Wikipedia:Sandput: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Maak die sandput weer skoon Etiket: Vervanging |
Geskep deur die bladsy "Tandplak" te vertaal |
||
Lyn 1:
[[Lêer:Calculus-2.jpg|duimnael|Tandplaak]]
'''Tandplaak''' is 'n dun, dikwels onsigbare, klewerige lagje wat gedurende die dag op die [[Gebit|gebitselemente]] aanpak. Tandplaak bestaan hoofsaaklik uit opgeloste [[Voedsel|voedselstowwe]], slym en [[bakterie]] (onder andere melk[[suur]]<nowiki/>bakteries) wat die [[Koolhidraat|suikers]] en [[Koolhidraat|koolhidrate]] in die [[mond]] afbreek tot suur. Tandplaak het ongeveer dieselfde kleur as die [[Tand|tande]] en is daarom moeilik om waar te neem. Tandplaak kleef oral, dus óók tussen die gebit. Tandplaak kan eenvoudig verwyder word. As tandplaak nie daagliks verwyder word nie kan hulle verkalk. Verharde tandplaak word [[tandsteen]] genoem. Tandsteen maak die oppervlak ruwer waarop verdere tandsteen makliker vorm. Tandsteen kan alleen verwyder word deur 'n mondhigiënis of 'n tandarts.
== Tandgapings ==
Gesonde tandvleis le stewig om die tande heen en het 'n pienk kleur. Gesonde tandvleis [[Bloed|bloei]] nie tydens tandeborsel, flos of [[eet]] nie. Deur slegte gebitsreiniging kan tandplaak homself tussen die tande en die tandvleis tuismaak. Hierdeur ontstaan 'n gaping, wat in die gesonde toestand 1 tot 3 millimeter diep is.
== Tandbederf en tandvleesontsteking ==
Bepaalde soorte bakteries in tandplaak, waaronder Streptococcus mutans, vorm uit suikers van die voedingsbron 'n suur. Dié suur los eers die glasuur op en later ook die daar onder geleë [[tandbeen]]. Die gereelde gebruik van suiker en onvoldoende mondhigiëne kan tandbederf ([[Tandbederf|karies]]) veroorsaak. As tandbederf nie gou genoeg behandel word nie, sal uiteindelik alle tande verlore gaan.
== Gingivitis ==
Gingivitis (ontsteking van die gingiva) word in die volksmond ontsteekte tandvleis genoem. Ontsteekte tandvleis kan herken word aan rooiheid wat maklik aan die bloei gaan. Tandvleisontsteking is in meeste gevalle goed waarneembaar. Die proses is omkeerbaar. Mett goeie mondhigiëne, 1x per dag reinig tussen die tande en kies en 2x per dag borsel, kan die gingivitis weer genees.
== Parodontitis ==
As gingivitis langdurig bly bestaan is die kans groot op die kry van [[Wortelvliesontsteking|parodontitis]]. By parodontitis word vezels en kaakbot afgebreek. Daardeur ontstaan verdiepte pockets gevul met tandplak en tandsteen. Tandplak en tandsteen in pockets kan alleen verwyder word deur 'n mondhygiënist of tandarts(parodontoloog). By behandeling van parodontitis word die proses van afbraak stopgezet. Al die bot en vezels wat verloor is gegaan kom nie meer terug. By die slaë van die behandeling is die mondhygiëne van die pasiënt van belang. Alleen by 'n goeie mondhygiëne, 1x per dag reinigen tussen die tanden en kies en 2x per dag poetsen, is die parodontitis goed te behandel. As parodontitis nie tijdig word behandel, verdwyn daar zoveel bot en vezels, dat die tanden en kies los gaan sit. Uiteindelik gaan hulle verloor.
== Plaakverwydering ==
Tandplaak kan nie verwyder word deur slegs gebruik te maak van 'n tandeborsel alleenlik nie.<ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=pubmed&cmd=Retrieve&dopt=Abstract&list_uids=6938530&itool=iconabstr&query_hl=3&itool=pubmed_DocSum Plak removal by dental floss or toothpicks. An intra-individual comparative study]</ref><ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=pubmed&cmd=Retrieve&dopt=Abstract&list_uids=1067277&itool=iconabstr&query_hl=3&itool=pubmed_DocSum Plak-removing effect of a toothbrush, dental floss, and a toothpick]</ref> 'n Tandeborsel kan nie juis goed reinig tussen die tande nie. Afhangend van die grootte van die tussenruimtes sal mens ook gebruik moet maak van interdentale borsels of flosdraad. Dis verstandig om eers tussen die tande te reinig. Plaak word die beste verwyder volgens die bass-metode.<ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=pubmed&cmd=Retrieve&dopt=Abstract&list_uids=16451532&itool=iconabstr&query_hl=3&itool=pubmed_docsum Comparison of modified Bass technique with normal toothbrushing practices for efficacy in supragingival plak removal]</ref>
== Plaakverklikkers ==
Omdat die tandplaak nie so geredelik sigbaar is nie, is daar plaakverklikkers op die mark beskikbaar. Plaakverklikkers kom in [[vloeistof]] of in [[Tablet (medisyne)|tabletvorm]] voor; ook wel "disclosing tablets" genoem. Na die poetsing bring mens die plaakverklikker aan. Na uitspoeling kleur die plekke waar nog plaak aanwesig is pienk of blou. Poetsing is dan die boodskap, totdat die tande nie meer verkleur deur die plaakverklikker nie.
== Elektriese tandeborsel ==
Deur wetenskaplike ondersoek blyk dit dat ossillerende-roterende en sonische elektriese tandeborsels meer [[plaak]] verwyder as normale handtandeborsels. Mens kry 'n skoner gebit en 'n verminderde kans op [[Tandbederf|tandgaatjies]].<ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=pubmed&cmd=Retrieve&dopt=Abstract&list_uids=12887341&itool=iconabstr&query_hl=20&itool=pubmed_DocSum Efficacy of plak removal and learning effect of a powered and a manual toothbrush]</ref><ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=pubmed&cmd=Retrieve&dopt=Abstract&list_uids=1767368&itool=iconabstr&query_hl=4&itool=pubmed_docsum Preber H, Ylipaa V, Bergstrom J, Ryden H.: A comparative study of plak removing efficiency using rotary electric and manual toothbrushes]</ref><ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=pubmed&cmd=Retrieve&dopt=Abstract&list_uids=15846633&itool=iconabstr&query_hl=3&itool=pubmed_DocSum Manual versus powered toothbrushing for oral health]</ref>
[[Kategorie:Pages with unreviewed translations]]
| |||