Ongewerweldes: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
No edit summary Etikette: Visuele teksverwerker Selfoonbydrae Wysiging op selfoonwerf |
No edit summary |
||
Lyn 5:
Die belangrikste verskil tussen gewerwelde en ongewerwelde diere is die aanwesigheid van 'n versterkte werwelkolom aan die sentrale senuweestelsel, wat by ongewerweldes ontbreek. Dit blyk dat gewerwelde diere uit ongewerwelde diere ontwikkel het, en vorm gewerweldes in vergelyking met ongewerwelde diere 'n minderheid in die diereryk. Ongeveer 98% van alle soorte diere word gereken as ongewerweldes. Dit is egter geen koherente groep diere nie, aangesien die meeste ongewerwelde diere meer eienskappe met gewerwelde diere deel as met ander ongewerweldes.
== Agtergrond ==
De term ongewerweld is ingevoer deur die Franse bioloog [[Jean-Baptiste de Lamarck]] om [[Diereryk|diere]] soos [[insekte]], [[pylinkvis]]se en [[wurm]]s te onderskei van die gewerwelde diere. Lamarck deel die ongewerweldes verder op in twee groepe: [[insekte]] en [[wurm]]s. Hierdie [[taksonomie|taksonomiese]] indeling van die ongewerweldes is met 'n toename in kennis inmiddels veel verder verfyn.
== Taksonomie ==
Die ongewerwelde diere vorm streng gesproke geen taksonomiese vlak nie, maar 'n [[Parafilie|parafilitiese]] groep. Die ongewerweldes bestaan uit 'n versameling verskillende stamme en onderstamme.
Tot die ongewerweldes behoort die volgende (onder)stamme:
=== Stamme wat tot die ongewerwelde diere behoort ===
(35 stamme in totaal)
* Acanthocephala
* Annelida ([[Ringwurm]])
* Arthropoda ([[Geleedpotiges]])
* Brachiopoda ([[Armpotiges]])
* Chaetognatha ([[Pylwurm]])
* Chordata - Slegs 'n baie klein deel van die Chordata behoort tot die ongewerweldes.<br />Die res behoort tot die [[gewerweldes]] (Vertebrata).
* Cnidaria
* Ctenophora
* Cycliophora
* Echinodermata ([[Stekelhuidiges]])
* Ectoprocta of Bryozoa
* Entoprocta
* Gastrotricha
* Gnathostomulida
* Hemichordata
* Kinorhyncha
* Loricifera
* [[Micrognathozoa]]
* Mollusca ([[Weekdiere]])
* [[Monoblastozoa]]
* Nematoda
* Nematomorpha
* Nemertea
* Onychophora
* [[Orthonectida]]
* Phoronida
* Placozoa
* Platyhelminthes ([[Platwurm]])
* Porifera
* Priapulida
* [[Rhombozoa]]
* Rotifera
* Sipuncula
* Tardigrada
* [[Xenacoelomorpha]]
=== Onderstamme van die Chordata wat tot die ongewerwelde diere behoort ===
* Cephalochordata
* Hyperotreti of Myxini
* Tunicata ([[Manteldiere]])
== Eienskappe ==
Elke ongewerwelde beskik oor 'n gemeenskaplike eienskap, naamlik die afwesigheid van 'n werwelkolom. Omdat alle ongewerweldes tot die diereryk behoort, is hulle almal [[heterotroof]] (het ander organismes nodig as [[voedsel|voedingsbron]]) en [[Eukarioot|eukariote]]. As gevolg van hul taksonomiese diversiteit is hulle onderling verskillend wat betref o.a. hul liggaamlike simmetrie, segmentasie, gelede aanhangsels en spysverteringstelsel.
{{Saadjie}}
| |||