Asteroïde: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k Stukkende prent herstel |
k Robot: standardisering van verwysingsjablone en invoeging van argiefskakels. Ondersteun: shorturl.at/klqM2 |
||
Lyn 1:
[[Lêer:PIA21597 fig1.gif|regs|duimnael|’n Radarbeeld van die asteroïde 2014 JO25 tydens sy verbyvlug in 2017.]]
’n '''Asteroïde''' of '''asteroïed''' is ’n soort [[kleinplaneet]] wat om die [[Son]] wentel, veral in die binnenste [[Sonnestelsel]]. Toe kleinplanete in die buitenste Sonnestelsel ontdek is, is gevind hul oppervlakke bestaan gewoonlik uit [[Vlugtigheid (planetologie)|vlugtige elemente of samestellings]], nes dié van [[Komeet|komete]]. Dié voorwerpe is dus dikwels onderskei van dié in die [[asteroïdegordel]].<ref>{{cite web |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/?asteroids |title=Asteroids |website=NASA – Jet Propulsion Laboratory |
[[Lêer:(253) mathilde.jpg|duimnael|270px|links|253 Mathilde is 'n asteroïde met ’n deursnee van sowat 50 km.]]
[[Lêer:Asteroid Belt.svg|duimnael|’n Diagram van die Sonnestelsel se asteroïdegordel.]]
Daar is miljoene asteroïdes, waarvan baie vermoedelik die oorblyfsels is van [[planetesimale]], liggame in die jong Son se [[sonnewel]] wat nooit groot genoeg geword het om [[planete]] te vorm nie.<ref>{{cite web |website=CNEOS |title=Frequently Asked Questions (FAQs) – What Are Asteroids And Comets? |url=http://neo.jpl.nasa.gov/faq/#ast |
Asteroïdes verskil van komete en [[meteoroïde]]s. Die verskil tussen asteroïdes en komete is hul samestelling: Komete bestaan hoofsaaklik uit stof en ys en asteroïdes uit rots en minerale. Laasgenoemde het nader aan die Son ontstaan en bevat dus nie ys nie.<ref>{{cite web |title=What is the difference between an asteroid and a comet? |url=http://coolcosmos.ipac.caltech.edu/ask/181-What-is-the-difference-between-an-asteroid-and-a-comet- |website=Cool Cosmos |publisher=Infrared Processing and Analysis Center |
Net een asteroïde, [[4 Vesta]], het ’n taamlik [[Albedo|weerkaatsende oppervlak]]. Dit is gewoonlik met die blote oog sigbaar, maar net as dit baie donker is en Vesta se posisie gunstig is. Net soms kan asteroïdes wat naby die Aarde verbybeweeg, vir ’n kort rukkie met die blote oog sigbaar wees.<ref>{{cite web |url=http://www.space.com/spacewatch/050204_2004_mn4.html |title=Closest Flyby of Large Asteroid to be Naked-Eye Visible |website=
amper 504 000 om ’n nommernaam te kry.<ref>{{cite web |url=http://minorplanetcenter.net/mpc/summary |title=Latest Published Data |access-date=
Die [[Verenigde Nasies]] het [[30 Junie]] as Internasionale Asteroïdedag verklaar om die publiek oor asteroïdes op te voed. Dié datum herdenk die [[Toengoeska-voorval|Toengoeska-asteroïde-impak]] op 30 Junie 1908 in [[Siberië]], [[Rusland]].<ref>{{cite press release |url=http://www.unoosa.org/oosa/en/informationfor/media/2016-unis-os-478.html |title=United Nations General Assembly proclaims 30 June as International Asteroid Day |date=7 Desember 2016 |id=UNIS/OS/478 |website=United Nations Office for Outer Space Affairs}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/71/492 |others=Rapporteur: Awale Ali Kullane |title=International cooperation in the peaceful uses of outer space |date=25
