Benseen: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lyn 4:
|struktuur=Benzene geometrie.svg
|struktuur2=Benzene density isosurface.png
|LD50= akuut 930 mg/kg (rot)<ref name=SciLab /> damp
|LC50=10&nbsp;000 dpm vir 7 ure (in rotte)
|Selfontbrandingspunt= 497,79&nbsp;°C<ref name=SciLab />
Lyn 16:
|Dampdruk= 10kPa (@20&nbsp;°C)<ref name=SciLab />
|Reukdrempel= 4,68 dpm<ref name=SciLab />
|Oplosbaarheid= 0,17 gewig% (@ 25C)<ref>{{cite web|url=http://pubs.acs.org/doi/pdf/10.1021/i460004a016|title={{AutOuteur|D.S. Arnod, C.A. Plank, E.E. Erickson, F.P.Pike}} Solubility of Benzene in Water, 1958 }}</ref>
|HenryKonstante = 1,79(4) x 10<sup>-1</sup> [L/mol.atm] 3950 [K]<ref>{{ref:Sander}}</ref>
}}
Lyn 23:
 
== Produksie ==
[[Michael Faraday]] het benseen vir die eerste keer in 1825 geïsoleer en Mitscherlich het dit uit [[bensoësuur]] en kalk gesintetiseer. Die stof word gewoonlik uit steenkoolteer (sedert 1849) of aardolie (sedert 1941) verkry.<ref>{{AutOuteur|Beth Hibbs, Sharon Wilbur, Julia George}} Toxicological Profile for Benzene, 1997, ATSDR/EPA US Department of Health and Human Services, contract no 205-93-0606</ref>
 
== Gebruik ==
Benseen word gebruik in die sintese van [[fenol]], wat 'n belangrike grondstof vir die [[geneesmiddel|farmaseutiese industrie]], die bounywerheid en die motorindustrie is. Gewoonlik word fenol deur die Hock-proses vervaardig waartydens benseen met [[propeen]] reageer om [[kumeen]] te lewer. Dan word kumeen geoksideer tot kumeenhidroperoksied, wat ontbind na fenol en [[asetoon]]. Dis is egter ook moontlik om benseen direk met 'n [[palladium]]-katalisator te hidroksileer.<ref>{{AutOuteur|Laurent Bartolotto}} Direct hydroxylation of benzene to phenol in a microstructures [[Palladium|Pd]]-based membrane reactor. Proefskrif, 2011, ISBN 978-3-86644-695-3</ref>
 
== Kanker ==
Sedert 1928 is bevind dat daar 'n verband tussen blootstelling aan benseen en die ontstaan van [[kanker]] is, veral bloedkanker, dus is benseen as 'n [[karsinogeen]] verkaar. In die jare 1960–1970 het mense wat in [[Turkye]] en [[Italië]] in die leerindustrie gewerk het, daaronder gely. In die middel 1970's het werkers by die firma ''Pliofilm'', waar benseen as oplosmiddel gebruik is, 'n ongewone aantal gevalle van leukemie opgelewer, en die eerste kwantitatiefbetroubare gegewens verskaf. Die owerheid het gereageer deur die gemiddelde blootstelling oor 8 uur tot net 1 dpm te beperk.
 
Benseen is 'n belangrike industriële chemiese stof en blootstelling aan klein hoeveelhede kom van [[tabak]]rook, uitlaatgasse, verbrandingsprodukte en [[drinkwater]].<ref>{{AutOuteur|James McCluskey}} Benzene Related Hematological Disorders: Evidence for a Threshold in Animals and Humans. Proefskrif, 2008, UMI number 3347303</ref>
 
== Verwysings ==
{{Wikt|benseen}}
{{Verwysings}}