Roemenië: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Voyageur (besprekings | bydraes)
kNo edit summary
Etiket: 2017-bronwysiging
+ Kaarte & Hersien
Lyn 19:
|longEW = O
|grootste_stad = [[Boekarest]]
|regeringsvorm = Unitêre semi-presidensiële<br />grondwetlike [[republiek]]
|leiertitels = <br />• [[President]]<br />• [[Eerste minister]]
|leiername = [[Klaus Iohannis]]<br />[[Viorica Dăncilă]]
Lyn 27:
|oppervlakmi² = 92&nbsp;046
|persent_water = 3
|bevolking_skatting = 19&nbsp;638518&nbsp;00117<ref>{{en}} [http://www.insse.ro/cms/sites/default/files/com_presa/com_pdf/poprez_ian2017e.pdf "Annual official estimate"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170830003533/http://www.insse.ro/cms/sites/default/files/com_presa/com_pdf/poprez_ian2017e.pdf |date=30 August 2017 }}.(PDF) 2017 Revision</ref>
|bevolking_skatting_jaar = 20172019
|bevolking_rang = 59<sup>ste</sup>
|bevolking_sensus = 20&nbsp;121&nbsp;641<ref name="CensusRef">{{ro}} {{cite web |url=
http://www.recensamantromania.ro/wp-content/uploads/2013/07/REZULTATE-DEFINITIVE-RPL_2011.pdf|title=Romanian 2011 census (final results) |publisher=INSSE |accessdate=73 MeiJulie 20182019}}</ref>
|bevolking_sensus_jaar = 2011
|bevolkingsdigtheid = 84,4
|bevolkingsdigtheidmi² = 218,6
|bevolkingsdigtheidrang = 117<sup>de</sup>
|BBP_PPP = $504541,472807&nbsp;miljard<ref name=imfgdpimf2>{{en}} {{cite web |url=httphttps://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/20172019/0201/weodata/weorept.aspx?pr.x=8650&pr.y=519&sy=2017&ey=20222024&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=918%2C968968&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Romania |publisher=[[Internasionale Monetêre Fonds]] |date=April 2019 |accessdate=73 MeiJulie 20182019}}</ref>
|BBP_PPP_rang = 4240<sup>ste</sup>
|BBP_PPP_jaar = 20182019
|BBP_PPP_per_kapita = $2527&nbsp;533753<ref name=imfgdp"imf2" />
|BBP_PPP_per_kapita_rang = 6154<sup>ste</sup>
|BBP = $233244,486158&nbsp;miljard<ref name=imfgdp"imf2" />
|BBP_rang = 4946<sup>ste</sup>
|BBP_jaar = 20182019
|BBP_per_kapita = $1112&nbsp;817507<ref name=imfgdp"imf2" />
|BBP_per_kapita_rang = 6757<sup>ste</sup>
|onafhanklikheidstipe = Vorming
|onafhanklikheidsgebeure = • Prinsdom van Wallachië<br />• Prinsdom van Moldowa<br />• Prinsdom van Transsilvanië<br />• Verenigde Prinsdome<br />• Onafhanklikheid van die<br />[[Ottomaanse Ryk]]<br />• Koninkryk van Roemenië<br />• Groot Unie<br />• Volksrepubliek van Roemenië<br />• Sosialistiese grondwet<br />• Roemeense Rewolusie<br />• Huidige grondwet
|onafhanklikheidsdatums = <br /><br />[[1330]]<br />[[1346]]<br />[[1570]]<br />[[24 Januarie]] [[1859]]<br /><br />[[1877]] / [[1878]]<br />[[14 Maart]] [[1881]]<br />[[1 Desember]] [[1918]]<br />[[30 Desember]] [[1947]]<br />[[21 Augustus]] [[1965]]<br />[[16 Desember|16]]–[[27 Desember]] [[1989]]<br />[[21 November]] [[1991]]
|MOI = {{wins}} 0,802811<ref>{{en}} {{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/alldefault/themesfiles/hdr_theme/country-notes/ROU2018_human_development_statistical_update.pdf |title=20162018 Human Development Report Romania |date=20162018 |accessdate=73 MeiJulie 20182019 |publisher=United Nations Development Programme |pages=2–3 }}</ref>
|MOI_rang = 5052<sup>ste</sup>
|MOI_jaar = 20152017
|MOI_kategorie = {{kleur|#090|baie hoog}}
|Gini = 3435,9<ref>{{en}} {{cite web|title=Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC)|url=httphttps://appssodata.eurostatworldbank.ec.europa.euorg/nuiindicator/showSI.doPOV.GINI?datasetlocations=ilc_di12RO |title=Gini Index |publisher=Eurostat Data[[Wêreldbank]] Explorer|accessdate=73 MeiJulie 20182019}}</ref>
|Gini_rang =
|Gini_jaar = 20132015
|Gini_kategorie = {{kleur|#fc0|medium}}
|geldeenheid = [[Roemeense leu|Leu]]
Lyn 64:
|tydsone_somer = OEST
|utc_afwyking_DST = [[UTC+03:00|+3]]
|internet_domein = [[.ro]]
|skakelkode = 40
|voetskrif =
Lyn 71:
'''Roemenië''' ([[Roemeens]]: ''România'', [romɨˈni.a], {{Audio|Ro-România.ogg|luister}}) is 'n [[land]] in [[Suidoos-Europa]]. Roemenië is ryk aan kultuur en natuurskoon. Dit lê teen die [[Swartsee]]. Die [[Donau]]rivier vorm die suidelike grens met [[Bulgarye]]. Die [[hoofstad]] en grootste stad is [[Boekarest]].
 