In April 2018 het die B612 Foundation, wat hom onder meer toespits op verdediging teen asteroïdes, berig "die kans is 100 persent dat ons deur ’n verwoestende asteroïde getref sal word, maar ons is nie 100 persent seker wanneer nie".<ref name="DS-20180428">{{cite news |last=Harper |first=Paul |title=Earth will be hit by asteroid with 100% Certainty ...experts have warned it is "100pc certain" Earth will be devastated by an asteroid as millions are hurling towards the planet undetected |url=https://www.dailystar.co.uk/news/world-news/699177/Asteroids-earth-space-apocalypse-meteor-B612-Foundation |date=28 April 2018 |work=Daily Star |accessdate=26 November 2018 }}</ref><ref name="INQ-20180428">{{cite news |last=Homer |first=Aaron |title=Earth Will Be Hit By An Asteroid With 100 Percent Certainty, Says Space-Watching Group B612 – The group of scientists and former astronauts is devoted to defending the planet from a space apocalypse. |url=https://www.inquisitr.com/4881237/earth-will-be-hit-by-an-asteroid-with-100-percent-certainty-says-space-watching-group-b612/ |date=28 April 2018 |work=Inquisitr |
In Junie 2018 het die [[VSA]] se nasionale wetenskap-en-tegnologieraad gewaarsku dat Amerika onvoorbereid op ’n asteroïde-impak is. Die raad het die "[https://www.whitehouse.gov/wp-content/uploads/2018/06/National-Near-Earth-Object-Preparedness-Strategy-and-Action-Plan-23-pages-1MB.pdf National Near-Earth Object Preparedness Strategy Action Plan]" ontwikkel en uitgereik om beter daarop voor te berei.<ref name="WH-20180621">{{cite web |author=Staff |title=National Near-Earth Object Preparedness Strategy Action Plan |url=https://www.whitehouse.gov/wp-content/uploads/2018/06/National-Near-Earth-Object-Preparedness-Strategy-and-Action-Plan-23-pages-1MB.pdf |format=PDF |date=21 June 2018 |work=White House |accessdate=22 June 2018 }}</ref><ref name="GIZ-20180621">{{cite news |last=Mandelbaum |first=Ryan F. |title=America Isn't Ready to Handle a Catastrophic Asteroid Impact, New Report Warns |url=https://gizmodo.com/america-isnt-ready-to-handle-a-catastrophic-asteroid-im-1827014709 |date=21
== Ontdekking ==
Lyn 24:
Die eerste asteroïde wat ontdek is, was [[Ceres (dwergplaneet)|Ceres]], wat aanvanklik as ’n [[planeet]] beskou is. Ceres is die grootste asteroïde en word nou as ’n [[dwergplaneet]] geklassifiseer. Alle ander asteroïdes word as [[Klein Sonnestelselliggaam|klein Sonnestelselliggame]] geklassifiseer, saam met [[komete]], [[Sentour (kleinplaneet)|sentoure]] en [[trans-Neptunus-voorwerp]]e.
Ander, soortgelyke liggame is ná Ceres ontdek. Hulle het, nes sterre, soos ligpunte gelyk deur die ou instrumente van destyds. Hulle het geen [[protoplanetêre skyf|protoplanetêre skywe]] gehad nie en is verder van sterre onderskei deur hul skynbare beweging. Dit het die sterrekundige [[William Herschel]] aangespoor om hulle "asteroïdes" te noem.<ref>{{cite web |title=HAD Meeting with DPS, Denver, October 2013 – Abstracts of Papers |url=http://had.aas.org/meetings/2013bAbstracts.html#HADII |access-date=14 Oktober 2013 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/
Hier is ’n oorsig van die ontdekkingsgeskiedenis van asteroïdes:<ref name=Astronoo>{{
* 10 teen 1849
** [[1 Ceres]] [[1801]]
Lyn 46:
=== Historiese metodes ===
[[Lêer:Artist’s impression of the glowing disc of material around the white dwarf SDSS J1228+1040.jpg|duimnael|’n Kunstenaar se voorstelling van hoe ’n asteroïde uitmekaargeruk word deur die sterk [[swaartekrag]] van ’n [[witdwerg]].<ref>{{cite web |title=The Glowing Halo of a Zombie Star |url=http://www.eso.org/public/news/eso1544/ |
[[Lêer:PIA17937-MarsCuriosityRover-FirstAsteroidImage-20140420.jpg|duimnael|Die eerste foto van asteroïdes: Ceres en Vesta, soos gesien van Mars af ([[Curiosity-verkenningstuig|Curiosity]], 20 April 2014).]]
