Kaboel: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Sobaka (besprekings | bydraes) bywerk |
|||
Lyn 60:
|}
'''Kaboel''' ([[Persies]]: کابل, [[Pashto]]: کابل geromaniseerd: ''Kābəl''; [[Dari]]: کابل, geromaniseerd: ''Kābol'') is die hoofstad en grootste stad van [[Afghanistan]], en grootste stad van Afghanistan, geleë in die oostelike gedeelte van die land. Dit is ook 'n munisipaliteit wat deel uitmaak van die groter provinsie Kaboel en in 22 distrikte verdeel is. Volgens beramings in 2020 is die bevolking van Kaboel 4,222 miljoen<ref name="Factbook">{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/af.html|title=The World Factbook|publisher=CIA|access-date=2020-03-31}}</ref>, wat al die belangrikste etniese groepe van Afghanistan insluit.<ref name="NAT-2003">{{cite web |url=http://ngm.nationalgeographic.com/ngm/0311/feature2/images/mp_download.2.pdf |title=2003 National Geographic Population Map |work=Thomas Gouttierre, Center For Afghanistan Studies, University of Nebraska at Omaha; Matthew S. Baker, Stratfor |publisher=[[National Geographic Society]] |date=November 2003 |access-date=2010-06-27}}</ref> Kaboel, die enigste stad in Afghanistan met meer as 1 miljoen inwoners dien as sy politieke, kulturele en ekonomiese sentrum.<ref>http://worldpopulationreview.com/countries/afghanistan-population/cities/</ref> Kabul serves as its political, cultural and economical center.<ref>https://ethz.ch/content/dam/ethz/special-interest/gess/cis/center-for-securities-studies/resources/docs/USIP-pw126_kabul-and-the-challenge-of-dwindling-foreign-aid.pdf</ref> Die vinnige [[verstedeliking]] het Kaboel die 75ste grootste stad ter wêreld gemaak.<ref>{{cite web|url=http://www.citymayors.com/statistics/largest-cities-mayors-1.html |title=Largest cities in the world and their mayors – 1 to 150 |publisher=City Mayors |date=2012-05-17 |access-date=2012-08-17}}</ref>
Kaboel is hoog in 'n nou vallei tussen die [[Hindoekoesj]]-berge geleë, met 'n hoogte van 1790 meter wat dit een van die hoogste hoofstede ter wêreld maak. Die stad is na bewering meer as 3 500 jaar oud, wat ten minste sedert die tyd van die [[Achaemenidiese Ryk]] genoem word. Dit is geleë op kruispad in Asië - ongeveer halfpad tussen [[Istanbul]] in die weste en [[Hanoi]] in die ooste - op 'n strategiese plek langs die handelsroetes van Suid- en Sentraal-Asië, en 'n belangrike plek vir die antieke [[Syroete]].<ref>{{Cite web|url=https://thediplomat.com/2017/11/afghanistan-the-heart-of-silk-road-in-asia/|title=Afghanistan: The Heart of Silk Road in Asia|website=thediplomat.com|access-date=26 November 2019}}</ref> Dit was deel van die Achaemenidiese Ryk, gevolg deur die [[Seleukidiese Ryk]], Maurydinastie, Koesjane, Kaboel Shahi's, Saffarides, Samanides, Ghaznavids, Ghuriddinastie, Khwarazmdinastie, Qarlughids, Khaljidinastie, [[Timoeriede]], [[Mogolryk]] en Hotaks, totdat dit uiteindelik deel geword het van die Durrani-ryk (ook bekend as die "Afghaanse Ryk") in 1747.<ref name=Dupree>{{cite web|url=http://www.aisk.org/aisk/NHDAHGTK05.php |title=An Historical Guide to Kabul – The Story of Kabul |author=Nancy Hatch Dupree / Aḥmad ʻAlī Kuhzād |publisher=American International School of Kabul |year=1972 |access-date=2010-09-18 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100830031416/http://www.aisk.org/aisk/NHDAHGTK05.php |archive-date=2010-08-30 }}</ref> Kabul het in 1776 die hoofstad van Afghanistan geword, tydens die bewind van Timur Shah Durrani, die seun van Ahmad Shah Durrani.
