Mecklenburg-Voorpommere: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
→Kookkuns: Skakel |
Statistieke hersien |
||
Lyn 10:
| ([[Wapen van Mecklenburg-Voorpommere|Besonderhede]])
|----
| colspan="2" align="center" | [[Leuse]]: ''MV tut gut.''<ref>{{de}} [http://www.mecklenburg-vorpommern.eu/cms2/Landesportal_prod/Landesportal/content/de/Land_und_Regierung/Unser_Land/Landessymbole/Landessignet_MV_tut_gut./index.jsp Landesportal Mecklenburg-Vorpommern, ''Landessignet und Slogan „MV tut gut.“''], besoek op 2 November 2016</ref>
|----
! colspan="2" | Basiese gegewens
Lyn 20:
| Stigting: || [[3 Oktober]] [[1990]]
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Oppervlakte]]: || 23
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Bevolking: || 1
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Bevolkingsdigtheid]]: || 69
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Volkslied]] (''Landeshymne''): || ''<small>geen</small>''
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Skuldlas per inwoner: ||
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Totale skuldlas: ||
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Werkloosheidsyfer: ||
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| [[ISO 3166-2:DE|ISO 3166-2]]: || <tt>DE-MV</tt>
Lyn 45:
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Setels in die parlement (''Landtag'')<br />(71 setels) <small>(2011: 71 setels)</small>:
| SPD
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Laaste verkiesing: || 4 September 2016
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Volgende verkiesing: ||
|----
! colspan="2" | Parlementêre verteenwoordiging
Lyn 57:
! colspan="2" | Kaart
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| colspan="2" align="center" | [[Lêer:Locator map Mecklenburg-Vorpommern in Germany.svg|250px|senter]]
|}
'''Mecklenburg-Voorpommere''' ([ˈmeːklənbʊrk], [[Duits]]: ''Mecklenburg-Vorpommern'', [[Nederduits]]: ''Mekelnborg-Vörpommern'' [ˈmɛːkəlbɔɐ̯ç ˈfœɐ̯pɔmɛɐ̯n]) is 'n deelstaat in die
Mecklenburg-Voorpommere word in die noorde deur die [[Oossee]] begrens, in die weste deur die deelstate [[Sleeswyk-Holstein]] en [[Nedersakse]], in die suide deur die deelstaat [[Brandenburg]] en in die ooste deur die Poolse [[woiwodskap Wes-Pommere]].
Lyn 66:
== Naam ==
=== Uitspraak ===
Dikwels word die afkorting MV, soms ook MPV, gebruik om na die deelstaat te verwys. In die Duitse omgangstaal
Die woord ''Mecklenburg'' word soos [meːklənbuɐç] uitgespreek. Die „e“ word vanweë die sogenaamde Noord-Duitse verlengingsteken "c" lang uitgespreek, die "g" word sag uitgespreek. Die moderne Hoogduitse taal gebruik dikwels 'n variant waarin die "e" kort en die "g" soos die
Die
=== Etimologie ===
Die oudste historiese dokument, waarin die naam Mecklenburg (destyds ''Mikelenburg'') gebruik is, dateer uit die jaar 995. In die Oud-Saksiese taal het ''mikil'' "groot" beteken, en in die 10de en 11de eeu is na die vesting van Mecklenburg as die Mikilinborg of "groot burg" verwys. Gedurende die [[Middeleeue]] het die naam verander na die Nederduitse ''Mekelenborch'' en later uiteindelik na ''Meklenburg'' en ''Mecklenburg''.
[[Lêer:Sonnenuntergang Waren.jpg|duimnael|links
Die naam Voorpommere is eers in die 16de en 17de eeu ingeburger en het na die gebiede van die Hertogdom Pommere verwys wat wes van die [[Oder
Die naam Mecklenburg-Voorpommere het met die vereniging van die Vrystaat Mecklenburg met die gebiede van die Pruisiese provinsie Pommere wes van die Oder-Neiße-grenslyn gebruiklik geword. Hierdie vereniging is in Julie 1945 op bevel van die Militêre Sowjet-Administrasie in Duitsland deurgevoer. Aanvanklik het mense na die nuwe administratiewe gebied ook verwys as "Mecklenburg-Pommere" en soms net "Mecklenburg". Die laasgenoemde naam is deur die Sowjet-administrasie vanaf 1947 verpligtend gemaak.