Die metodes om asteroïdes te ontdek het die afgelope twee eeue aansienlik verbeter.
Lyn 58:
[[Karl Ludwig Hencke]] het egter in 1830 na nog asteroïdes begin soek. Vyftien jaar later het hy 5 Astraea, die eerste nuwe asteroïde in 38 jaar, ontdek. Hy het ook 6 Hebe minder as twee jaar later gevind. Daarna het ander sterrekundiges aan die soektog begin deelneem en minstens een nuwe asteroïde is toe elke jaar ontdek (behalwe in die [[Tweede Wêreldoorlog|oorlogsjare]] 1944 en 1945). Noemenswaardige asteroïdejagters van hierdie vroeë tydperk was J.R. Hind, Annibale de Gasparis, Robert Luther, H.M.S. Goldschmidt, Jean Chacornac, James Ferguson, Norman Robert Pogson, E.W. Tempel, J.C. Watson, C.H.F. Peters, A. Borrelly, J. Palisa, die Henry-broers Paul en Prosper, en Auguste Charlois.
In 1891 het Max Wolf [[astrofotografie]] begin inspan om na asteroïdes te soek: Hulle het kort strepe op foto's met ’n lang [[Beligting (fotografie)|beligtingstyd]] gevorm. Dit het die opsporingstempo van asteroïdes drasties verhoog: Wolf alleen het 248 ontdek (die eerste een was 323 Brucia), terwyl voorheen maar net meer as 300 ontdek is. Sterrekundiges het geweet daar is nog vele, maar baie van hulle het nie eintlik belanggestel nie. Hulle het dit "goggas van die lug" genoem.<ref>{{cite web |url=http://www.planetary.org/blogs/guest-blogs/lou-friedman/20130219-vermin-of-the-sky.html |website=The Planetary Society |title=Vermin of the Sky |author=Friedman, Lou |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190908111050/http://www.planetary.org:80/blogs/guest-blogs/lou-friedman/20130219-vermin-of-the-sky.html |archive-date=8 September 2019 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>Selfs ’n eeu later was net ’n paar duisend geïdentifiseer en genommer.
=== Vierstapmetode ===
Tot in 1998 is asteroïdes in ’n proses met vier stappe ontdek. Eers is ’n deel van die lug met ’n [[teleskoop]] met ’n [[Wyehoeklens|wye veld]], of astrograaf, gefotografeer. Twee-twee foto's is geneem, gewoonlik ’n uur uitmekaar. Verskeie sulke pare foto's kon oor ’n paar dae geneem word. Daarna is die twee films of plate van dieselfde deel van die lug onder ’n [[stereoskoop]] besigtig. Die posisie van enige voorwerp wat om die Son beweeg, sou effens verskil op die twee films. Onder die stereoskoop sou die beeld van die voorwerp lyk of dit effens bo die agtergrond van sterre sweef. Sodra ’n bewegende voorwerp opgespoor is, sou sy ligging relatief tot bekende sterliggings presies met ’n digitaliseringsmikroskoop gemeet word.<ref>{{cite web |
Met hierdie drie stappe is nog nie ’n asteroïde ontdek nie: Die waarnemer het bloot ’n verskynsel waargeneem wat ’n voorlopige naam gekry het – dié het bestaan uit die ontdekkingsjaar, ’n letter wat die halfmaand van die ontdekking aandui en nog ’n letter en nommer wat die volgorde van die ontdekking aandui (voorbeeld: {{mp|1998 FJ|74}}).
