Wikipedia

Beiere: Verskil tussen weergawes

Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
Bygewerk
Lyn 18:
| Stigting: || [[1949]]
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Oppervlak]]: || 70&nbsp;551550,5719&nbsp;km² <br /><small>1ste in Duitsland</small>
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Bevolking]]: || 1213&nbsp;997067&nbsp;204186<br /ref>{{de}} <small>''(31 Desember 2017)''<ref>[https://www.statistikdatenstatistik.bayern.de/genesispresse/online?sequenz=tabelleErgebnis&selectionname=12411-001archiv/2018/3_2018.php ''www.statistikdatenstatistik.bayern.de: Bayerns Bevölkerung. Besoekim opJahr 52016 Desembererneut 2018deutlich gewachsen'']</ref> <small>''(30 September 2018)''</small><br /> <small>2de in Duitsland</small>
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Bevolkingsdigtheid]]: || 184185,2 inwoners per km² <small>11de in Duitsland</small>
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Bruto geografiesebinnelandse produk|BIP]] <br /> &nbsp;- Totaal <br /> &nbsp;- Aandeel aan Duitse BGPBIP
| [[2017]]<br />594,4 miljard €<ref>{{de}} [https://www.statistik-nord.de/fileadmin/Dokumente/Presseinformationen/SI18_058.pdf ''statistik-nord.de: Bruttoinlandsprodukt nach Bundesländern'']</ref><br /><br />18,2%
| [[2006]] <br /> 408,3 miljard €<br /> <br />18 %
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Volkslied (''Landeshymne''): || ''Gott mit dir, du Land der Bayern''
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Skuldlas per inwoner: || 21&nbsp;2001162&nbsp;€ per inwoner ''<small>''(200930 September 2018)''</small>''
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Totale skuldlas: || 2715,6184 miljard € ''<small>(2009)</small>''<ref>{{de}} [httphttps://www.destatis.de/jetspeed/portal/cms/Sites/destatisDE/Internet/DEPresseService/Presse/pmPressemitteilungen/20112018/0212/PD11__069__713,templateId=renderPrintPD18_510_713.psml,html destatis.de: ''StatistischesÖffentliche BundesamtSchulden –zum AngabenEnde zudes den3. SchuldenQuartals der2018 Länderum 2,3 % niedriger als im Vorjahr'']</ref> <small>''(30 September 2018)''</small>
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Werkloosheid: || 3,72% ''<smallref>(April{{de}} 2012)</small>''<ref>[httphttps://www.pubstatistik.arbeitsagentur.de/hstNavigation/servicesStatistik/statistik/000000/html/start/kartenStatistik-nach-Regionen/aloq_kreisPolitische-Gebietsstruktur-Nav.html ''Arbeitslosenquotenstatistik.arbeitsagentur.de: im April 2012 –Bund, Länder und Kreise'']</ref> <small>''(Februarie 2019)''</small>
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| [[ISO 3166-2:DE|ISO 3166-2]]: || <tt>DE-BY</tt>
Lyn 41:
! colspan="2" | Politiek
|---- bgcolor="#FFFFFF" valign="top"
| [[Eerste minister]]: || [[Markus Söder]] (CSU)
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| President van die ''Landtag'': || Ilse Aigner (CSU)
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Regerende partye: || CSU en Freie Wähler (FW)
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Setels in die parlement (''Landtag'')<br />(205 setels) <small>(2013: 180 setels)</small>:
| CSU 85 <small>(2013: 101)</small><br />B90/Grüne 38 <small>(18)</small><br />Freie Wähler 27 <small>(19)</small><br />AfD 22 <small>(-–)</small><br />SPD 22 <small>(42)</small><br />FDP 11 <small>(-–)
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Laaste verkiesing: || 14 Oktober 2018
Line 61 ⟶ 63:
|}
 
