Viskositeit: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lyn 1:
[[Lêer:Viscosity.gif|thumbduimnael|regs|'''Illustrasie van viskositeit'''<br />Die vloeistof aan die bokant het 'n laer viskositeit as die vloeistof aan die onderkant]]
 
'''Viskositeit''' of '''vloeitraagheid''' is 'n maatstaf van die weerstand van 'n vloeistof teen skuif- of trekspannings wat dit wil vervorm. In alledaagse terme word daar na die eienskap verwys as die "dikte" van die vloeistof of die vloeibaarheid daarvan. [[Water]] word beskou as 'n "dun" vloeistof (1 cP by 21 °C), terwyl [[heuning]] 'n "dik" vloeistof is met 'n hoër viskositeit. Viskositeit beskryf die vloeier se interne weerstand teen vloei, en daar kan aan gedink word as vloeistofwrywing. Magma van 'n baie hoë viskositeit sal byvoorbeeld 'n steil stratovulkaan vorm, omdat dit nie baie ver kan vloei voordat dit afkoel nie, terwyl magma van 'n lae viskositeit 'n wyer, vlakker vulkaan vorm omdat die magma vinniger vloei.<ref>{{cite book
| author = Symon, Keith
| title = Mechanics
| edition = Third
Lyn 8:
| year = 1971
| isbn = 0-201-07392-7
}}</ref>
</ref>
 
Alle ware vloeistowwe toon 'n mate van weerstand teen spannings. 'n Teoretiese vloeistof sonder enige weerstand teen spanning staan bekend as 'n '''ideale vloeistof'''. Die studie van viskositeit staan bekend as reologie.
 
== Etimologie ==
Die woord "viskositeit" is afgelei van die [[Latyn]]se woord viscum wat verwys na 'n spesifieke parasitiese plant ''viscum album'' (voëlent). 'n Stroperige gom is van die bessies van die plant vervaardig.<ref>[http://www.etymonline.com/index.php?term=viscous The Online Etymology Dictionary]</ref>
 
== Viskositeitskoëffisiënte ==
Wanneer 'n mate van viskositeit aangedui word is dit gebruiklik om 'n koëffisiënt van viskositeit aan te haal. Daar is verskeie viskositeitskoëffisiënte afhangende van die aard van die spanning wat toegepas word en die aard van die vloeistof. Hierdie koëffisiënte word in die meeste leidende boeke oor [[hidrodinamika]]<ref> Happel, J. and Brenner , H. "Low Reynolds number hydrodynamics", ''Prentice-Hall'', (1965)</ref><ref> Landau, L.D. and Lifshitz, E.M. "Fluid mechanics", ''Pergamon Press'',(1959)</ref> en [[reologie]]<ref> Barnes, H.A. "A Handbook of Elementary Rheology", Institute of Non-Newtonian Fluid mechanics, UK (2000)</ref> bespreek.
 
* '''Dinamiese viskositeit''' (ook '''absolute viskositeit''') bepaal die dinamika van 'n onsaampersbare [[Newtoniese vloeier]]. Die simbool <math>{\mu}</math> word daarvoor gebruik en die eenhede is Pa·s = N·s/m² = kg/(m·s).
* '''Kinematiese viskositeit''' is die ''dinamiese viskositeit'' gedeel deur die digtheid van 'n Newtoniese vloeier. Die simbool <math>{\nu}</math> word daarvoor gebruik en die eenhede is m<sup>2</sup>/s.
* '''[[Volumeviskositeit]]''' bepaal die dinamika van 'n saampersbare Newtoniese vloeier;
* '''Spanningsviskositeit''' is die viskositeitskoëffisiënt as 'n skuifspanning op 'n vloeier toegepas word (ook geldig vir nie-Newtoniese vloeiers);
* '''Rekviskositeit''' is die viskositeitskoëffisiënt as 'n rekspanning op die vloeier uitgeoefen word (ook geldig vir nie-Newtoniese vloeiers).
 
