Tandplaak: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
No edit summary |
oorgeklank uit Nederlandse wiki |
||
Lyn 5:
Tandplaak kan maklik verwyder word, maar indien tandplaak nie daagliks verwyder word nie kan hulle verkalk. Verharde tandplaak word [[tandsteen]] genoem. Tandsteen maak die oppervlak ruwer waarop verdere tandsteen maklik kan vorm. Tandsteen kan alleen verwyder word deur 'n mondhigiënis of 'n tandarts.
== Tandgapings ==
Gesonde tandvleis lê stewig om die tande heen en het 'n [[pienk]] kleur. Gesonde tandvleis [[Bloed|bloei]] nie tydens tandeborsel, flos of [[eet]] nie. Deur slegte gebitsreiniging kan tandplaak ditself tussen die tande en die tandvleis tuismaak. Hierdeur ontstaan 'n gaping, wat in die gesonde toestand 1 tot 3 millimeter diep is.
== Tandbederf en tandvleisontsteking ==
Bepaalde soorte bakteries in tandplaak, waaronder ''Streptococcus mutans'', skakel suikers uit die voedingsbron om na 'n suur. Dié suur los eers die glasuur op en later ook die [[tandbeen]] wat daaronder geleë is. Die gereelde gebruik van suiker en onvoldoende mondhigiëne kan [[tandbederf]] (karies) veroorsaak. As tandbederf nie gou genoeg behandel word nie, sal alle tande uiteindelik verlore gaan.
== Gingivitis ==
Gingivitis (ontsteking van die gingiva) word in die volksmond ontsteekte tandvleis genoem. Ontsteekte tandvleis kan herken word aan rooiheid wat maklik aan die bloei gaan. Tandvleisontsteking is in meeste gevalle goed waarneembaar. Die proses is omkeerbaar. Met goeie mondhigiëne, 1x per dag reinig tussen die tande en kies en 2x per dag borsel, kan die gingivitis weer genees.
== Parodontitis ==
As gingivitis langdurig bly voortbestaan is die kans groot om [[Wortelvliesontsteking|parodontitis]] ([[wortelvliesontsteking]]) op te doen. By parodontitis word vesels en been afgebreek. Daardeur ontstaan verdiepte holtes gevul met tandplaak en tandsteen. Dit kan alleenlik deur 'n mondhigiënis of tandarts (parodontoloog) verwyder word. By die behandeling van parodontitis word die proses van afbraak stopgesit. Ongelukkig sal die been en vesels wat verlore gegaan het, nie weer teruggekry word nie. Alleen met goeie mondhigiëne, 1x per dag reinig tussen die tande en kies en 2x per dag borsel, word die parodontitis goed behandel. As parodontitis nie betyds behandel word nie, verdwyn daar soveel been en vesels, dat die tande begin los raak uit die kakebeen. Uiteindelik gaan die tande dan verlore.
== Plaakverwydering ==
Tandplaak kan nie verwyder word deur slegs gebruik te maak van 'n tandeborsel nie.<ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=pubmed&cmd=Retrieve&dopt=Abstract&list_uids=6938530&itool=iconabstr&query_hl=3&itool=pubmed_DocSum Plak removal by dental floss or toothpicks. An intra-individual comparative study]</ref><ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=pubmed&cmd=Retrieve&dopt=Abstract&list_uids=1067277&itool=iconabstr&query_hl=3&itool=pubmed_DocSum Plak-removing effect of a toothbrush, dental floss, and a toothpick]</ref> 'n Tandeborsel kan nie juis goed reinig tussen die tande nie. Afhangend van die grootte van die tussenruimtes sal mens ook gebruik moet maak van interdentale borsels of flosdraad. Dis verstandig om eers tussen die tande te reinig. Plaak word die beste verwyder volgens die bass-metode.<ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=pubmed&cmd=Retrieve&dopt=Abstract&list_uids=16451532&itool=iconabstr&query_hl=3&itool=pubmed_docsum Comparison of modified Bass technique with normal toothbrushing practices for efficacy in supragingival plak removal]</ref>
== Plaakverklikkers ==
Omdat die tandplaak nie so geredelik sigbaar is nie, is daar plaakverklikkers op die mark beskikbaar. Plaakverklikkers kom in [[vloeistof]] of in [[Tablet (medisyne)|tabletvorm]] voor; ook wel "disclosing tablets" genoem. Na die poetsing bring mens die plaakverklikker aan. Na die mond uitgespoel is, kleur die plekke waar plaak steeds aanwesig is, pienk of blou. Poetsing is dan die oplossing, totdat die tande nie meer deur die plaakverklikker verkleur word nie.
== Elektriese tandeborsel ==
Wetenskaplike ondersoek laat blyk dat ossillerende-roterende en soniese elektriese tandeborsels meer [[plaak]] verwyder as normale handtandeborsels. Mens kry 'n skoner gebit en 'n verminderde kans vir [[tandbederf]].<ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=pubmed&cmd=Retrieve&dopt=Abstract&list_uids=12887341&itool=iconabstr&query_hl=20&itool=pubmed_DocSum Efficacy of plak removal and learning effect of a powered and a manual toothbrush] {{en}}</ref><ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=pubmed&cmd=Retrieve&dopt=Abstract&list_uids=1767368&itool=iconabstr&query_hl=4&itool=pubmed_docsum Preber H, Ylipaa V, Bergstrom J, Ryden H.: A comparative study of plak removing efficiency using rotary electric and manual toothbrushes] {{en}}</ref><ref>[http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?db=pubmed&cmd=Retrieve&dopt=Abstract&list_uids=15846633&itool=iconabstr&query_hl=3&itool=pubmed_DocSum Manual versus powered toothbrushing for oral health] {{en}}</ref>
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
{{nl-vertaal|Tandplak}}
| |||