Aardkors: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Besig om artikel uit te brei.
k So 'n paar interne skakels
Lyn 1:
[[Beeld:Slice earth.svg|thumb|right|300px|Deursnit van die Aarde, die aardkors (1 kontinentale kors en 2 oseaniese kors) vorm die dun boonste lagie. 3 en 4 is die mantel en 5 en 6 die kern.]]
Die '''aardkors''' is die buitenste laag van die [[Aarde]], wat vernaamlik uit [[Steen (materiaal)|gesteentes]] soos granodioriet, [[gabbro]] en basalt bestaan. Die kors vorm die boonste deel van die litosfeer; al die gesteentes en [[sediment]] wat op die oppervlak lê behoort tot die aardkors.
 
Die aardkors is nie oral ewe diep nie en 'n grens skei die kors van die aarde se mantel. Daar word na die grens tussen die kors en die mantel as die [[Mohorovicic-diskontinuïteit]] verwys, vernoem na die [[Wetenskap|wetenskaplike]] wat hierdie grensvlak ontdek het.
 
Dit is nie moontlik is om deur die hele kors tot by die mantel te boor nie: dit is gans te diep. Die diepste boorgat tot dusver is die Kola-boorgat in [[Rusland]], wat in [[1970]] begin is en in [[1989]] 'n diepte van 12, 261 [[Kilometer|km]] bereik het. Om meer oor die kors en die mantel te leer, word seismiese gegewens, byvoorbeeld die spoed van seismiese [[Golf (fisika)|golwe]] deur steen, en [[magma]] ([[lawa]], afkomstig van die mantel) gebruik. Dit is uit seismiese gegewens en ook die direkte waarneming van die aardkors dat die verskille van hierdie twee aardlae geblyk het: waar die mantel uit 'n eenvormige gesteentesamestelling bestaan, toon die korsstruktuur definitiewe verskille.
 
Die kors word in beweegbare dele verdeel, "plate" wat die [[Kontinent|kontinente]] (of groot dele daarvan) en die seebodem dra. Hierdie plate beweeg oor die Aarde se gesmelte, uiters warm kern, met die deels gesmelte mantel tussenin, wat die plate toelaat om te "dryf" oor hierdie elastiese mantel (en soms met mekaar te bots).
 
[[Vulkaan|Vulkane]] is openinge in die aardkors waar rotsfragmente, [[Gas|gasse]], as en lawa uit die binneste deel van die aardeAarde uitgespuug word.
 
== Isostasie ==
Die aardkors is 'n laag van betreklik ligte gesteentes, en lê om die aardmantel. Die grens tussen die kors en die mantel word aangedui deur die plotselinge versnelling van seismiese golwe (''[[Aardbewing|aardbewings]]),'' en staan kortweg bekend as die Moho (die Mohorovicic-diskontinuïteit), na die naam van die man wat hierdie grensvlak ontdek het.
 
Die kontinentale kors bestaan in die algemeen uit 'n granietlaag van 30-50 km dik, sou die sedimentêre gesteentes, wat bo-op vorm, buite rekening gelaat word. By sommige kontinente lê hieronder 'n tweede, swaarder basaltlaag, wat nes graniet 'n stollingsgesteente is. Wetenskaplikes maak weer eens van seismiese golfsnelheid gebruik om- die eienskappe van die rotslae te bepaal. Die vernaamste kenmerke van die gesteentes word gewoonlik omskryf met die woord sial (silikon en aluminium) vir die granietlaag, en sima (silikon en magnesium) vir die basaltlaag. Die grensvlak tussen die graniet en basalt staan bekend as die Conrad-diskontinuïteit.