Die '''''Oxford English Dictionary''''' ( '''''OED''''' ) is die vernaamste historiesegeskiedkundige [[woordeboek ]] van die [[Engels |Engelse taal]] , uitgegeeen word deur [[Oxford University Press]] (OUP) uitgegee. Dit spoordokumenteer die historiese ontwikkeling van dieEngels, Engelsedien taal na, watas 'n omvattende hulpbron aanvir geleerdes en akademiese navorsers bied, asooken beskryf die gebruik van Engels in sy veleverskeie variasiesvorme regoorin verskillende dele van die wêreld. <ref>"AsDie atweede historicaluitgawe dictionary,is thein OED[[1989]] isuitgegee veryen differentbeslaan from21 728 thosebladsye ofin current20 English,volumes. inDit whichspoor thedie focushistoriese isontwikkeling onvan present-daydie meanings."Engelse </ref>taal <ref>"Thena, OEDwat is'n aomvattende historicalhulpbron dictionary,aan withgeleerdes aen structureakademiese thatnavorsers isbied, veryasook differentdie fromgebruik thatin ofsy avele dictionaryvariasies ofregoor currentdie Englishwêreld. "</ref>▼
Daar is in 1857 begin met werk aan die woordeboek, maar dit is eers in 1884 in ongebonde skrifdele gepubliseer, terwyl die werk voortgesit word onder die naam ''A '' ''New English Dictionary on Historical Principles; Founded Mainly on the Materials Collected by The Philological Society''. In 1895 word die titel ''The Oxford English Dictionary'' die eerste keer nie-amptelik op die voorkanttitelblad van die reeks gebruik, en in 1928 word die volledige woordeboek in tien gebinde bundels gepubliseer. In 1933 vervang die titel ''The Oxford English Dictionary'' die voormaligevorige naam volledig in sy herdruk as twaalf volumes met 'n bylaag in een volume. Meer aanvullings het oor die jare gekomgevolg tot 1989, toe die tweede uitgawe gepubliseer is, enwat toe bestaan het uit 21 728 bladsye in 20 volumes. Sedert 2000 is 'n derde uitgawe van die woordeboek opgestel, waarvan ongeveer die helfte teen 2018 voltooi was. ▼▲Die '''''Oxford English Dictionary''''' ( '''''OED''''' ) is die vernaamste historiese woordeboek van die [[Engels|Engelse taal]], uitgegee deur [[Oxford University Press]] (OUP). Dit spoor die historiese ontwikkeling van die Engelse taal na, wat 'n omvattende hulpbron aan geleerdes en akademiese navorsers bied, asook die gebruik in sy vele variasies regoor die wêreld. <ref>"As a historical dictionary, the OED is very different from those of current English, in which the focus is on present-day meanings." </ref> <ref>"The OED is a historical dictionary, with a structure that is very different from that of a dictionary of current English."</ref>
▲Daar is in 1857 begin werk aan die woordeboek, maar dit is eers in 1884 in ongebonde skrifdele gepubliseer, terwyl die werk voortgesit word onder die naam ''A'' ''New English Dictionary on Historical Principles; Founded Mainly on the Materials Collected by The Philological Society''. In 1895 word die titel ''The Oxford English Dictionary'' die eerste keer nie-amptelik op die voorkant van die reeks gebruik, en in 1928 word die volledige woordeboek in tien gebinde bundels gepubliseer. In 1933 vervang die titel ''The Oxford English Dictionary'' die voormalige naam volledig in sy herdruk as twaalf volumes met 'n bylaag in een volume. Meer aanvullings het oor die jare gekom tot 1989, toe die tweede uitgawe gepubliseer is, en toe bestaan het uit 21 728 bladsye in 20 volumes. Sedert 2000 is 'n derde uitgawe van die woordeboek opgestel, waarvan ongeveer die helfte teen 2018 voltooi was.