Lyn 103:
* Asiago-DLR Asteroid Survey (ADAS)
In Oktober 2018 het die LINEAR-stelsel alleen 147 132 asteroïdes opgespoor.<ref>{{cite web |title=Minor Planet Discover Sites |website= International Astronomical Union Minor Planet Center |accessdate=27 Desember 2018 |url=https://minorplanetcenter.net//iau/lists/MPDiscSites.html}}</ref> Al die instrumente saam het al 19 266 naby-aarde-asteroïdes ontdek,<ref>{{cite web|url=https://minorplanetcenter.net//iau/lists/Unusual.html|title=Unusual Minor Planets|website=International Astronomical Union Minor Planet Center|accessdate=27 Desember 2018}}<!--- using the "close approach" quote ---></ref> insluitende byna 900 met ’n deursnee van meer as 1 km.<ref>{{cite web |url=https://cneos.jpl.nasa.gov/stats/totals.html |title=Discovery Statistics – Cumulative Totals |date=20 Desember 2018 |access-date=27 Desember 2018 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200226042149/https://cneos.jpl.nasa.gov/stats/totals.html |archive-date=26 Februarie 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
== Terminologie ==
Lyn 130:
|department=Astronomy (rubriek)}}</ref> Toe sterrekundiges meer klein liggame begin vind wat permanent anderkant Jupiter bly, dit wat nou sentoure genoem word, het hulle dit as tradisionele asteroïdes beskou, hoewel gedebatteer is oor of hulle as asteroïdes beskou moet word of as ’n nuwe soort voorwerp. Toe die eerste [[trans-Neptunus-voorwerp]] (buiten [[Pluto]]), [[15760 Albion|Albion]], in 1992 ontdek word en veral toe groot getalle soortgelyke voorwerpe gevind word, is nuwe terme uitgedink om die vraagstuk te ontduik: [[Kuipergordel]]voorwerp, trans-Neptunus-voorwerp, [[Verstrooide skyf|verstrooideskyfvoorwerp]], ens. Hulle kom in die koue buitewyke van die Sonnestelsel voor waar yse [[Vaste stof|vaste stowwe]] bly en komeetagtige voorwerpe nie na verwagting veel komeetaktiwiteit toon nie; as sentoure of trans-Neptunus-voorwerpe naby die Son kom, sal hul vlugtige yse sublimeer. Hulle sal dan volgens tradisie as komete geklassifiseer word en nie as asteroïdes nie.
Die naaste van dié voorwerpe aan die binneste Sonnestelsel is die Kuipergordelvoorwerpe – hulle word "voorwerpe" genoem deels om ’n klassifikasie as óf komete óf asteroïdes te voorkom.<ref name=KBOasteroids>{{cite news |url=http://curious.astro.cornell.edu/question.php?number=601 |title=Are Kuiper Belt Objects asteroids? |work=Ask an astronomer |publisher=Cornell University |
Die kleinplanete anderkant Jupiter se wentelbaan word soms "asteroïdes" genoem. Die term word egter al hoe meer beperk tot kleinplanete in die binneste Sonnestelsel.<ref name="KBOasteroids" /> In hierdie artikel word die woord se betekenis dus merendeels beperk tot die klassieke asteroïdes: voorwerpe in die [[asteroïdegordel]], [[Trojaan (sterrekunde)|Jupiter-trojane]] en [[naby-aarde-voorwerp]]e.
Lyn 163:
{{Hoofartikel|Naby-aarde-voorwerp}}
Naby-aarde-asteroïdes is voorwerpe met wentelbane wat naby aan die Aarde verbyloop. Asteroïdes wat die Aarde se wentelbaan kruis, word "aardkruisers" genoem. In 2016 was daar 14 464 bekende naby-aarde-asteroïdes,<ref name=nasa_neo>{{cite web |title=Discovery Statistics |url=http://neo.jpl.nasa.gov/stats/ |website=CNEOS |
[[Lêer:Asteroids-KnownNearEarthObjects-Animation-UpTo20180101.gif|duimnael|senter|600px|<center>Bekende naby-aarde-voorwerpe in Januarie 2018.<br />[https://www.youtube.com/watch?v=vfvo-Ujb_qk Video (0:55; July 23, 2018)]</center>]]
[[Lêer:SmallAsteroidImpacts-Frequency-Bolide-20141114 af.jpg|duimnael|500px|senter|So gereeld tref [[bolied]]e, klein asteroïdes met ’n deursnee van rofweg 1 tot 20 meter, die Aarde se atmosfeer.]]