As gevolg van die Duitse hereniging en die herskepping van deelstate op die gebied van die voormalige [[Duitse Demokratiese Republiek]] (DDR) is die Oos-Duitse noordelike distrikte Rostock, Schwerin en Neubrandenburg
== Geografie ==
In geografiese opsig maak Mecklenburg-Voorpommere deel uit van [[Noord-Duitsland]]. Die deelstaat is in Julie 1945 gevorm en het die voormalige Vrystaat Mecklenburg en die westelike deel van Pommere beslaan. Ná die Duitse hereniging in 1990 is die deelstaat opnuut gevorm uit drie voormalige administratiewe distrikte van die Duitse Demokratiese Republiek
Mecklenburg beslaan sowat twee derdes van die huidige deelstaat. Ander gebiede, wat by die deelstaat ingesluit is, is die weste van die vroeëre Pruisiese provinsie Pommere (Voorpommere), wat ná die [[Tweede Wêreldoorlog]] Duits gebly het, en klein dele van die geweste [[Prignitz]] en [[Uckermark]], wat voorheen by [[Brandenburg]] behoort het. Die buitenste kuslyn loop oor 'n lengte van sowat 350 kilometer.
Line 89 ⟶ 90:
=== Landskap ===
[[Lêer:Wissower Klinken April 2004.jpg|
Mecklenburg-Voorpommeren se kuslyn is met 'n totale lengte van sowat 1 700 kilometer die langste van alle Duitse deelstate. Die grootste gedeelte hiervan beslaan die kuslyn van Voorpommeren met sy talle strandmere (Duits: ''Bodden'' en ''Haff'').
Die landskap van Mecklenburg-Voorpommere maak deel uit van die Noord-Duitse Vlakte en is veral gedurende die Weichseliaanse [[Ystydperk]] (Pleistoseen) gevorm. Die belangrikste landskapsvorme vanuit die
[[Lêer:WismarAlterSchwede.jpg|
Die Mecklenburgse Mereplato (Duits: ''Mecklenburgische Seenplatte'') behels die grootste mere van die deelstaat soos die Müritz, die Schwerinse Meer (Duits: ''Schweriner See'') en die Plause Meer (Duits: ''Plauer See''). Daar is altesaam 2 028 mere met 'n totale oppervlakte van 738 vierkante kilometer.
Line 99 ⟶ 101:
=== Natuurbewaring ===
Danksy die deelstaat se drie nasionale parke, sewe natuurparke, een globale [[Unesco]]-geopark, twee biosfeerreservate en talle natuur-, voël- en landskapreservate word byna 35 persent van Mecklenburg-Voorpommere se oppervlakte beskerm. Dat groot dele van die deelstaat se natuurlike landskappe bewaar gebly het, is juis aan die voormalige Duitse Demokratiese Republiek se beleid te danke om staatsjaggebiede en grenssones tot spergebiede te verklaar, maar ook aan die bestaan van Sowjet-Russiese militêre oefenterreine wat almal ontoeganklik vir die gewone bevolking was. Die Oos-Duitse owerheid het egter ook begin om natuurlike landskappe vroegtydig te beskerm.<ref>Christine Berger: ''Baedeker Reiseführer Mecklenburg-Vorpommern''. 11de uitgawe. Ostfildern: Karl Baedeker 2013, bl.
=== Krimpende kuslyn ===
Mecklenburg-Voorpommere se kuslyn word deur die progressiewe verlaging van die kuslyn en die styging van die seespieël bedreig.
