Veii: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Jcwf (besprekings | bydraes) |
+ Inligtingskas |
||
Lyn 1:
{{Inligtingskas Antieke terreine
[[Lêer:Antefissa a testa di sileno con nimbo, V sec ac, da veio (M.Arch. dell'agro falisco).JPG|duimnael|Silenus met nimbus; Veii 5de eeu v.C.]]▼
| naam = Veii
'''Veii''' (Etr. ''Vei(s), Uentia'') was 'n belangrike stad van die [[Etruskers]] wat in 396 v.C. deur die Romeine ingelyf is. Dit was 17 km noordelik van Rome geleë<ref name="Giulia">The Villa Giulia National Etruscan Museum: Short Guide ,Museo nazionale di Villa Giulia, {{Outeur|Anna Maria Sgubini Moretti}} L'ERMA di BRETSCHNEIDER, 2001, ISBN 888265012X, ISBN 9788882650124</ref> en sy verowering vorm die eerste groot uitbreiding van die gebied van die Romeinse staat <ref name="Forsythe">A Critical History of Early Rome: From Prehistory to the First Punic War, {{Outeur|Gary Forsythe}}, University of California Press, 2006, ISBN 0-520-24991-7, ISBN 978-0-520-24991-2</ref>▼
▲
| onderskrif = Silenus met nimbus; Veii 5de eeu v.C.
| koördinate = {{Koördinate|42|01|24|N|12|23|23|O}}
| plaaslik = Vei(s), Uentia
| land = {{vlagland|Italië}}
| soort = Argeologiese terrein
| streek1 = [[Suid-Europa]]
| bouer =
| stigter =
| gestig =
| periodes =
| kulture = [[Etruskers]]
| uitgrawings =
| bewoners =
| deelvan =
| oppervlakte = 190 ha (470 akker)
| tipe =
| kriteria =
| verwysings =
| inskripsie =
| toestand =
| streek =
| beskrywing =
| unesco =
}}
▲'''Veii''' (
Die stad is op 'n plato geleë wat met steil oewers deur twee riviere begrens word, die ''Cremera'' (vandag: Valchetta) en die Mola. Die sitadel is in die suide en dit word deur duisende grafte in kringe omring. Opgrawings het 'n indrukwekkende tempel gewys wat omtrent 510 v.C. gebou is en dalk aan Apollo en Hercules gewy is.<ref name="Giulia" /> Veii is saam met die ander stede van Suid-Etrurië Cerveteri, Tarquinia, Vulci en Orvieto een van die mees gevorderde nedersettings van die Etruskers. Die vroegste beskilderde graf (laat 8ste/ vroeg 7de eeu v.C.) is hier aangetref. Dit wys dieselfde soort leeus wat ook op aardewerk gevind word. <ref name="Smith">The Etruscans: A Very Short Introduction{{Outeur|Christopher Smith}}, OUP Oxford, 2014, ISBN 0191665010, ISBN 9780191665011</ref>▼
▲Die stad is op 'n plato geleë wat met steil oewers deur twee riviere begrens word, die ''Cremera'' (vandag: Valchetta) en die Mola. Die sitadel is in die suide en dit word deur duisende grafte in kringe omring. Opgrawings het 'n indrukwekkende tempel gewys wat omtrent 510 v.C. gebou is en dalk aan [[Apollo]] en [[Hercules]] gewy is.<ref name="Giulia" /> Veii is saam met die ander stede van Suid-Etrurië Cerveteri, Tarquinia, Vulci en Orvieto een van die mees gevorderde nedersettings van die Etruskers. Die vroegste beskilderde graf (laat 8ste/ vroeg 7de eeu v.C.) is hier aangetref. Dit wys dieselfde soort
== Veii en Rome ==
[[Lêer:Apollon de Véies.JPG|duimnael|links|Apulu (Apollo) van Veii