[[Lêer:Satellite image of Romania in December 2001.jpg|duimnael|links|[[Nasa]]-Satellietbeeld van Roemenië in Desember 2001]]
Die [[amptelike taal]] is Roemeens. Die etniese samestelling van Roemenië is soos volg: 89% is [[Roemene|Roemeens]], 7% [[Hongare|Hongaars]], 3,5% [[Roma]] en die res bestaan uit 'n klein aantal [[Duitsers]], [[Russe]], [[Turke]] en [[Jode]]. 87% van die bevolking behoort aan die [[Roemeens-Ortodokse Kerk]].
 
Line 76 ⟶ 77:
 
== Geografie ==
[[Lêer:Satellite image of Romania ingeneral December 2001map-en.jpgpng|duimnael|links|[[Nasa]]-SatellietbeeldKaart van Roemenië in Desember 2001]]
[[Lêer:Romania map of Köppen climate classification.png|duimnael|links|Klimaatsones in Roemenië volgens die [[Köppen-klimaatklassifikasie]]]]
Roemenië is in die suidooste van [[Europa]] geleë en beslaan ʼn’n oppervlakte van sowat 237 500 238&nbsp;397&nbsp;km<sup>2</sup>². Die Roemeense grense word deur hoofsaaklik twee riviere gevorm: die Donau in die suide en die [[Proet]] in die ooste.
 
In die noorde en ooste het Roemenië 'n baie lang grens; die land word in die noorde begrens deur [[Oekraïne]], in die ooste deur [[Moldowa]], Oekraïne en die Swartsee, in die suide deur Bulgarye, interwyl die suidweste deur [[Serwië]] en Hongarye in die noordwesteweste deur [[Hongarye]]. Roemenië beslaan dele van die historiese gebiede Banat, [[DakiëDasië]], Dobroedja, Moldawië, [[Transsilvanië]] en [[Walachye]]. Die noordelike en sentrale deel van dié land word gekenmerk deur die [[Karpate]].
 
Die land het ook 'n kusstrook aan die [[Swartsee|Swart See]] (245 &nbsp;km). Kenmerkend vir die Roemeense landskap is die groot boog wat die Karpate, 'n middelgebergte uit die [[Tersiêr]], vorm, en die heuwels en plato's, met laagvlaktes langs die groot riviere.
 
Tiperend vir die [[Karpate]] is die baie bergmassiewe wat deur riviervalleie van mekaar geskei word. Roemenië het 'n gematigde klimaat van koue winters[[winter]]s en warm somers[[somer]]s. Die gemiddelde jaartemperatuur wissel van noord na suid tussen 7 en 11 °C. Die neerslag wissel baie.
 