Lyn 201:
| bibcode=2002AJ....123..549P |bibcode-access=free
| arxiv=astro-ph/0110258
}}</ref> as die ander asteroïdes en kan ’n laag [[ys]] op die oppervlak hê.<ref name="planetary">{{cite web |title=Asteroid 1 Ceres |work=The Planetary Society |url=http://www.planetary.org/explore/topics/asteroids_and_comets/ceres.html |
Vesta het ook ’n gedifferensieerde interieur, maar het binne die Sonnestelsel se [[vriesgrens]] gevorm en het dus nie [[water]] nie;<ref>{{cite press release |id=STScI-1995-20 |title=Asteroid or Mini-Planet? Hubble Maps the Ancient Surface of Vesta |url=http://hubblesite.org/news_release/news/1995-20 |website=Hubble Space Telescope |date=19 April 1995 |access-date=16 Desember 2017}}<br />{{cite press release |url=http://hubblesite.org/newscenter/newsdesk/archive/releases/1995/20/image/c |title=Key Stages in the Evolution of the Asteroid Vesta |website=Hubble Space Telescope |date=19 April 1995 |accessdate=20 Oktober 2007 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20080907192327/http://hubblesite.org/newscenter/newsdesk/archive/releases/1995/20/image/c| archivedate=7 September 2008<!--DASHBot-->|url-status=live}}</ref><ref>{{cite journal |title=Dawn mission and operations |last1=Russel |first1=C. |last2=Raymond |first2=C. |last3=Fraschetti |first3=T. |last4=Rayman |first4=M. |last5=Polanskey |first5=C. |last6=Schimmels |first6=K. |last7=Joy |first7=S. |journal=Proceedings of the International Astronomical Union |volume=1 |issue=S229 |pages=97–119 |url=http://journals.cambridge.org/action/displayAbstract?fromPage=online&aid=414750 |date=2005 |accessdate=20 Oktober 2007 |display-authors=3 |doi=10.1017/S1743921305006691|bibcode=2006IAUS..229...97R }}</ref> hy is hoofsaaklik uit [[Lawa|basaltrots]] soos [[olivien]] saamgestel.<ref>{{cite journal |last=Burbine |first=T.H. |title=Where are the olivine asteroids in the main belt? |journal=Meteoritics |date=July 1994 |volume=29 |issue=4 |page=453 |bibcode=1994Metic..29..453B |bibcode-access=gratis}}</ref> Buiten die groot [[krater]] by sy suidpool, het Vesta ook ’n ellipsoïdale vorm. Dit is die hoofvoorwerp van die Vesta-familie en ander V-tipe asteroïdes, en is die bron van die [[Achondriet|HED-meteoriete]], wat 5% van alle [[meteoriet]]e op Aarde uitmaak.
Lyn 212:
| doi=10.1016/S0019-1035(03)00146-5 |display-authors=3}}</ref> Sy samestelling is soortgelyk aan dié van Ceres: baie [[koolstof]] en [[silikon]] en dalk gedeeltelik gedifferensieerd.<ref>{{cite journal |title=The composition of asteroid 2 Pallas and its relation to primitive meteorites |author=Larson, H.P. |author2=Feierberg, M.A. |author3=Lebofsky, L.A. |last-author-amp=yes |date=1983 |bibcode=1983Icar...56..398L |volume=56 |issue=3 |page=398 |journal=Icarus |doi=10.1016/0019-1035(83)90161-6}}</ref> Pallas is die hoofvoorwerp van die Pallas-familie asteroïdes.
