Timboektoe: Verskil tussen weergawes

'''Timboektoe''' ([[Arabies]]: تمبكتو, [[Berbertale|Berber]]: ''ⵜⵉⵏⴱⵓⴽⵜⵓ'', [[Frans]]: ''Tombouctou'') is 'n antieke oasestad in Noord-[[Mali]] langs die [[Nigerrivier]]. Die stad het 'n bevolking van 54&nbsp;453 in 2009 gehad.<ref>{{fr}} {{citation | url=http://instat.gov.ml/documentation/tombouctou.pdf | publisher=République de Mali: Institut National de la Statistique| title=Resultats Provisoires RGPH 2009 (Région de Tombouctou) }}</ref> Vanaf 6 April 2012 tot 14 Februarie 2013 is dit as [[hoofstad]] van die voormalige omstrede gebied [[Azawad]] opgeëis. Timboektoe is insedert 1988 as 'n [[Unesco]]-[[wêrelderfenisgebied]] gelys.

Aan die begin van 2012 is die streek waarin Timboektoe geleë is, deur Toeareg-rebelle ingeneem vanuit die noorde van Mali. Die hele noorde van Mali is ingeneem , saam met vegters van die Islamitiese groep Ansar Dine, en het 'n onafhanklike staat (Azawad) uitgeroep. Op 28 Januarie 2013, sonder om te veggevegte, is die stad egter deur Franse en Maliaanse troepe herower.<ref>{{nl}} [http://nos.nl/video/467928-fransen-veroveren-timboektoe-met-parachutisten.html Fransen veroveren Timboektoe met parachutisten], NOS Nieuws, 29 Januarie 2013</ref>

• * Die 16de-eeuse Ahmad Baba (1556 - 1627), wat veral bekend was vir sy kennis van Islamitiese wetgewing (''Fiqh'') en Arabiese grammatika (''Urf'').

• * Die 16de-eeuse Mahmud Kati, 'n tydgenoot van Ahmad Baba. Kati is 'n afstammeling van 'n Spaans-Islamitiese familie wat tydens die ''[[Reconquista]]'' van [[Toledo]] na Timboektoe gevlug het. Hy is bekend as die skrywer van die ''Tarîkh al-Fattâsh'' (die geskiedenis ondersoek), die eerste van die drie geskiedenisse van Timboektoe.

• * Die 17de-eeuse historikus al-Sa'adî, die skrywer van die ''Tarîkh as-Sudân'' (Geskiedenis (van die land) van die Swartes), die tweede van die drie geskiedenisse van die stad Timboektoe en sy omgewing.

• * Die derde belangrike bron vir die geskiedenis van die stad is die boek ''Tadhkirat al-Nisyan fi Akhbar Muluk al-Sudan'' (Aan die vergetelheid onthou die feite van die konings (van die land) van die swartes).

• * 'n Laaste toevoeging tot die pre-koloniale geskiedenis van die stad is die 18de-eeuse ongetitelde kroniek van ''Moulaye al-Qasim bin Moulaye Suleiman''.

Geleerdheid was (en is) in Timboektoe deel van 'n familieverbonde beroep. Daarbenewens kan manuskripte en boeke die woord van [[God]] bevat. Daarom word boeke selde of nooit verbrand of weggegooi. As gevolg hiervan, en as gevolg van die [[papier]]-gunstige klimaat in die Sahara, is daar baie manuskripte wat binne plaaslike gesinne in en rondom Timboektoe sirkuleer. Sedert die 1970's was daar inisiatiewe om hierdie manuskripte te versamel en te bewaar. In die 1970's, op inisiatief van John Hunwick, is die sentrum Ahmad Baba met die hulp van [[UNESCO]] gestig met die doel om soveel moontlik [[manuskrip]]te te versamel en te herstel of ten minste op mikrofilm te plaas. Die versameling van die Center Ahmad Baba bevat meer as 20 000 manuskripte. Boonop is 'n aantal groot private versamelings met finansiële steun van onder meer die Ford Foundation en die Noorse en Suid-Afrikaanse regerings beter bewaar en vir die publiek oopgemaak. Dit sluit in die Fondo Kati, die Mahmud Kati-biblioteek wat onlangs herstel is, en die Mama Haidara-biblioteek. Die katalogusse van hierdie biblioteke is deur die al-Furq Foundation in [[Londen]] gepubliseer. Daar is ook 'n aantal kleiner biblioteke.

Die stad probeer al 'n aantal jare om sy beeld as 'n sentrum van geleerdheid verder te ontwikkel. Die stad is in 2006 deur die Islamitiese Organisasie vir Onderwys, Wetenskap en Kultuur as die hoofstad van Islamitiese Kultuur benoem. Dit is gevier met 'n reeks debatte, kongresse en ander geleenthede. Timboektoe is sedert 1988 op die UNESCO-wêrelderfenislys.

Tydens die Maliese staatsgreep in 2012 is die stad deur vegters van Ansar Dine ingeneem en is daar stelselmatig skade aangebringberokken aan die Islamitiese kulturele erfenis wat deur die VN vir beskerming aangewys is.<ref>[http://www.demorgen.be/dm/nl/990/Buitenland/article/detail/1463155/2012/07/01/Islamisten-in-Mali-zetten-vernieling-van-mausolea-in-Timboektoe-voort.dhtml Islamisten in Mali zetten vernieling van mausolea in Timboektoe voort], |Belga/De Morgen, 1 Julie 2012</ref>