Kus: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
trs |
→Suid-Afrikaanse kuste: taalversorging |
||
Lyn 57:
== Suid-Afrikaanse kuste ==
Die Suid-Afrikaanse kuste verskil van baie ander kuste vanweë die redelik ononderbroke kuslyne met min natuurlike inhamme of baaie. Die kuste van byvoorbeeld [[Suid-Amerika]] en die suidelike dele van [[Nieu-Seeland]] word gekenmerk deur fjords (verdronke gletservalleie) en estuaria (verdronke riviermondings) 'n landskapkenmerk wat aan die Suid-Afrikaanse kus relatief skaars is. Suid-Afrika was nie met sulke groot ysmassas bedek
Die baaie wat wel aan die kuste gevorm is, is in groot mate die gevolg van erosie deur golwe en kuslangse strome. Harde gesteentes bied weerstand teen erosie en vorm natuurlike landhoofde wat as golfbrekers dien en die kuslangse strome van koers laat verander. Sediment kan in die stroomopsone van die
'n Nadeel is egter dat 'n mens hierdeur die sedimentkringloop versteur en dit kan veroorsaak dat strande laer af van hulle sand beroof en erg geërodeer word. Die verskynsel is onder meer by [[Durban]] se strandgebied te sien. Een van die bekendste landhoofhawens is [[Algoabaai]], by [[Port Elizabeth]].
Lyn 70:
Hoewel daar wel oorvleueling van dier- en plantspesies tussen die verskillende provinsies voorkom, word elke gebied tog gekenmerk deur eie spesies of die feit dat 'n bepaalde spesie hier ʼn ware habitat vind, soos 'n mens byvoorbeeld van die getalle kreef aan die weskus kan aflei. Hoewel die warm [[Agulhasstroom]] ryk is aan drywende organismes wat as voedsel vir die verskillende spesies dien, is dit eintlik die koue Benguela wat 'n oorvloed aan voedingstowwe aan die seebewoners van die Atlantiese Oseaan lewer. In die eufotiese sone, dit wil sê die beligte water laag, word water sywaarts ten opsigte van die windrigting verplaas (as gevolg van die draaikrag van die aarde) en dieper waterlae dring dan hier in.
Die water wat uit die donker sone na bo kom, is besonder ryk aan voedingstowwe omdat dit in die liglose omgewing grootliks onverbruik gelaat is.
== Fauna en flora ==
Die [[fauna]] en [[flora]] word voortdurend aan veranderende omstandighede onderwerp. Veral in die
Dit bring mee dat hulle onder meer onderwerp word aan uitdroging, wisseling in temperatuur en ligintensiteit. Sommige spesies is nie gehard genoeg om lang periodes buite die seewater te oorleef nie en hou daarom naby die laagwatermerk, waar hulle vir korter tydperke blootgestel word. Ander spesies is spesiaal aangepas om vir die volle periode tydens laagwater buite die water te bly.
Die verskillende spesies volg ʼn natuurlike soneringspatroon, wat in verskeie gordels aangetref word. By rotskuste is hierdie sonering baie duidelik, terwyl dit by sandstrande kus nie so maklik te onderskei is nie, aangesien plantegroei hier ontbreek. Sandstrande het tog wel 'n eie tipiese sonering. Die dier- en plantspesies aan rotskuste word normaalweg in 4 sones ingedeel, naamlik die infra of benedegetysone, laer
Die benedegetysone word gekenmerk deur alge en in die laer
Aan die ooskus word byvoorbeeld drie slakspesies aangetref, naamlik ''Nodilittorina natalensis'', ''Littorina kraussi'' en ''Littorina africana'', terwyl slegs laasgenoemde spesie aan die suidkus voorkom. Aan die ander kant kom daar aan die suidkus die klipmossel ''Patella'' ''cochlear'' voor, wat aan die ooskus ontbreek.
| |||