Hygiea is die koolstofrykste asteroïde<ref>{{cite journal |title=10 Hygiea: ISO Infrared Observations |journal=Icarus |volume=156 |issue=1 |pages=202 |author=Barucci, M.A. |url=http://www.lesia.obspm.fr/~crovisier/biblio/preprint/bar02_icarus.pdf |format=PDF |date=2002 |accessdate=21 Oktober 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071128200223/http://www.lesia.obspm.fr/~crovisier/biblio/preprint/bar02_icarus.pdf |archivedate=28 November 2007 |url-status=dead |display-authors=etal |df=dmy-all|bibcode=2002Icar..156..202B |doi=10.1006/icar.2001.6775 }}</ref> en lê, anders as die ander groot asteroïdes, relatief naby aan die [[sonnebaan]].<ref>{{cite web |title=Ceres the Planet |work=orbitsimulator.com |url=http://www.orbitsimulator.com/gravity/articles/ceres.html |
{| class="wikitable"
Lyn 309:
=== Rotasie ===
Die meting van die rotasietempo van groot voorwerpe in die asteroïdegordel wys daar is ’n boonste limiet. Baie min asteroïdes met ’n deursnee van groter as 100 meter het ’n rotasieperiode van vinniger as 2,2 uur.<ref name= name>{{cite web |url=http://alcdef.org/ |title=Asteroid Lightcurve Photometry Database – About Lightcurves |date=4
|last=Rossi
|first=Alessandro
Lyn 325:
=== Samestelling ===
[[Lêer:Vesta Cratered terrain with hills and ridges.jpg|duimnael|240px|Die kraterryke oppervlak van Vesta.]]
Die fisiese samestelling van asteroïdes varieer en word nie goed verstaan nie. Dit lyk of Ceres saamgestel is uit ’n rotsagtige kern wat met ’n ysmantel bedek is, terwyl Vesta vermoedelik ’n [[nikkel]]-[[yster]]kern, [[olivien]]mantel en [[Lawa|basaltkors]] het.<ref>{{cite web |url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/1995/20/image/ |publisher=HubbleSite – NewsCenter |title=Asteroid or Mini-Planet? Hubble Maps the Ancient Surface of Vesta – Release Images |date=19 April 1995 |
Asteroïdes bevat spore van [[Aminosuur|aminosure]] en ander organiese samestellings, en sommige geleerdes vermoed asteroïdebotsings kon die vroeë aarde voorsien het van die [[Chemikalie|chemikalieë]] wat nodig is om lewe te skep, of het dalk self lewe na die Aarde gebring.<ref>{{cite web |url=http://www.space.com/scienceastronomy/planetearth/meteor_sugar_011219.html |title=Life is Sweet: Sugar-Packing Asteroids May Have Seeded Life on Earth |website=SPACE.com |date=19 Desember 2001 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/
[[Lêer:PIA18469-AsteroidCollision-NearStarNGC2547-ID8-2013.jpg|duimnael|240px|Die vorming van planete deur asteroïdebotsings (kunstenaar se voorstelling).]]
Lyn 348:
| archiveurl= https://web.archive.org/web/20091011051040/http://spacefellowship.com/2009/10/08/more-water-out-there-ice-found-on-an-asteroid/| archivedate= 11 Oktober 2009 <!--DASHBot-->|url-status=live}}</ref><ref name="Campins2010">{{ Cite journal |display-authors=3 |author1=Campins, H. |author2=Hargrove, K |author3=Pinilla-Alonso, N |author4=Howell, E.S. |author5=Kelley, M.S. |author6=Licandro, J. |author7=Mothé-Diniz, T. |author8=Fernández, Y. |author9=Ziffer, J. |title=Water ice and organics on the surface of the asteroid 24 Themis |journal=Nature |volume=464 |issue=7293 |date=2010 |doi=10.1038/nature09029 |pmid=20428164 |pages=1320–1321 |bibcode= 2010Natur.464.1320C}}</ref><ref>{{Cite journal |last=Rivkin |first=Andrew S. |last2=Emery |first2=Joshua P. |title=Detection of ice and organics on an asteroidal surface |journal=Nature |volume=464 |issue=7293 |pages=1322–1323 |date=2010 |doi=10.1038/nature09028 |pmid=20428165 |bibcode= 2010Natur.464.1322R}}</ref> Wetenskaplikes meen dit is moontlik dat van die eerste water op Aarde hierheen gebring is deur asteroïdebotsings ná die botsing wat die Maan gevorm het. Die teenwoordigheid van ys op Themis steun dié teorie.<ref name="Campins2010" />