Die laasgenoemde proses sal volgens die voorspelling van geowetenskaplikes in die volgende dekades nog versnel.<ref>[http://www.welt.de/wissenschaft/umwelt/article9773876/Die-Ostsee-verschlingt-jedes-Jahr-mehr-Land.html ''www.welt.de
Die
Die suidelike Oosseekuslyne word egter nie net deur die proses van aardverwarming bedreig nie
== Bevolking ==
[[Lêer:Leuchtturm auf Hiddensee-TMangner.jpg|
Die bevolking van Mecklenburg-Voorpommere bestaan uit inheemse Mecklenburgers en Pommerane, asook 'n kleiner aantal Brandenburgers. Ná die Tweede Wêreldoorlog het baie mense, wat uit die oostelike gebiede van Duitsland verdryf is, hulle in die deelstaat gevestig. Daar is net 'n klein minderheid buitelanders (38 900 in Desember 2009), veral [[Viëtnamese]] en immigrante uit die [[Rusland|Russiese Federasie]], [[Kasakstan]] en [[Oekraïne]].
Mecklenburg-Voorpommere is die mees yl bevolkte deelstaat van Duitsland. Daar is net een stad met meer as 100 000 inwoners, die [[Rostock|Hansestad Rostock]] met 'n bevolking van
18,4 persent van die bevolking is [[Lutheranisme|Lutherane]] en 3,4 persent [[Rooms-Katolieke Kerk|Rooms-Katolieke]]. Die oorgrote meerderheid van die bevolking (sowat 78,2 persent) is ongebonde. Twee [[Evangeliese Kerk in Duitsland|Evangelies-Lutherse landskerke]] het hulle setels in Mecklenburg-Voorpommere
== Geskiedenis ==
[[Lêer:Mecklenburg-Vorpommern Map Districts Border Mecklenburg Western Pomerania - Landkreise Grenzen Karte MV MeckPomm.svg|
Die deelstaat Mecklenburg-Voorpommere is in 1945 ná die Tweede Wêreldoorlog in die Sowjetse Besettingsgebied van Duitsland uit die voormalige land Mecklenburg en Voorpommere, die westelike dele van die voormalige Pruisiese administratiewe distrik Stettyn van die provinsie Pommeren en die Amt Neuhaus, wat vroeër deel uitgemaak het van Hannover, gevorm. Vanaf 1947 is die deelstaat met 'n oppervlakte van 22 893 vierkante kilometer net Mecklenburg genoem.
Met die administratiewe hervorming in die Duitse Demokratiese Republiek is die deelstaat in 1952 ontbind en in drie administratiewe distrikte verdeel: Neubrandenburg in die
Die deelstaat Mecklenburg-Voorpommere is in 1990 ter geleentheid van die Duitse hereniging herstig en beslaan die voormalige DDR-distrikte Neubrandenburg, Rostock en Schwerin.
== Ekonomie ==
[[Lêer:Nationalpark Jasmund 001.jpg|
Tans is die [[toerisme]] die belangrikste bron van inkomste. Ander belangrike sektore is nywerhede (veral die maritieme nywerhede en voedselverwerking), mediese dienste en landbou.
=== Maritieme nywerhede ===
Line 135 ⟶ 137:
Die toerisme in Mecklenburg-Voorpommere het danksy die strande van die Oossee en die natuurskoon van die Mecklenburgse Mereplato tot die belangrikste sektor van die plaaslike ekonomie ontwikkel. Die gewildste bestemmings is die skiereilande en eilande soos Rügen, Usedom, Fischland-Darß-Zingst en Hiddensee, en strandoorde soos [[Heiligendamm]], Graal-Müritz en Kühlungsborn, die Mereplato met sy 2 000 mere, Mecklenburg-Voorpommere se vier nasionale parke en honderde van natuurbewaringsgebiede. Daarnaas lok ook die tradisionele Hansestede soos Rostock, Stralsund, Wismar en Greifswald talle besoekers.
