G.S. Nienaber: Verskil tussen weergawes

'''G.S. Nienaber''' (*[[12 November]] [[1903]], distrik [[Fauresmith]], [[Oranje-Vrystaat]], – † [[10 Desember]] [[1994]], [[Pretoria]], [[Suid-Afrika]])<ref>Esaach: <nowiki>http://www.esaach.org.za/index.php?title=Nienaber,_Gabri%C3%83%C2%ABl_Stephanus</nowiki></ref> was ’n [[Afrikaans]]e [[taalkundige]] en broer van die bekende letterkundiges [[P.J. Nienaber]] en [[C.J.M. Nienaber]]. Sy belangrikste bydrae is op die gebied van die taalgeskiedenis, en lewer verskeie belangrike werke in hierdie genre. Hy skryf fiksie onder die skuilnaam '''André Marais.'''

Gabriël Stephanus Nienaber is op 12 November 1903 op ’n plaas in die distrik Fauresmith in die [[Oranje-Vrystaat]] gebore. Sy ouers is Petrus Johannes Nienaber ([[1878]]–[[1950]]1878–1950) en Jakoba Petronella van den Berg ([[1883]]–[[1966]]1883–1966). Hy is die oudste van vyf kinders, vier broers en ’n suster. Die bekende letterkundiges P.J. Nienaber en C.J.M. Nienaber is twee van sy jonger broers. As jong kind pas hy bedags skape op en in die aande leer sy ma hom skryf en lees uit die ''Trap der Jeugd''. Later ontvang hy vanaf sy sewende jaar onderrig deur medium [[Engels]] aan ’n plaasskool, waarvandaan hy na [[Petrusburg]] gaan en op [[Boshof]] matrikuleer. Hy studeer verder aan [[Universiteit van die Vrystaat|Grey-niversiteitskollege]] in Bloemfontein, waar hy die [[Baccalaureus artium|B.A.-graad]] en M.Ed.-graad met lof verwerf, asook die Hoër Onderwysdiploma. Gedurende [[1925]] neem hy ses maande lank professor [[D.F. Malherbe]] se klasse waar, waarna hy ’n jaar lank op [[Dealesville]] onderwys gee. Hy word in [[1927]] tydelike lektor aan die Hugenote Universiteitskollege op [[Wellington, Wes-Kaap|Wellington.]]

Na sy terugkeer van oorsese studie stel hy saam met [[Mabel Jansen|M.M. Jansen]] (skrywer en eggenote van adv. [[E.G. Jansen]], die latere goewerneur-generaal van die [[Unie van Suid-Afrika]]) die voortsettingsklasse vir spoorwegarbeiders in. Hy word voorsitter van die Raad van die Universiteit van Durban-Westville (die universiteit vir Indiërs) en is een van die taaladviseurs van die Afrikaanse Bybelvertaling ([[Nuwe Testament|(Nuwe Testament)]]). Hy stimuleer ander tot publikasie deur sy stigting van die University Publication Committee, wat onder meer vir die ''Nama Woordeboek'' verantwoordelik is. Op grond van sy kennis van Ou-Hottentots word hy deur die Taalraad van [[Suidwes-Afrika]] versoek om te help met die vasstelling van die spelling van Nama en die Santaal !Kû. Sedert [[1970]] doen hy intensief navorsing oor Khoekhoense plekname en word op [[1 April]] [[1976]] in die Suid-Afrikaanse Naamkundesentrum van die [[Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing]] aangestel om hierdie werk voort te sit. In 1976 verhuis hy dan na [[Pretoria]] om hierdie werk te aanvaar. Die resultaat is die publikasie van ''Toponymica Hottentotica'' in drie omvattende dele. In Januarie 1970 word hy lid van die Nasionale Pleknamekomitee op grond van sy kennis van die Khoisantale. Saam met professor, T.J.R. Botha, dr. P.E. Raper en dr. L.A. Möller is hy ’n stigterslid van die Naamkundevereniging van Suider-Afrika en hy lewer referate by elkeen van die eerste ses Naamkundekongresse, wat almal in hierdie vereniging se tydskrif, die ''Nomina Africana'', gepubliseer word.

Hy trou met die Engelssprekende Marmion Hull, ’n onderwyseres van [[Durban]] wat Afrikaans soos ’n eerste taal bemeester en onder andere vir 32 jaar onderwys gee aan die Afrikaansmedium Hoërskool Voortrekker, Pietermaritzburg. Hulle het ’n seun. Sy vrou is op 2 Augustus 1970 oorlede. Hy trou dan in [[1976]] met Eileen van Schalkwyk, oudonderwyseres uit die Vrystaat en ’n studentevriend vanaf sy Grey-universiteitskollege dae, wat hom ses jaar later op [[12 Mei]] [[1982]] na ’n [[Beroerte|beroerte-aanval]] ook ontval. In [[1983]] trou hy met Eva-Maria, wat hom oorleef.