In Oktober 2013 is water vir die eerste keer op ’n ekstrasolêre liggaam waargeneem – op ’n asteroïde wat om die [[witdwerg]] [[GD 61]] wentel.<ref>{{cite web |last=Mack |first=Eric |title=Newly spotted wet asteroids point to far-flung Earth-like planets |url=http://news.cnet.com/8301-17938_105-57607077-1/newly-spotted-wet-asteroids-point-to-far-flung-earth-like-planets/ |publisher=CNET |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20131028145725/http://news.cnet.com/8301-17938_105-57607077-1/newly-spotted-wet-asteroids-point-to-far-flung-earth-like-planets/ |archive-date=28 Oktober 2013 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Op 22 Januarie 2014 het wetenskaplikes van die [[Europese Ruimteagentskap]] (ESA) verslag gedoen oor die eerste besliste waarneming van [[waterdamp]] op die dwergplaneet Ceres in die asteroïdegordel.<ref name="KüppersO’Rourke2014">{{cite journal |display-authors=3 |last1=Küppers |first1=Michael |last2=O’Rourke |first2=Laurence |last3=Bockelée-Morvan |first3=Dominique |last4=Zakharov |first4=Vladimir |last5=Lee |first5=Seungwon |last6=von Allmen |first6=Paul |last7=Carry |first7=Benoît |last8=Teyssier |first8=David |last9=Marston |first9=Anthony |last10=Müller |first10=Thomas |last11=Crovisier |first11=Jacques |last12=Barucci |first12=M. Antonietta |last13=Moreno |first13=Raphael |title=Localized sources of water vapour on the dwarf planet (1) Ceres |journal=Nature |volume=505 |issue=7484 |date=2014 |pages=525–527 |doi=10.1038/nature12918 |bibcode = 2014Natur.505..525K |pmid=24451541}}</ref> Die waarneming is gedoen met die [[infrarooi]]geriewe van die [[Herschel-ruimtesterrewag]].<ref name="NASA-20140122">{{cite web |last1=Harrington |first1=J.D. |title=Herschel Telescope Detects Water on Dwarf Planet – Release 14-021 |url=http://www.nasa.gov/press/2014/january/herschel-telescope-detects-water-on-dwarf-planet |date=22 Januarie 2014 |work=NASA |
=== Oppervlakeienskappe en kleur ===
Die meeste asteroïdes buiten die vier grootstes (Ceres, Pallas, Vesta en Hygiea) lyk waarskynlik dieselfde, hoewel hul vorms onreëlmatig is. Mathilde (deursnee: 50 km) is ’n rommelhoop vol kraters wat net so breed is as die asteroïde se [[radius]], en aardgebaseerde waarnemings van Davida (300 km), een van die grootstes naas die grootste vier, onthul ’n soortgelyke hoekige profiel, wat daarop dui dat dit ook vol radiusgrootte-kraters is.<ref>{{cite journal |display-authors=3 |first1=A.R. |last1=Conrad |first2=C. |last2=Dumas |first3=W.J. |last3=Merline |first4=J.D. |last4=Drummonf |first5=R.D. |last5=Campbell |first6=R.W. |last6=Goodrich |first7=D. |last7=Le Mignant |first8=F.H. |last8=Chaffee |first9=T. |last9=Fusco |first10=S.H. |last10=Kwok |first11=R.I. |last11=Knight |date=2007 |journal=Icarus |volume=191 |issue=2 |pages=616–627 |doi=10.1016/j.icarus.2007.05.004 |url=http://www2.keck.hawaii.edu/inst/people/conrad/research/pub/d511.pdf |title=Direct measurement of the size, shape, and pole of 511 Davida with Keck AO in a single night |archive-url=https://web.archive.org/web/20070811073647/http://www2.keck.hawaii.edu/inst/people/conrad/research/pub/d511.pdf |archive-date=11 August 2007|bibcode=2007Icar..191..616C }}</ref> Mediumgrootte-asteroïdes soos Mathilde en [[243 Ida]] wat van naby waargeneem is, onthul ook ’n dik laag los materiaal wat die oppervlak bedek.
