Intensiewe vorm: Verskil tussen weergawes

* '''agter''' – heelagter<ref name="Potgieter" />

* '''agteroor''' – rûensagteroor<ref name="Van Schoor1" />

* '''bederf/bedorwe''' – diepbedorwe<ref>[[WAT]]: ''Ja, sondaars is ons'', '''diepbedorwe''' (Ges. 155:2)</ref>

* '''bedroef''' – diepbedroef<ref name="Makrogids" />

* '''belese''' – blinkbelese<ref>Meiring, J. 2019. Foute, foute, net waar jy kyk. ''Rapport Weekliks'', 30 Junie, bl. 12: ''Sonder so 'n agent'' - '''blinkbelese''' ''en markslim - kom die voornemende skrywer nie naby 'n uitgewer nie.''</ref>

* '''bemind''' – teerbemind,<ref>Sadie, Thys. 1982. ''Reis na die onsigbare wêreld''. Pretoria:Folio Uitgewers. bl. 47 </ref> alombemind<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 112: ''In die dae toe Uys nog die'' '''alombeminde''' "golden boy" ''was wat in 'n vaarwater medemenslike warmte deur die lewe gepronk het, kon niemand sonder 'n warm laggie oor Uys praat nie.''</ref>

* '''beroemd''' – wêreldberoemd<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" />

* '''besig''' – druk besig, rasend besig,<ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 215: ''"Ek het nie baie tyd nie, Jeroen. Dit is hier'' '''rasend besig.'''"</ref> dol besig<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 13: ''Daardie eerste paar maande toe ons'' '''dol besig''' ''was met verf en spyker en binnemure uitslaan, om onder meer ook 'n studeerkamer vir my in te ruim, het sy steeds meer 'n ver trek in haar oë gekry en die kos gereeld laat aanbrand.''</ref>

* '''bitter''' – galbitter,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> alsbitter,<ref name="Kempen" /> alsembitter, aalwynbitter, alweebitter

* '''blank''' – lelieblank,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> spieëlblank, sneeublank, silwerblank, pêrelblank, melkblank<ref>[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB06:000001768:pdf Coetzee, A.J. 1938. ''Die Afrikaanse Volksgeloof''. Amsterdam: N.V. Swets & Zeitlinger.], bl. 61: ''met hulle'' '''melkblanke''' ''liggame, hulle onoortreffelike skoonheid, en hulle betowerende sang.''</ref>

* '''blind''' – stokblind,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> stekelblind<ref name="Potgieter" />

* '''blink''' – bottelblink, skitterblink,<ref>Viljoen, Fanie. 2013. ''Nova:Sterreloper''. Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 40: ''Laat die oggend kom hulle by die vakansiehuis aan: 'n dubbelverdieping met 'n groot swart dak en twee hoë nokke, grys mure en wit hortjies voor groot vensters wat op die'' '''skitterblink''' ''see uitkyk.''</ref> spieëlblink,<ref>Van Waart, Sue. 1992. Skoonlief en die spook. In: De Beer, Lindeque. (samest.) ''Naglopers: verhale van die bonatuurlike en onverklaarbare''. Pretoria: J.P. van der Walt. bl. 29: ''Ek het gedink aan 'n weerkaatsing van ons'' '''spieëlblink''' ''houtvloere, maar dit was ook onmoontlik.''</ref><ref>Jansen van Vuuren, Louis. 2013. 'Die geur van seep'. In: Scheepers, Riana & Kleyn, Leti (samest.). ''Spoorvat: Jeugherinneringe van Afrikaanse skrywers''. Pretoria: LAPA uitgewers, bl. 153: ''Nomi hou die kamerstel'' '''spieëlblink''' ''met 'n spesiale byewas-en-politoer-konkoksie.''</ref> diamantblink,<ref name="Kempen" /><ref>Cornelius, Gert. 2008. Nagblom. In: ''Nagstories: laatnagverhale oor gruwels en die bonatuurlike''. Swellendam: Twaalfuurkop Uitgewers. bl. 15: ''In die koperbak het die dwergroos ontvou en 'n pragtige, robynrooi blom skitter'' '''diamantblink''' ''in die donker vertrek.''</ref> sonblink,<ref>Marais, Pets. 1984. ''Winter van die Nova''. Kaapstad: Daan Retief Uitgewers. bl. 104: ''In die gang kyk Stefan ook met verbasing oor die vrou voor hom se skouer na die netjiese Mercedes wat'' '''sonblink''' ''in die straat staan en pronk, kompleet met chauffeur in uniform en al.''</ref> sweetblink (spiere), silwerblink,<ref>Gilfillan, Rita. 2013. 'Ydelheid der ydelheden'. In: Scheepers, Riana & Kleyn, Leti (samest.). ''Spoorvat: Jeugherinneringe van Afrikaanse skrywers''. Pretoria: LAPA uitgewers, bl. 105: ''Seker omdat dit lank gedra sal kan word met al die rek daarin, dink ek, wat klaar my hart verloor het op 'n meermingladde'' '''silwerblink''' ''baaikostuum in die enigste ander behoorlike klerewinkel op die dorp.''</ref> politoerblink,<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 15-16: ''Sesduimers, vyftien cm breed, tot vyf meter lank.'' '''Politoerblink''' ''maar nou verduister deur sand.''</ref> kraakblink,<ref name="WAT" /> kristalblink<ref name="WAT" />, poetsblink