''Spanningsviskositeit'' en ''dinamiese viskositeit'' is meer bekend as die ander soorte. Daar word daarom dikwels bloot na hulle verwys as ''viskositeit''. Eenvoudig gestel is hierdie grootheid die verhouding tussen die toegepaste druk op die vloeieroppervlak in die laterale of horisontale rigting, en die verandering in snelheid van die vloeier namate mens met die vloeier afbeweeg (ook bekend as 'n snelheidsgradiënt). By kamertemperatuur het water 'n nominale viskositeit van 1,0 × 10<sup>-3</sup> Pa∙s, en motorolie 'n nominale skynbare viskositeit van 250 × 10<sup>-3</sup> Pa∙s.<ref>{{cite book|author=Raymond A. Serway| title=Physics for Scientists & Engineers|edition=4th| publisher=Saunders College Publishing| year=1996|isbn=0-03-005932-1}}</ref>
 
: ''Rekviskositeit'' word algemeen gebruik vir karakterisering van polimere.
: ''Volumeviskositeit'' is belangrik vir [[akoestiek]] in vloeiers, kyk [[Stokes se wet]]<ref> Dukhin, A.S. and Goetz, P.J. "Ultrasound for characterizing colloids", Elsevier, (2002)</ref>
 
== Eenhede ==
: 1 cP = 1 mPa·s = 0.001 Pa·s = 0.001 N·s/m<sup>2</sup> = 0.001 kg/(m.s).
 
:1 cP = 1 mPa·s = 0.001 Pa·s = 0.001 N·s/m<sup>2</sup> = 0.001 kg/(m.s).
 
Die standaard eenhede vir viskositeit is Pa.s, N.s/m<sup>2</sup> of kg/(m.s)
Line 38 ⟶ 36:
Water se viskositeit is 1 cP ([[poise|centipoise]]) by 21 °C
 
: <math>\text{Pa} \cdot \text{s} = \frac{\text{N}}{\text{m}^2} \cdot \text{s} = \frac{\text{N} \cdot \text{s}}{\text{m}^2}</math>
 
: <math>\frac{\text{N} \cdot \text{s}}{\text{m}^2} = \frac{\frac{\text{kg} \cdot \text{m}}{\text{s}^2} \cdot \text{s}}{\text{m}^2} = \frac{\text{kg}}{\text{m} \cdot \text{s}}</math>
 
== Newton se teorie ==
[[BeeldLêer:Laminêre skuifspanning.svg|rightregs|thumbduimnael|320px]]
Algemeen gesproke sal die lae by enige vloeibeweging teen verskillende snelhede beweeg en sal 'n vloeistof se viskositeit die gevolg wees van die spanning tussen die lae wat weerstand bied teen die toegepaste krag.
 
[[Isaac Newton]] se postulaat het bepaal dat vir reguit parallelle en uniforme vloei, die skuifspanning τ tussen lae eweredig sal wees aan die snelheidsgradiënt, ∂''u''/∂''y'', in die rigting loodreg tot dié lae.
 
: <math>\tau=\mu \frac{\partial u}{\partial y}</math>.
 
Die konstante ''<math>\mu</math>'' hier staan bekend as die ''viskositeitskoëffisiënt'', of as bloot die ''viskositeit'', of as ''dinamiese viskositeit'' of as die ''Newtoniese viskositeit''. Baie vloeiers soos [[water]] en die meeste [[gas]]se voldoen aan Newton se kriteria en staan bekend as [[Newtoniese vloeier]]s. [[Nie-Newtoniese vloeier]]s vertoon 'n ingewikkelder, nie-lineêre verwantskap tussen die skuifspanning en die snelheidsgradiënt.
 
== Verwysings ==
{{Wikt|viskositeit}}
{{verwysings}}
{{Verwysings}}
 
[[Kategorie:Fisika]]