Asteroïdes word weens [[ruimteverwering]] donkerder en rooier namate hulle ouer word.<ref>{{cite web |title=University of Hawaii Astronomer and Colleagues Find Evidence That Asteroids Change Color as They Age |work=University of Hawaii Institute for Astronomy |date=19 Mei 2005 |url=http://www.ifa.hawaii.edu/info/press-releases/Jedicke_asteroids5-17-04.html |
== Tipes asteroïdes ==
Lyn 398:
== Name ==
[[Lêer:Asteroid20130318-full.jpg|duimnael|Radarbeelde van 2013 EC, wat ’n voorlopige naam het.]]
’n Nuut ontdekte asteroïde kry ’n voorlopige naam (soos {{mp|2002 AT|4}}), wat bestaan uit die ontdekkingsjaar, ’n letter wat die halfmaand van die ontdekking aandui en nog ’n letter en nommer wat die volgorde van die ontdekking aandui. Sodra sy wentelbaan bevestig is, kry dit ’n nommer en later kan dit ook ’n eienaam kry (byvoorbeeld [[433 Eros]]). Die nommer in die amptelike naam staan tussen hakies, byvoorbeeld (433) Eros, maar dit is algemeen om die hakies weg te laat. Dit is ’n informele gebruik om die nommer heeltemal weg te laat of om dit uit te los nadat die volle naam die eerste keer genoem is.<ref>{{cite web |title=The Naming of Asteroids |url=http://www.open.edu/openlearn/science-maths-technology/science/physics-and-astronomy/astronomy/the-naming-asteroids |website=Open Learn |publisher=The Open University |
=== Simbole ===
Lyn 476:
Op 8 September 2016 het Nasa die tuig [[101955 Bennu#OSIRIS-REx|OSIRIS-REx]] na die asteroïde [[101955 Bennu]] gelanseer en op 31 Desember 2018 het dit in ’n wentelbaan om Bennu gegaan. Die plan is om ’n monster van 60 g materiaal te neem en terug na die Aarde te bring.<ref name="Abreu">Primitive Meteorites and Asteroids: Physical, Chemical, and Spectroscopic Observations Paving the Way to Exploration {{Outeur|Neyda M. Abreu}} Elsevier, 2018, ISBN 0-12-813326-0, ISBN 978-0-12-813326-2</ref>
Vroeg in 2013 het Nasa die beplanningsfases aangekondig van ’n sending om ’n naby-aarde-asteroïde vas te vang en in ’n wentelbaan om die [[Maan]] te plaas waar dit moontlik deur ruimtevaarders besoek sal word. Dit sal later teen die Maan bots.<ref>{{cite web |url=http://www.space.com/22993-nasa-slam-captured-asteroid-moon.html |title=NASA May Slam Captured Asteroid Into Moon (Eventually) |website=SPACE.com |first=Mike |last=Wall |date=30 September 2013 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200225013203/https://www.space.com/22993-nasa-slam-captured-asteroid-moon.html |archive-date=25 Februarie 2020 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref> Op 19 Junie 2014 het Nasa aangekondig die asteroïde [[2011 MD]] is ’n goeie kandidaat om deur ’n robotsending vasgevang te word, dalk in die vroeë 2020's.<ref name="AP-20140619">{{cite news |last=Borenstein |first=Seth |title=Rock that whizzed by Earth may be grabbed by NASA |url=http://apnews.excite.com/article/20140619/us-sci-nasa-asteroid-4e7bba0551.html |date=19 Junie 2014 |work=AP News |
Daar is al voorgestel dat asteroïdes gebruik word as ’n bron van materiale wat skaars of uitgeput is op Aarde of materiale vir die bou van ruimtehabitats.
| |||