Die '''Vrystaat Beiere''' ([[Beiers]] en [[Duits]]: ''Bayern'', [ˈbaɪɐn], {{Audio|Freistaat De-Bayern.ogg|Freistaatluister}}), amptelik die '''BayernVrystaat Beiere''' (Beiers en Duits: ''Freistaat Bayern'', [ˈfʁaɪʃtaːt ˈbaɪɐn], {{Audio|Freistaat Bayern.ogg|luister}}), is die grootste deelstaat van [[Duitsland]] wat die hele suidooste van die land beslaan, met 'n oppervlakte van 70&nbsp;551550 vierkante kilometer en 'n bevolking van meer as 13 miljoen. Dit word in die noorde begrens deur die deelstate [[Thüringen]] en [[Sakse]], in die ooste deur die [[Tsjeggië|Tsjeggiese Republiek]], in die suide en suidooste deur [[Oostenryk]] (van wes na oos: [[Vorarlberg]], [[Tirol]], [[Salzburg (deelstaat)|Salzburg]] en [[Opper-Oostenryk]]) en in die weste deur die deelstaatdeelstate [[Hesse]] en [[Baden-Württemberg]].
 
[[Lêer:Kloster Banz vom Staffelberg 270136-PSD.jpg|duimnael|links|Die Benediktyne-klooster Banz noord van [[Bamberg]]. Beiere was oorspronklik 'n oorwegend [[Rooms-Katolieke Kerk|Rooms-Katolieke]] staat wat 'n godsdienstige[[godsdiens]]tige en politieke teengewig teen die merendeels [[Protestantisme|Protestantse]] [[Pruise]] gevorm het. As gevolg van toenemende sekularisering het die aandeel Katolieke inwoners tussen 1970 en 2011 van 70 tot 54 persent gedaal, twintig persent is lidmate van Protestantse kerke]]▼
[[München]] aan die Isarrivier is die deelstaatparlements- en regeringsetel asook die grootste stad van Beiere met 'n bevolking van meer as 1,4 miljoen.
 
▲[[Lêer:Kloster Banz vom Staffelberg 270136-PSD.jpg|duimnael|links|Die Benediktyne-klooster Banz noord van Bamberg. Beiere was oorspronklik 'n oorwegend Rooms-Katolieke staat wat 'n godsdienstige en politieke teengewig teen die merendeels Protestantse Pruise gevorm het. As gevolg van toenemende sekularisering het die aandeel Katolieke inwoners tussen 1970 en 2011 van 70 tot 54 persent gedaal, twintig persent is lidmate van Protestantse kerke]]
Die huidige Vrystaat Beiere – met die term ''Freistaat'' is geen besondere regtelike status binne Duitsland se federale struktuur met sestien deelstate verbonde nie aangesien alle deelstate gelyke regte geniet – het sy historiese wortels in 'n verskeidenheid histories selfstandige politieke entiteite waarvan elkeen deur die eeue heen sy eie tradisies en kenmerke ontwikkel het.
 
== Geskiedenis ==
Drie groot historiese volkstamme en hul gebiede is in die huidige deelstaat verenig: die naamgewende Beiere, die Franke en die Swabe. Al drie het oor die eeue heen onafhanklik van mekaar ontwikkel, hoewel daar ook strukture oor stamgrense heen gevorm is soos byvoorbeeld ten opsigte van kerkorganisasie.
 
Die moderne Beierse staat, soms ook ''Staatsbayern'' of Staatsbeiere genoem, is eers in die tyd van die [[Franse Rewolusie]] gevorm, waarby [[NapoléonNapoleon Bonaparte]] en die invloedryke Beierse minister Maximilian Joseph Graf Montgelas (1759–1838) 'n beslissende rol gespeel het. Met die stigting van die Vrystaat Beiere in 1946 en sy toetreding tot die Bondsrepubliek Duitsland drie jaar later het die enigste Duitse deelstaat (behalwe vir die twee Hanse-stadstate in Noord-Duitsland, [[Bremen]] en [[Hamburg]]) ontstaan wat as politieke entiteit aanspraak kan maak op historiese kontinuïteit.
 