* '''bo''' – heelbo<ref name="Potgieter" />

* '''bont''' – papegaaibont,<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 19: ''Die volgende dag sluit Jorie haar hemelateljee se deur ook op my neus: na byna 'n jaar en 'n half se ontstentenis spring sy aan die skilder in haar verfbesmeerdste, '''papegaaibontste''' klere, gulsig, alleen.''</ref> kakelbont,<ref name="Van Schoor1">[http://dspace.nwu.ac.za/bitstream/handle/10394/15233/Die%20grammatika%20van%20standaard-Afrikaans.pdf?sequence=1&isAllowed=y Van Schoor, J.L. 1983. ''Die grammatika van standaard-Afrikaans.'' Kaapstad: Lex Patria.], p. 276-277</ref> strontbont (plat)<ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 104: ''Het hy vergeet van die menigte onwaarhede wat hy vertel het? Die wittes en die swartes en al die ander kleure van die reënboog, 'n'' '''strontbont''' ''spul''?</ref>

* '''breed''' – hemelsbreed,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> wêreldbreed,<ref name="Potgieter" /> bergbreed<ref>Leroux, E. 1962. ''Sewe dae by die Silbersteins''. Kaapstad: Human & Rousseau, bl. 16: ''"Hoekom beweeg jy nie tussen die mense nie?" vra Jock wat langs hom kom sit het, sy skouers'' '''bergbreed''' ''in sy Harris-tweedbaadjie.''</ref>

* '''broos''' – seepbelbroos<ref>Du Plooy, H. 1986. ''Verhaalteorie in die twintigste eeu''. Durban: Butterworth, 368: ''Elwiena besef hoe nodig die mens 'n skuiling het, al is dit 'n'' '''seepbelbrose''' ''skuiling van woorde, en die verteller kry hier saam met Elwiena een van die antwoorde op haar soeke na die waarheid en die mag van woorde.''</ref>

* '''dood''' – morsdood,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 72: ''Die romantiek van vroeër is'' '''morsdood.'''</ref> klipdood, dikdood<ref name="WAT" />

* '''dood''' (dooierig) – dikdood/dikdooi<ref>[[WAT]]: Op Nuwejaarsmôre is die meeste mense dikdood.</ref>

* '''dor''' – beendor,<ref name="WAT" /> kraakdor,<ref name="WAT" /> kurkdor<ref name="WAT" />

* '''driftig''' – doldriftig<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 39: ''Ek het hom nooit gekeer as hy'' '''doldriftig''' '' 'n spoor wil volg nie.''</ref>

