Stoomenjin: Verskil tussen weergawes

Voor die uitvinding van die binnebrandenjin was die stoomenjin die belangrikste meganiese kragbron. Reeds in die [[1ste eeu v.C.|1e eeu]] n.C. het Heron van Alexandrië in sy ''Pneumatica'' ʼn primitiewe stoomenjin beskryf, waarby stoom in 'n hol sfeer ingelei is en dit deur geboë pypies Iangs die omtrek verlaat het. Die bol het gedraai as gevolg van die reaksiekrag van die stoom wat uitgeblaas is.

 

Dieselfde reaksiebeginsel word byvoorbeeld in die hedendaagse roterende tuinsproeier toegepas. In [[1601]] het die Italiaanse natuurkundige [[Giovanni Battista Della Porta|Giovanni Battista della Porta]] (ca. 1538- 1615) 'n apparaat beskryf waarmee water deur stoom in 'n pyp omhoog gedruk kon word. Deur die kondensering van die stoom kon 'n onderdruk geskep word waardeur water uit 'n laer liggende vat opgesuig kon word.

 

In omstreeks [[1711]] is Newcomen se stoomenjin by myne in gebruik geneem en dit is oor die algemeen as waterpomp gebruik. [[James Watt]] (1736-1819) het die stoomenjin verbeter en in [[1769]] ʼn doeltreffender enjin gepatenteer. Hy het ook 'n [[reëlaar]] ('n baltoestel) ontwerp waarmee die enjin se toere outomaties konstant gehou is. In [[1765]] het [[Nicolas Joseph Cugnot]] (1725-1804) 'n stoomaangedrewe motor gebou en in [[1798]] het [[Richard Trevithick]] (1771 -1827) 'n stoomenjin bekend gestel waarin die stoom afwisselend na albei kante van die suier gevoer is. Die enjin is ook gebruik vir die aandrywing van voertuie.

 

Trevithick het in [[1803]] begin met die ontwikkeling van 'n stoomwa vir spoorvervoer. In 1829 het [[George Stephenson]] (1781-1848) sy ''Rocket'' gedemonstreer en daarmee die plek van die stoomenjin in spoorverkeer verseker. Intussen het die Amerikaner [[John Fitch]] (1743-1798) die eerste stoomboot gebou. Dit was toegerus met 2 skepwiele waarmee Fitch in 1790 oor die [[Delaware]] gevaar het. [[Robert Fulton]] (1765- 1815) het in 1807 met sy stoomskip van 100 ton, die ''SS North River'' (ook die ''Clermont'' genoem), in 36 uur ʼn afstand van 200 km op die [[Hudsonrivier]] afgelê. In [[1819]] het die ''SS Savannah'', ʼn seilskip wat met 'n stoomenjin toegerus was, die [[Atlantiese Oseaan]] oorgesteek.