Landbou: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Skakel Wikiwoordeboek using AWB
kNo edit summary
Lyn 1:
[[Lêer:Ueberladewagen (jha).jpg|duimnael|regs|300px|'n [[John Deere-trekkers|John Deer -trekker]] wat tydens oestyd gebruik word.]]
[[Lêer:Merino sheep.png|duimnael|regs|'n Kudde merinoskape.]]
 
Lyn 19:
 
=== Bestaansboerdery ===
’n Bestaansboerdery is gemik op selfvoorsiening. Die boer verbou of teel net genoeg voedsel om in sy familie se behoeftes te voorsien. ’n Tipiese bestaansplaas het net die diere wat nodig is om die familie deur die jaar te voed en te klee, byvoorbeeld [[skape]], beeste[[bees]]te, kalkoene[[kalkoen]]e en hoenders[[hoender]]s. Die diere kan meesal vry loop en wei. Daar is ook ’n verskeidenheid van gewasse wat in kleiner hoeveelhede aangeplant word soos [[mielies]], [[pampoen]], [[spinasie]] en marog. Die keuse van gewasse en besluite rakende aanplantings berus hoofsaaklik op die familie se eie behoeftes en tweedens op markpryse. <ref>Engelse Wikipedia: [[:en:Subsistence agriculture]]</ref>
 
Arm huishoudings is afhanklik vir hul voedsel van die handel, ander huishoudings of van staatsprogramme. In die verlede het landelike huishoudings grootliks in hul eie voedselbehoeftes voorsien, maar daar is ’n stygende neiging dat sowel stedelike as landelike huishoudings al hoe afhankliker raak van die handel.<ref name=":0">http://www.hsrc.ac.za/en/research-outputs/view/4836</ref>
Lyn 31:
Voordele:
* Bestaansboerdery is omgewingsvriendelik omdat daar nie van plaagdoders en chemiese kunsmis gebruik gemaak word nie.
* Bestaansboerdery bring besparings mee vir gesinne omdat hulle nie kos hoef aan te koop nie.
* ’n Bestaansboer kan ’n ekstra inkomste verdien wanneer hy die oorskot van sy produkte kan verkoop. <ref name=":1">'''www.woolworths.co.za/images/New_Site/Corporate/mo*dule_afr_social_science.pdf'''</ref>
 
Lyn 63:
Beesboerdery word hoofsaaklik bedryf in die [[Oos-Kaap]], dele van die [[Vrystaat]] en [[KwaZulu-Natal]], [[Limpopo]] en die [[Noord-Kaap]]. Nguni- en Afrikanerbeeste is inheems en baie gewild – so ook die [[Bonsmara]]- en Drakensbergerras wat in Suid-Afrika ontwikkel is.
* Skaapplase – verskaf wol en vleis. Ongeveer 50% van Suid-Afrika se skape is die fynwol-merino. Ermelo in [[Mpumalanga-provinsie|Mpumalanga]] is een van die grootste wolproduksieareas. <ref name=":2">http://www.southafrica.info/business/economy/sectors/agricultural-sector.htm#.V-zI5PB96VN</ref> Die [[Afrino]]-ras is ’n wol-en-vleisras wat in Suid-Afrika ontwikkel is om aan te pas by die dorre toestande.
* Varkplase – verskaf varkvleis soos ham en spek.  Varkboerdery is meer intensief en word nabyin [[Gauteng]], en naby [[Durban]], [[Port Elizabeth]] en [[Kaapstad]] enin stedelike gebiede aangetref as gevolg van die beskikbaarheid van mielies en beter bemarkingsgeleenthede. Van die gewildste rasse is Landrace, Pietrain en Duroc.
* Pluimveeplase – Eende, ganse of hoenders word aangehou vir hul vleis en eiers. Die [[braaihoenderbedryf]] dra ongeveer 80% by tot Suid-Afrika se jaarlikse pluimveeproduksie. <ref name=":2" />
Daar is ook talle boerderye waar suksesvol met bokke, [[perd]]e, kamele, [[volstruis]]e en [[Akwakultuur|visse]] geteel word.
Lyn 70:
Die primêre gewasse in Suid-Afrika is [[graan]], [[suiker]], [[vrug]]te, [[katoen]], [[tee]], [[aartappel]]s, [[tamatie]]s en [[tabak]].
 
==== Graan en Oliesadeoliesade ====
Graan, wat [[koring]] en [[mielie]]s insluit, is die grootste aanplanting en die meerderheid produsente is in Noordwes geleë. Die tweede grootste gewas is suikerriet, wat uitgevoer word na Asië en Noord-Amerika, gevolg deur sonneblom.
 
Lyn 82:
 
==== Suikerriet ====
Suiker is ’n baie arbeidsintensiewe boerdery en omdat dit baie water benodig, word dit in tropiese en [[Subtropiese klimaat|subtropiese]] gebiede verbou waar dit baie reën. Dit word geproduseer in 15 areas wat strek vanaf [[Pondoland]] in die Oos-Kaap, deur die kusstreke en KwaZulu-Natal Middelande na die [[Laeveld]] van Mpumalanga.<ref name=":2" />  Wanneer suikerriet met die hand geoes word, word die ryp suikerriet aan die brand gesteek sodat al die blare en onkruid wegbrand enom sodoende word die oesproses te vergemaklik. Daar is egter baie boerderye wat nou groot masjiene gebruik om die suikerriet te sny – dit word [[groensuikerrietinsameling]] genoem.
 
In Suid-Afrika word daar sowat 2,2 miljoen ton suiker per seisoen geproduseer. Ongeveer 60% van die suiker word in die Suider-Afrika-streek bemark en die oorskot word uitgevoer na die Midde-Ooste en Asië.<ref>http://www.huletts.co.za/pdf/sugar_industry.pdf</ref>
 
==== Vrugteboerdery ====
Baie soorte vrugte word in Suid-Afrika verbou. Subtropiese vrugte groei in warm en klam streke terwyl sagtevrugte in gebiede groei waar dit in die winter reën.
[[Lêer:Iğdır Apricot.jpg|duimnael|Appelkose is algemeen bekend as 'n gedroogte vrug]]
 
===== Sagtevrugte =====
Line 117 ⟶ 118:
 
===== Subtropiese gewasse =====
Daar word verskeie subtropiese gewasse in Suid-Afrika verbou wat nie as vrugte beskryf kan word nie. Onder hierdie gewasse tel [[koffie]], [[tee]], [[katoen]], [[peper]], [[gemmer]] en [[tabak]].
[[Lêer:Mandarin Oranges (Citrus Reticulata).jpg|duimnael|Citrus Reticulata – bekend as Mandarienlemoenemandarienlemoene]]
 
===== Sitrus =====