* '''droef''' – kerkhofdroef

* '''droog''' – kurkdroog,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 50: ''Lente word skielik somer by ons, en tussen September, Oktober en November word die veld vinnig'' '''kurkdroog.'''</ref><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 19: ''Van In haal sy skouers op en smyt die lou mineraalwater in die'' '''kurkdroë''' ''glas''.</ref><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 260: ''Haar mond is'' '''kurkdroog'''.</ref> botdroog,<ref name="WAT" /><ref name="Makrogids" /> poeierdroog,<ref>Verwey, P. 2015. ''Clint Eastwood van Wyk en die Moordenaarsklok''. Kaapstad: Tafelberg, bl. 53: ''Die landskap verander van kurkdroog na '''poeierdroog'''''.</ref> horingdroog,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /><ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 140: ''Hy was nog ongeskeer en sy baard was stoppelrig en blou, die vel in sy nek'' '''horingdroog''' ''van baie buitewerk.''</ref> stofdroog,<ref>[http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2007/04/17/B1/6/tegmozvloed.html Gibson, Erica. 2007. Vloed help brûe bou. ''Beeld'', 17 April:6] : ''Ironies genoeg was daar sedert Februarie se vloede haas geen reënval in die gebied nie en die veld is'' '''stofdroog''' ''rondom die Zambezi-vloedvlakte.''</ref><ref>[http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2000/03/08/9/1.html Hill, Christopher. 2000. Kronieke koel maar interessant opgeteken. ''Die Burger'', 08 Maart:9]: ''Dit wil nie sê dat die resultaat'' '''stofdroog''' ''is nie, ver daarvandaan.''</ref> tonteldroog, kurkhoringdroog,<ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 197: ''...soms kriewel iets hoorbaars in hulle'' '''kurkhoringdroë''' ''kelke.''</ref> dordroog,<ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 56: ''Toe smyt Effie haar boek ineens weg dat hy skuif oor die vloer. "Ek is gatvol vir die strooi! Oorsaak en gevolg, oorsaak, gevolg, nuwe oorsaak. Spul'' '''dordroë''' ''kaf..."''</ref> beendroog,<ref name="WAT" /> hooidroog,<ref name="WAT" /> houtskooldroog,<ref name="WAT" /> kraakdroog<ref name="WAT" />

* '''duidelik''' – glasduidelik,<ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 83: ''Maar die hofpapier en die gruwelike woorde. Hulle was'' '''glasduidelik'''.</ref> klaarduidelik<ref name="WAT" />