Dit [[reën]] min by die kus, terwyl dit in die Karpate gemiddeld tot 1 &nbsp;400 &nbsp;mm per jaar reën. Byna al die Roemeense riviere mond uiteindelik in die [[Donau]] uit, deels via die [[Tisza]], waarin die riviere dreineer wat in die Karpate ontspring (onder meer die [[Mures]] en [[Somes]]). Die riviere suid van die Transsilvaniese Alpe, die [[Jiujiang|Jiu]], Arges, [[Prahova]] en [[Ialomita]], vloei direk na die Donau.
 
Die [[Oltetrivier]] ontspring in die middel van die Karpate en vloei deur die [[Transsilvaniese Alpe]]. Die [[Siret]] en [[Proet]] word uit die oostelike deel van die Karpate en uit die Moldawiese hoogvlakte gevoed. Daar is baie mere langs die Donau en lagunes agter die kuslyn. ʼn’n Probleem van die rivierstelsel is die beheer van die watervlak en oorstromings kom voor. 'n Ander natuurverskynsel wat Roemenië nou en dan teister, is aardbewings[[aardbewing]]s.
 
== Geskiedenis ==
Line 93 ⟶ 95:
Die [[Ottomaanse Ryk|Ottomaanse]] en [[Oostenryk-Hongarye|Oostenryks-Hongaarse]] ryke het Roemenië vir 'n lang tyd gedeeltelik regeer.
 
In 1878 het Roemenië volledig onafhanklik geword. Roemenië was van [[1881]] tot [[1947]] 'n koninkryk. In [[1948]] het Roemenië 'n Kommunistiese staat geword.
 
Die regering en ekonomie word vervolgens geskoei op die model van die [[Sowjetunie]]. Sedert [[1960]] het die Roemeense leiers hulle begin distansieer van die Sowjetunie en volg hul eie binnelandse en buitelandse beleid. Roemenië bly egter binne die Sowjet-invloedsfeer. Die ekonomie groei gedurende die tydperk. In [[1980]] beleef die land 'n insinking en ly sommige Romeniërs honger.
Line 101 ⟶ 103:
== Bevolking ==
=== Religie ===
[[Lêer:Manastirea Putna.JPG|duimnael|links|Die [[Kerk (gebou)|kerk]] Manastirea Putna]]
86% van die bevolking is Ortodokse [[Christene]]. Daar is ook 'n Joodse bevolking van 75007&nbsp;500 en 21&nbsp;000 ander inwoners wat verskeie ander gelowe aanhang.
 
=== Tale ===
Volgens die Roemeense grondwet is Roemeens (''limba română'') die ampstaal van Roemenië. Dit is die belangrikste taal in die land en word deur sowat 89,5 persent van die bevolking gepraat. [[Hongaars]] (6,6 persent) en Romanes (2,5 persent) is tans die belangrikste minderheidstale. Onder meer as gevolg van die emigrasie na [[Duitsland]] het die [[Duits]]e taal se aandeel tot sowat 0,3 persent gedaal. Daar is 'n klein [[Pools]]sprekende minderheid in die Boekowina, terwyl in die Banat en die noordweste van Transsilvanië ook [[Slowaaks]] gepraat word. Ander minderheidstale is [[Oekraïens]] (0,3 persent, in die Boekowina en Maramoeresj), [[Turks]] (0,2 persent, Dobroedsja, [[Russies]] (0,2 persent, veral in die Donaudelta), Tataars[[Tartaars]] (0,1 persent, Dobroedsja) en kleiner tale (0,3 persent).<ref>{{ro}} [http://www.recensamant.ro/ Sensus 2002]</ref> Die aandeel Roemeenssprekendes neem geleidelik toe.
 
== Sport ==
Line 116 ⟶ 118:
 
== Bronne ==
* Wêreldspektrum, 1982, ISBN 09084096560-908409-65-6, volume 24, bl. 37
 
* {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Romania|title=Romania|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|date=11 Oktober 2016|accessdate=73 MeiJulie 20182019}}
* Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409656, volume 24, bl. 37
 
* {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Romania|title=Romania|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|date=11 Oktober 2016|accessdate=7 Mei 2018}}
 
== Eksterne skakels ==
{{CommonsCommonsKategorie-kategorie inlyn|Romania}}
* {{en}} {{Wikivoyage|Romania|Roemenië}}
 
Lyn 128:
{{EU-lande}}
{{NAVO-lande}}
 
{{Normdata}}