Die eerste elektroniese weergawe van die woordeboek is in 1988 beskikbaar gestel. Die aanlyn-weergawe is sedert 2000 beskikbaar en ontvang vanaf April 2014 meer as twee miljoen besoeke per maand. Die derde uitgawe van die woordeboek sal waarskynlik slegs in elektroniese vorm verskyn; die uitvoerende hoof van Oxford University Press het gesê dat dit onwaarskynlik is dat dit ooit gedruk sal word.
== Verwantskap aan ander Oxford-woordeboeke ==
Die ''OED'' se roem as 'n historiese woordeboek het gelei tot talle nageslag projekteopvolgprojekte en ander woordeboeke met die naam Oxford, hoewel nie almal nie direk verband hou met die ''OED'' self nie.
Die ''Shorter Oxford English Dictionary ,'', wat oorspronklik in 1902 begin is in 1902 en in 1933 voltooi is, is 'n uittreksel van die volledige werk wat die historiese fokus behou, maar geen woorde wat voor 1700 verouderd was insluit nie, behalwe diedié wat in [[William Shakespeare|Shakespeare]], [[John Milton|Milton]], Spenser, en die King James Bybel gebruik is. 'n Heelnuwe uitgawe is van die ''OED2 vervaardig'' en in 1993 gepubliseer, met hersienings in 2002 en 2007.
''The <nowiki><i id="mwA8Y">Concise Oxford Dictionary</i></nowiki>'' is 'n ander werk, wat daarop gemik is om slegs die huidige Engels te dek, sonder die historiese fokus. Die oorspronklike uitgawe, meestal gebaseer op die ''OED1'', is deur Francis George Fowler en Henry Watson Fowler geredigeer en in 1911 gepubliseer voordat die hoofwerk voltooi is. Hersiene uitgawes het dwarsdeur die twintigste eeu verskyn om dit op hoogte te hou van die veranderinge in die Engelse gebruik.
== Spelling ==
Die ''OED'' bevat die Britse spellingwoordespelstyl (bv. ''labour'', ''centre'') met variante volgend daaropvolgens (''labor'', ''center'', ens.). Vir die agtervoegsel wat ''meestal'' in Engels ingespel Engelsword, bepaal die [[Oxford University Press|gespel word, bepaal die OUP-]] -beleid 'n voorkeur vir die spelling ''-ize'', bv. ''realize'' vs. ''realise'' en ''globalization'' vs. ''globalisation''. Die rasionaal is etimologies, deurdat die Engelse agtervoegsel hoofsaaklik afgelei is van die Griekse agtervoegsel ''-ιζειν'', ( ''-izein'' ), of die Latynse ''-izāre''. <ref>{{Cite web|url=http://www.oed.com/view/Entry/100447|title=-ize, suffix|website=Oxford English Dictionary Online|url-access=subscription|access-date=1 JuneJunie 2014}}</ref> Maar, ''-ze'' word soms ook as 'n Amerikanisme behandel vir sover die ''-ze-'' agtervoegsel in woorde gekruip het waar dit oorspronklik nie tuishoort nie, soos met ''analyse'' (Britse Engels), wat as ''analyze'' in Amerikaanse Engels gespel word. <ref>{{Cite web|url=http://www.askoxford.com/asktheexperts/faq/aboutspelling/ize?view=get|title=Verbs ending in -ize, -ise, -yze, and -yse : Oxford Dictionaries Online|publisher=Askoxford.com|access-date=3 AugustAugustus 2010}}</ref> <ref>SeeSien alsoook ''-ise/-ize'' atby [[AmericanAmerikaanse anden BritishBritse EnglishEngels spelling differences#-ise, -ize (-isation, -ization)|American and British English spelling differences]]spelverskille.</ref>
== Ontvangs ==
