Einde 1909 het Wenning reeds begin oorslaan van tekenkryt en waterverf na olie, 'n medium waarin hy sy grootste werke sou skilder en wat die mees geliefde vir hom sou bly. Wenning het sy lewe lank met geldelike probleme geworstel en dit was slegs met die hulp van sy vriende dat hy in staat gestel is om met sy kuns voort te gaan. Selfs nadat hy 'n mate van bekendheid verwerf het, is 54 van sy werke nog in September 1917 by Lezard in [[Johannesburg]] vir die geringe bedrag van £225 verkoop.
In 1911 het die firma J.H. de Bussy besluit om ook kunstenaarsmateriaal, etse en afdrukke (onder meer [[Japan]]nese houtdrukke) te verkoop, en Wenning staan in beheer van hierdie afdeling. In dieselfde jaar stig vooraanstaande kunstenaars van Pretoria 'n vereniging, The Individualists, waarvan onder andere [[Frans Oerder]], [[Pierneef|J.H. Pierneef]], [[Nina Murray]] en [[Erich Mayer]] lid was. Wenning is tot sekretaris daarvan benoem en het deelgeneem aan die groep se tentoonstellings.
In 1912 het Wenning se eie etspers uit die buiteland aanegkom en nadat hy in 1913 in die Johannesburgse tak van De Bussy gaan werk het, voltooi hy sy eerste bundel etse, getitel Johannesburg impressions. In Julie van dié jaar het sy firma hom [[Kaapstad]] toe gestuur en gevolglik het sy eerste kennismaking met die Kaapse natuurskoon plaasgevind. In sy artikel “Kunst in Zuid-Afrika”, in Neerlandia, Afrika-nommer (September, 1913), het hy geskryf oor motiewe en kenmerke in die Suid-Afrikaanse skilderkuns van sy tyd en die leser 'n kykie in sy eie opvattings gegee.
Toe sy hart bekommernis begin besorg, het Wenning en sy vrou in 1915 op aanbeveling van hul arts na Kaapstad vertrek. Hul verblyf daar was wel kort, maar in Maart 1916 skep [[D.C. Boonzaier]] en ander kunsvriende vir Wenning die geleentheid om drie maande lank sonder geldelike sorge in die Kaap te skilder. Hierdie geleentheid het die keerpunt in sy kunsloopbaan gevorm, want dit was voortaan sy begeerte om hom heeltyds aan sy kuns te wy. Die kennismaking met Boonzaier, 'n buitengewone kultuurmens, wyd belese en in voeling met internasionale strominge op die gebied van die kuns en die filosofie, het vir Wenning besonder vrugbaar geword. Teen Julie 1916 het hy reeds sy eerste privaat tentoonstelling van 40 werke in Boonzaier se ateljee in Keeromstraat gehou en feitlik al die werke is verkoop. Boonzaier se groot versameling Oosterse kunsvoorwerpe het ook die invloed van die Oosterse kuns op Wenning verstrek.
Gedurende 1917 en 1918 het Wenning hoofsaaklik in die Kaap gewerk, maar ook na [[Lourenco Marques]], [[Durban]] en [[Zanzibar]] gereis. In 1902 het hy reeds in opdrag 'n borsbeeld van pres. [[Paul Kruger|S.J.P. Kruger]] vir die Transvaalsche Vereeniging in [[Amsterdam]] boetseer. Nou het hy 'n tweede amptelike opdrag uitgevoer deur 'n skildery van die [[Vrouemonument]] in [[Bloemfontein]] te skilder, wat later aan [[Isabella Rachel Steyn|mev. president M.T. Steyn]] geskenk is. In Julie 1917 het hy deelgeneem aan 'n groepstentoonstelling saam met [[Edward Roworth]], [[Hugo Naudé]] en [[Nita Spilhaus]]. In September het die verkoping van sy 54 werke by Lezard in Johannesburg plaas en in November 1918 het hy skilderye tentoongestel by Ashbey in Kaapstad. Wenning het altesaam tussen 300 en 400 olieverfskilderye voltooi, en na skatting net soveel etse en tekeninge – in potloot, kryt, soms met die toevoeging van waterverf. Die meeste hiervan is in die laaste vyf jaar van sy lewe uitgevoer.
Sy vrou se dood in 1919 het Wenning nog meer tot homself laat inkeer. Hy het in die omgewing van [[Nelspruit]], [[Potgietersrus]], [[Nylstroom]] en [[Pietersburg]] gaan skilder. Toe hy in die herfs van 1919 terug is in die Kaap, het sy gesondheid vinnig verswak. In 1920 het hy wat feitlik sy laaste 20 skilderye was verkoop, vir £200 om daarmee sy lang beplande reis na die Ooste te onderneem, maar sy doel is verydel omdat hy nie skeepsgeleentheid kon kry nie. Op [[7 Januarie]] [[1921]] het hy in 'n uiters verswakte toestand in Pretoria teruggekeer, waar hy kort daarna in die Zuid-Afrikaansche Hospitaal oorlede is.
== Bron ==
| |||