In die vroeë 19de eeu het die Britte die stad beset, maar nadat hulle buitelandse betrekkinge aangegaan het, moes hulle alle magte uit Afghanistan onttrek. Die stad is in 1979 deur die [[Sowjetunie]] beset, maar ook hulle het dit laat vaar nadat die Geneefse ooreenkoms van 1988 onderteken is. 'n [[Burgeroorlog]] in die negentigerjare tussen verskillende rebellegroepe het 'n groot deel van die stad vernietig, wat tot baie slagoffers gelei het.<ref>{{cite web |url=http://www.lonelyplanet.com/afghanistan/kabul/history |title=History of Kabul |publisher=Lonely Planet |access-date=2013-05-27}}</ref> Sedert laat 2001 is die stad voortdurend herbou.<ref>{{Cite web|last=Bergen|first=Peter|date=4 Maart 2013|title=What Went Right?|url=https://foreignpolicy.com/2013/03/04/what-went-right/|access-date=26 November 2019|website=foreignpolicy.com}}</ref>
Kaboel is bekend vir sy tuine, basaars en paleise,<ref>{{cite news |last1=Gopalakrishnan |first1=Raju |title=Once called paradise, now Kabul struggles to cope |url=https://www.reuters.com/article/us-afghanistan-capital/once-called-paradise-now-kabul-struggles-to-cope-idUSSP20888220070416 |newspaper=Reuters|date=2007-04-16 }}</ref><ref>{{cite web |author1=Abdul Zuhoor Qayomi |title=Kabul City: Isn't just capital of Afghanistan but of palaces as well - Afghanistan Times |url=http://www.afghanistantimes.af/kabul-city-isnt-just-capital-of-afghanistan-but-of-palaces-as-well/ |website=Afghanistan Times}}</ref><ref>{{cite web |author1=Sayed A Azimi |title=Reversing Kabul's Environmental Setbacks |url=https://www.linkedin.com/pulse/reversing-kabuls-environmental-setbacks-sayed-aziz-azimi |website=www.linkedin.com |language=en}}</ref> bekende voorbeelde is die tuine van Babur en Darul Aman-paleis. Dit was voorheen ook 'n mekka vir jong westerse hippies.<ref>''Dateline Mongolia: An American Journalist in Nomad's Land'' by Michael Kohn</ref><ref>{{cite web |title="Mein Kabul": ORF-Reporterlegende Fritz Orter präsentiert im "Weltjournal" "seine Stadt" – am 31. August um 22.30 Uhr in ORF 2 |url=https://www.ots.at/presseaussendung/OTS_20160830_OTS0058/mein-kabul-orf-reporterlegende-fritz-orter-praesentiert-im-weltjournal-seine-stadt-am-31-august-um-2230-uhr-in-orf-2 |website=OTS.at |language=de}}</ref> Ondanks gereelde [[terrorisme|terroriste]]-aanvalle in die stad, hoofsaaklik deur opstandelinge van die [[Taliban]], gaan die stad voort om te ontwikkel en was dit die vyfde vinnigste groeiende stad ter wêreld vanaf 2012.<ref>{{cite web|url=http://www.citymayors.com/statistics/urban_growth1.html |title=World's fastest growing urban areas (1) |publisher=City Mayors |date=2012-05-17 |access-date=2012-08-17}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://thediplomat.com/2017/01/kabul-a-city-with-2-faces/|title=Kabul: A City With 2 Faces|website=thediplomat.com|access-date=26 November 2019}}</ref>
== Verwysings ==
{{Verwysings|2}}
{{Hoofstede in Asië}}
| |||