Die toerisme in die deelstaat lewer 8,5 persent van die plaaslike bruto geografiese produk op
=== Ander sektore ===
Die stede Rostock en Greifswald met hulle geskiedkundige universiteite, wat reeds in die
Tans word die deelstaat nog deur die tweede hoogste werkloosheidsyfer in Duitsland gepla, en die land se koopkragindeks was in net 73,5 teenoor Duitsland se 108,4 en 'n gemiddelde van 100 in die 25 destydse lidstate van die [[Europese Unie]].<ref>Eurostat News Release 63/2006: Regional GDP per inhabitant in the EU 25 ([http://epp.eurostat.cec.eu.int/pls/portal/docs/PAGE/PGP_PRD_CAT_PREREL/PGE_CAT_PREREL_YEAR_2006/PGE_CAT_PREREL_YEAR_2006_MONTH_05/1-18052006-EN-AP.PDF PDF; 0,6 MB])</ref>
== Kookkuns ==
[[Lêer:Wohlenberger Wiek.JPG|
Die plaaslike kookkuns weerspieël die wisselvallige geskiedenis van die streek. Tot in die 20ste eeu was die oorgrote meerderheid van die bevolking arm boere, en die lyfeienskap (of gedwonge landarbeid) is eers in die loop van die 19de eeu afgeskaf. Mecklenburg is derhalwe soms 'n land van "kastele en beskeie plaashuise" genoem.<ref>[http://www.chefkoch.de/magazin/artikel/978,1/Chefkoch/ ''www.chefkoch.de: Die kookkuns van Mecklenburg-Voorpommere'']</ref>
Die tradisionele kookkuns word dus veral deur eenvoudige geregte gekenmerk waarvan die meeste bestanddele plaaslik geoes of gevis is soos Mecklenburg se ''Klütersupp'', 'n melksop met meelballetjies en kaneel; ''Fliederbeersuppe'' ('n soet vlierbessesop met griesballetjies); ''Birnen, Bohnen und Speck'' ('n bredie van pere, bone en spek); ''Tüften un Plum'' (aartappelsop met pruime en spek); karringmelkaartappels en Pommerse karringmelksop met spek en uie. ''Rote Grütze'' en [[broodpoeding|swartbroodpoeding]] is gewilde nageregte.
Aangesien groot dele van die gebied oor 'n lang tydperk onder [[Swede|Sweedse]] heerskappy gestaan het
[[Lêer:Hippophae rhamnoides 051013.jpg|
[[Vis]] het steeds 'n belangrike rolgespeel, en ou historiese dokumente verwys na die ryk visgronde van die see en mere langs die kus. Intussen het vis ook hier skaars geword, alhoewel [[kabeljou]], [[haring]], [[makriel]], skol en [[snoek]] nog steeds volop is en orals in die visserhawens vars verkoop word. Gerookte paling (Nederduits: ''Rökeraal'') is 'n plaaslike spesialiteit wat veral in die lente en somer bedien word. Horingvisse met hul kenmerkende grasgroen grate word vanaf laat Mei tot in Junie aangebied.
Soetsuur disse is eweneens gewild. Droëvrugte soos rosyntjies en pruime word gebruik om vark- en gansvleis te verfyn. Die uitgestrekte bosgebiede lewer wildvleis en verskeie soorte sampioene op. Die geel raapvelde van die lente verwys na die gewildste soort plaaslike plantolie, raapolie. Duindoring (''Hippophae rhamnoides''), 'n belangrike bron van vitamine C, word in die Mecklenburgse sandduine geoes en tot konfyt, lekkergoed, mosterd, sap, likeur, vrugtewyn of tee verwerk.
'n Groot aantal [[byeboerdery]]e vervaardig [[heuning]] in Mecklenburg-Voorpommere, waaronder plaaslike spesialiteite soos phacelia-, robinia-, linde-, koringblom- en vrugtebloeiselheuning. ''Bärenfang'' is 'n gewilde heuninglikeur wat net soos heuningwyn hier vervaardig word.<ref>[http://www.cuisimonde.com/die-kuechen-europas/mitteleuropa/die-kueche-deutschlands_6.html ''www.cuisimonde.com
== Verwysings ==
{{Verwysings|2}}▼
{{CommonsKategorie|Mecklenburg-Vorpommern}}▼
▲{{Verwysings}}
== Eksterne skakels ==
▲{{CommonsKategorie|Mecklenburg-Vorpommern}}
* {{de}} {{en}} {{pl}} [http://www.mecklenburg-vorpommern.de
{{Deelstate van Duitsland}}
|