Nogtans het Beiere ná die [[Tweede Wêreldoorlog]] in 'n spanningsveld tussen tradisies en modernisering gestaan. Die uitdaging was om 'n staat met 'n sterk agrariese karakter en min nywerhede, 'n hoë werkloosheidsyfer en lae belastinginkomste te moderniseer. Hierdie proses het gepaard gegaan (en is bevorder) deur 'n ongekende bevolkingsgeroei. Tussen 1950 en 2018 het die Beierse bevolking toegeneem van nege tot dertien miljoen. Twee miljoen vlugtelinge uit vroëere Ryksgebiede en aangrensende streke -– van wie die helfte uit die Sudetengau afkomstig was -– het hulle kort ná die oorlog in die deelstaat gevestig. In die volgende dekades het ook binnemigrasie uit ander deelstate en migrasie oor grense heen bygedra tot die bevolkingsaanwas. Tans is sowat 1,8 miljoen buitelanders in Beiere woonagtig.
 
== Ekonomie ==
=== Toerisme ===
Die Beierse toerismebedryf, wat werk aan sowat 600&nbsp;000 mense verskaf, het in 2017 rekordsyfers behaal met meer as 37,2 miljoen besoekers. Die deelstaat is die gewildste bestemming vir buitelandse toeriste in Duitsland -– met 19,1 miljoen geregistreerde oornagtings in 2017. Die aandeel van buitelandse besoekers aan alle oornagtings het van 14,1 persent in 2004 gestyg tot 20,3 persent in 2017.<ref>{{de}} [https://www.stmwi.bayern.de/tourismus/daten-fakten/ ''Bayerisches Staatsministerium für Wirtschaft, Landesentwicklung und Energie: Tourismus -– Daten und Fakten. Besoek op 16 Desember 2018'']</ref>
 
== Susterstreke ==
Line 82 ⟶ 86:
! class="hintergrundfarbe5" colspan="5" | Susterstreke van Beiere<ref>[http://www.bayern.de/Bayern-in-der-Welt-.356.22911/index.htm bayern.de: ''Beziehungen Bayerns zu außereuropäischen Staaten und Regionen'']</ref>
|-
| [[Lêer:China Shandong.svg|20px|KaartLigging van SjandongShandong]] || [[SjandongShandong]] || {{vlagland|Volksrepubliek China}} || 1987
|-
| [[Lêer:Armoiries du Québec.svg|20px|Wapen van Quebec]] || [[Quebec]] || {{vlagland|Kanada}} || 1989
|-
| [[Lêer:Wapen van die Wes-Kaap.png|20px|Wapen van die Wes-Kaap]] || [[Wes-Kaap]] || {{vlagland|Suid-Afrika}} || 1995
|-
| [[Lêer:Wapen van Gauteng.png|20px|Wapen van Gauteng]] || [[Gauteng]] || {{vlagland|Suid-Afrika}} || 1995
|-
| [[Lêer:Brasão do estado de São Paulo.svg|20px|Wapen van São Paulo]] || [[São Paulo (deelstaat)|São Paulo]] || {{vlagland|Brasilië}} || 1997
|-
| [[Lêer:Seal of California.svg|20px|WapenSeël van Kalifornië]] || [[Kalifornië]] || {{vlagland|Verenigde State}} || 1998
|-
| [[Lêer:China Guangdong.svg|20px|KaartLigging van Guangdong]] || [[KwangdongGuangdong]] || {{vlagland|Volksrepubliek China}} || 2004
|-
| [[Lêer:Seal of Karnataka.svg|20px|Wapen von Karnataka]] || [[Karnataka]] || {{vlagland|Indië}} || 2007
Line 100 ⟶ 104:
 
== Verwysings ==
{{Commons-kategorie inlyn|Bavaria}}
{{Verwysings|2}}
 
== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie-inlyn|Bavaria|Beiere}}
* {{en}} {{Wikivoyage|Bavaria|Beiere}}
* {{de}} [http://www.bayern.de/ Amptelike webwerf]
 
{{Deelstate van Duitsland}}
{{Normdata}}
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/wiki/Beiere"