Hy speel ’n besonder invloedryke rol in die kulturele lewe van Afrikaners in [[Natal]]. Meer as dertig jaar lank was hy Provinsieleier van die Natalse [[Voortrekkers (organisasie)|Voortrekkers]] en hy word lewenslange erelid van hierdie vereniging. As lid van die hoofbestuur van die [[Saamwerkunie]] is hy ’n vurige pleitbesorger vir die Afrikaanse taal en hy is redakteur van hierdie vereniging se blad ''Die Saamwerk'', terwyl hy op weeklikse basis ook ’n rubriek skryf vir ''Die Natalse Afrikaner''. Hy is sekretaris en penningmeester van die Komitee van Voortsettingsonderwys, waardeur honderde Afrikaanse werknemers van die Suid-Afrikaanse Spoorweë verdere skoolopleiding ontvang. Vir vyftien jaar is hy voorsitter van die Pietermaritzburgse Tegniese Kollege, waar een van die koshuise na hom vernoem word. Hy is lewenslange erelid van die Vereniging van Tegniese Kolleges in Suid-Afrika. In Pietermaritzburg is hy jare lank voorsitter van die Voortrekker Museumraad, die Natalse Museum en die Natalse tak van die Historiese Genootskap van Suid-Afrika, terwyl hy ook in die Argiefkommissie, die Van Riebeeck-Stigting en die Genootschap Nederland-Zuid-Afrika dien. Hy dien op die Fakulteitsraad van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] en is lid van die Taalkommissie. Verder is hy voorsitter van die plaaslike Kleurlingraad.

Sy belangrikste bydrae is op die gebied van die taalgeskiedenis. Saam met [[S.P.E. Boshoff]] skryf hy ''Afrikaanse etimologieë''. In ''Hottentots'' gaan hy die uitgestorwe Kaapse dialekte na en maak interessante vondste, onder meer ten opsigte van taalwette oor die variabiliteit van konsonante.

Sy ''Khoekhoense stamname'' is in [[1992]] op die kortlys vir die toekenning van die Helgaard Steyn-prys. Met hierdie twee publikasies maak hy ’n besonder waardevolle bydrae tot die boekstawing van hierdie dialekte op die ontwikkeling van Afrikaans.

In [[1994]] lewer hy ’n bydrae in die huldigingsbundel aan [[Edith H. Raidt|Edith Raidt]], ''Nuwe perspektiewe op die geskiedenis van Afrikaans''. Sy artikel is getiteld ''Die ontstaan van Khoekhoe-Afrikaans'', waarin hy argumenteer dat Afrikaans met sewentiende-eeuse Nederlands as basis uit drie hoofstrome ontwikkel, naamlik Burger-Afrikaans, Khoekhoe-Afrikaans en Maleis-Afrikaans.

Sy kreatiewe werk onder sy eie naam is beperk van omvang. In [[1937]] publiseer hy die kortverhaalbundel ''Die kalfie en ander verhale'' en later volg die roman ''Die heldin van Klipspruit''.

Onder die skuilnaam André Marais skryf hy verskeie werke, soos die jeugverhaal ''Peit op die plaas''.

''Wagter'' is ’n verhaal oor ’n hond en sy baas, wat eers in die stad woon en daarna op ’n plaas.

''Die rooikop raak benoud'' en ''Die pos bring die dood'' word ook onder hierdie skuilnaam geskryf.

G.S. Nienaber word twee kere deur die Akademie met die [[Stalsprys]] bekroon, in [[1947]] en [[1967]], en ontvang ook die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns|Akademie]] se Erepenning vir Afrikaanse Taal en Letterkunde.

Die Saamwerk-Unie vereer hom met ’n Erepenning.

In [[1968]] ken die [[Universiteit van KwaZulu-Natal|Universiteit van Natal]] ’n eredoktorsgraad aan hom toe, waarna hy in [[1970]] op soortgelyke wyse deur die [[Universiteit van die Vrystaat|Universiteit van die Oranje-Vrystaat]] en later ook deur die [[Universiteit van KwaZulu-Natal|Universiteit van Durban-Westville]] en die [[Universiteit van Pretoria]] vereer word.

Op sy sestigste verjaarsdag ontvang hy die huldigingsbundel ''Taal en teken'', onder redaksie van T.J.R. Botha.

Met sy sewentigste verjaarsdag in [[1973]] word ’n spesiale huldigingsaand vir hom gehou deur kollegas, studente en vriende en die huldigingsbundel ''Sewentiger G.S. Nienaber'' aan hom oorhandig.

Die Afrikaanse Skrywersvereniging vereer hom op [[29 Maart]] [[1979]] met erelidmaatskap.

By die Eerste Naamkundekongres in [[Durban]] in [[1981]] word hy die eerste ontvanger van erelidmaatskap van die Naamkundevereniging van Suid-Afrika.

Op sy tagtigste verjaarsdag in [[1983]] word die huldigingsbundel ''G.S. Nienaber – ’n huldeblyk'' onder redaksie van Andries Sinclair aan hom oorhandig.

Werke uit sy pen sluit in<ref>Digitale Bibliotheek voor Nederlandse Letteren: <nowiki>http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=nien001</nowiki></ref>:

* Schoonees, P.C. ''Die prosa van die tweede Afrikaanse beweging''. J.H. de Bussy, Pretoria / Hollandsch-Afrikaansche Uitgevers Maatschappij v/h J. Dusseau & Co, Kaapstad 1939 (derde druk)

* Groenewald, E.P. Prof. G.S. ''Nienaber het enduit genade geken''. Die Kerkbode, 3 Februarie 1995