Die Britse premier Stanley Baldwin het die ''OED'' as 'n "nasionale skat" beskryf. <ref>{{Cite web|url=http://www.ft.com/intl/cms/s/2/f90b88dc-462f-11e2-b780-00144feabdc0.html|title=Well-chosen words|website=Financial Times|language=en-GB|access-date=2018-06-03}}</ref> Die skrywer Anu Garg, stigter van Wordsmith.org, het dit 'n 'lex-ikoon' genoem. <ref>{{Cite web|url=http://wordsmith.org/awad/article-globeandmail.html|title=Globe & Mail|date=11 FebruaryFebruarie 2002|publisher=Wordsmith|access-date=3 AugustAugustus 2010}}</ref> Tim Bray, mede-skepper van Extensible Markup Language ([[XML]]), noem die ''OED'' as die ontwikkelende inspirasie vir die opmerktaal.<ref>{{Cite web|url=http://www.tbray.org/ongoing/When/200x/2003/04/09/SemanticMarkup|title=On Semantics and Markup|last=Bray|first=Tim|date=9 April 2003|website=ongoing by Tim Bray|access-date=4 JuneJunie 2014}}</ref>
Desondanks, en terselfdertyd juis vanweë sy aansprake op gesag,<ref name="OED.com">{{Cite web|url=http://www.oed.com/public/oedhistory|title=History of the OED|website=Oxford English Dictionary Online|access-date=18 FebruaryFebruarie 2012}}</ref> is die woordeboek egter sedert minstens die 1960's vanuit verskillende oorde gekritiseer. Dit het 'n teiken geword juis omrede die omvang daarvan, die aanspraak op gesag, die Britse gesentreerdheid en die relatiewe verwaarlosing van die wêreld-Engels, die geïmpliseerde, maar nie erkende fokus op literêre taal en bowenal die invloed daarvan nie. Die ''OED'', as 'n kommersiële produk, moes nog altyd 'n dun lyn tussen openbare verhoudinge, bemarking en geleerdheid bestuur, en 'n mens kan redeneer dat die grootste probleem die kritieke gebruik van die werk deur die belangstellende publiek is. In sy oorsig van die 1982-bylae skryf die taalkundige Roy Harris van die Universiteit van Oxford dat om kritiek op die ''OED'' uit te spreek uiters moeilik is omdat <nowiki>''"mens nie net met 'n woordeboek te make het nie, maar met '</nowiki>n nasionale instelling, een wat soos die Engelse monargie, feitlik immuun teen kritiek in beginsel is". Hy merk verder op dat neologismes van gerespekteerde "literêre" outeurs soos [[Samuel Beckett]] en [[Virginia Woolf]] ingesluit word, terwyl die gebruik van woorde in koerante of ander minder "gerespekteerde" bronne minder geld, alhoewel dit algemeen gebruik kan word. Hy skryf dat die ''OED'' 'n gebrek-en-wit leksikografie ook swart-en-wit insluit wat dit sigself op gesag uitspreek oor die regte en verkeerde gebruike", verskuiwing van die woordeboek se voorskriftelike eerder as beskrywende gebruik. Volgens Harris verteenwoordig hierdie voorskriftelike klassifikasie van sekere gebruike as "foutief" en die volledige weglating van verskillende vorme en gebruike die "sosiale vooroordele" van die (vermoedelik goed opgeleide en ryk) samestellers. Die identifisering van 'foutiewe en katakrestiese' gebruike word egter uit die derde uitgawe-inskrywings verwyder, <ref>{{Cite web|url=http://public.oed.com/how-to-use-the-oed/key-to-symbols-and-other-conventions/|title=Key to symbols and other conventional entries|last=Oxford University Press|date=2017|website=Oxford English Dictionary online|access-date=28 OctoberOktober 2017}}</ref> soms ten gunste van gebruiksaantekeninge wat die houding tot taal beskryf wat voorheen tot hierdie klassifikasies gelei het. <ref>{{Cite web|url=http://www.oed.com/view/Entry/109061#eid195210375|title=literally, adv. (sense I. 1. c.)|date=September 2011|website=Oxford English Dictionary Online|url-access=subscription|access-date=4 JuneJunie 2014}}</ref>
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
{{Woordeboeke van Engels}}
{{Normdata}}
{{en-vertaal|Oxford English Dictionary}}
[[Kategorie:Woordeboeke van Engels]]
[[Kategorie:Kultuur in die Verenigde Koninkryk]]
|