Daar is reeds vroeg met die [[Romeinse monargie|koninkryk Rome]] gebaklei oor die mag oor die regteroewer van die ''ripa veis'' oftwel die [[Tiber]]. In 477 v.C. het die Fabii op die Cremera 'n groot nederlaag gely en sowat dertig jaar later het A. Cornelius Cossus die koning van Veii Lars Tolumnius gedood.<ref name="Giulia" />
Tradisioneel word aangeneem dat daar drie oorloë
* Die Eerste Oorlog met Veii het van 483
* Die Tweede Oorlog met Veii het in 437 v.C. uitgebreek en in 435 het die Romeine Fidenae ingeneem. Later het hierdie stad in opstand gekom en is in 426 verwoes.▼
* Tradisioneel word die Derde Oorlog met Veii van 405-396 v.C. gewys en dit eindig met die val van Veii onder ''dictator'' M. Furius Camillus.▼
Livius sê dat die ander Etruskiese stede by die ''Fanum Voltumnae'' (naby Volsinii) saamgekom het en geweier het om Veii te help, maar dit is nie seker dat daar iewers politieke samewerking tussen die Etruskiese stede
▲*Die Eerste Oorlog met Veii het van 483 – 474 v.C. geduur. Daar is min daaroor bekend hoewel dit lyk of Veii die oorwinnaar was. Dit het in 'n wapenstilstand geëindig waarby Veii die mag oor Fidenae behou het.
▲*Die Tweede Oorlog met Veii het in 437 v.C. uitgebreek en in 435 het die Romeine Fidenae ingeneem. Later het hierdie stad in opstand gekom en is in 426 verwoes.
▲*Tradisioneel word die Derde Oorlog met Veii van 405-396 v.C. gewys en dit eindig met die val van Veii onder ''dictator'' M. Furius Camillus.
Die stad word in 396 v.C. verwoes en ritueel begrawe. Die Romeine beweer dat die beeld van die godin [[Juno (mitologie)|Juno]] geknik het toe sy 'genooi' is om na Rome te kom om daar, pleks van in Veii, vereer te word. Dit wys hoe die Romeine die stad as mededinger
▲Livius sê dat die ander Etruskiese stede by die ''Fanum Voltumnae'' (naby Volsinii) saamgekom het en geweier het om Veii te help, maar dit is nie seker dat daar iewers politieke samewerking tussen die Etruskiese stede gewees het. <ref>The Cambridge Ancient History {{Outeur|F. W. Walbank, A. E. Astin, M. W. Frederiksen, R. M. Ogilvie, A. Drummond}}, Cambridge University Press, 1990, ISBN 0-521-23446-8, ISBN 978-0-521-23446-7</ref>
▲Die stad word in 396 v.C. verwoes en ritueel begrawe. Die Romeine beweer dat die beeld van die godin [[Juno (mitologie)|Juno]] geknik het toe sy 'genooi' is om na Rome te kom om daar, pleks van in Veii, vereer te word. Dit wys hoe die Romeine die stad as mededinger het wou uitskakel, ook in religieuse opsigte.<ref name="Smith" /> Daar word geraam dat ná die inlywing Veii se gebied 60% van Rome se totale oppervlak behels het. Die Romeine het dit altyd as 'n belangrike stap in hulle geskiedenis gesien en die oorlog teen Veii is dikwels soos die tienjarige oorlog tussen die Grieke en Troje beskryf, maar oor die ware toedrag van sake is min bekend. Rome het ná Veii se inlywing amper opgehou om sy ''Cappellaccio tufa'' as boumateriaal te gebruik omrede Veii se ''Grotta Oscura tufa'' baie beter was. Daar het ook baie meer grond bygekom waar met slawe geboer is. Ná die inname van die stad deur Camillus is die burgers van Veii as slawe verkoop.<ref name="Forsythe" />
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
▲[[Kategorie:Geskiedenis van Italië]]
[[Kategorie:Vroeë beskawings]]
| |||