* '''dun''' – plankdun,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> papierdun, vliesdun,<ref>[[C.M. van den Heever|Van den Heever, C.M.]]. 1935. ''[[Die Afrikaanse gedagte]]''. Pretoria: J.L. van Schaik, bl. 14-15: ''In verskillende mooi ontwikkelde persoonlikhede, indiwiduele bevoegdhede in die gemeenskap, kom die dieper skeppingskrag van die lewe, die universele vormingskrag tot persoonlike uiting; en omdat ons Afrikaners nie in 'n kleurlose benede-kultuurlikheid wil bly wegskuil nie, maaf ons kultuur-persoonlikheid tot die volheid van sy ontwikkeling wil bring, hier binne ons geografiese grense, daarom wil ons 'n eie Afrikaanse kultuur hê, nie 'n nageaapte vorm-dooie ding, 'n'' '''vliesdun''' ''vel wat ons oor die geraamte van 'n Wes-Europese land se beskawingsvorm getrek het nie, maar 'n eie, vollewende skepping wat die tekens van ons ervaring, ons geskiedenis dra.''</ref> haardun, kraakdun (porselein, glas of stem),<ref name="WAT" /> flenterdun, ragdun, riemdun, naalddun, dennenaalddun,<ref>Steenberg, Elsabe. 1987. ''O, om te fluit''. Pretoria: J.P. van der Walt en Seun. Bl. 32: ''Sy sing so'' '''dennenaalddun''' ''dat die ou kabouter die klip laat val en sy hande onder sy baard vou''.</ref> posbusdun (lippe),<ref>Van Nierop, Leon. 2012. ''Insomnia''. Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 61: ''Maar nou is hulle gevrete vroom en hulle lippies'' '''posbusdun'''.</ref> grasdun,<ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 183: ''Sy fris boerebene van vroeër is nou'' '''grasdun'''.</ref>, stokkiedun<ref>Meiring, Rouxnette. 2018. ''Snak: ||Hui !Gaeb Boek 2''. Kaapstad: Tafelberg. p. 28: ''My bene is'' '''stokkiedun''' ''onder die sagte broek.''</ref>, donkiebeendun,<ref>Maartens, Maretha. 2013. 'Die sagte oë van beeste'. In: Scheepers, Riana & Kleyn, Leti (samest.). ''Spoorvat: Jeugherinneringe van Afrikaanse skrywers''. Pretoria: LAPA uitgewers, bl. 197: ''Hy sit die koevertjie in my hand, sy pols donkiebeenbenerig, sy arms'' '''donkiebeendun'''.</ref> rafeldun,<ref>Meiring, Jean. 2009. Brief aan Ariadne. In: Marais, Danie (samest.). ''As almal ver is: Suid-Afrikaners skryf huis toe''. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers, bl. 173: ''Jy't onlangs 'n goeie ruk lank my e-posse met stilte begroet. Ná die tyd'' '''rafeldun''' ''verskonings (moet jy toegee) uitgedink oor jou werkgewer se IT-stelsel wat soms oorgretig boodskappe uit allerlei oorde keer of firewall of wat ook al''.</ref> asemdun,<ref>Du Plooy, H. 1986. ''Verhaalteorie in die twintigste eeu''. Durban: Butterworth, 375: ''...Tog buig die'' '''asemdun''' ''kleed die lig self en vang 'n wêreld in sy sfeer''.</ref> wafeldun, draaddun,<ref name="WAT" /> garingdun,<ref name="WAT" /> lemdun<ref name="WAT" />

* '''duur''' – peperduur,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> bitterduur, vrekduur<ref>[http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2003/04/7/4/6.html Anime-fantasie] ''Dié kunsvorm is streng gesensor in die jare tagtig van die vorige met die gevolg dat dit deesdae vrekmoeilik – en'' '''vrekduur''' – ''is om anime van goeie gehalte in die hande te kry.''</ref>

* '''eg''' – goudeg

* '''eie''' – bloedeie<ref name="Van Schoor1" />

* '''fiks''' – topfiks<ref>Van Schalkwyk, R. 1980. ''Sending Reijger''. Pretoria: Daan Retief Uitgewers, p. 1: ''As gevolg van die aard van sy werk moet hy'' '''topfiks''' ''wees, want hy sal heel waarskynlik in die nabye toekoms, 'n ruimtereis onderneem.''</ref>

* '''flou''' – stokflou,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 9: ''"Ons werk ons nou al twee maande'' '''stokflou'''," ''skryf ek op 3 Mei in my dagboek.''</ref> doodflou

* '''gemaklik''' – doodgemaklik<ref name="Stadler, L.G 1994" /><ref>Van Nierop, Leon. 2012. ''Wolwedans in die skemer''. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers. bl. 147: ''Hy ry redelik stadig oor die stofpad vol hobbels en klippe en kyk kort-kort om. "Jy moet vashou girl." "Ek is'' '''doodgemaklik'''."</ref>

* '''gereed''' – slaggereed

* '''gesond''' – blakend gesond, kerngesond,<ref name="Potgieter" /><ref name="ReferenceA" /> oergesond<ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 115: ''Ek: Is haar familie nie'' '''oergesonde''' ''mense nie, die langslewendes in alle egverbintenisse, en sy pas vroeg in die dertig? Dit klop nie, mannetjie.''</ref>

* '''getrou''' – lewensgetrou,<ref>Preller, Martie. 2003. ''Eendag was daar 'n storie! 'n Praktiese storiemaakkursus.'' Tafelberg-Uitgewers. bl. 94: ''Dan werk jy terselfdertyd sommer skrywersblok en weerstand teë... en jy skep'' '''lewensgetroue''' ''karakters en jy raak ontslae van die emosies.''</ref> hond(s)getrou<ref name="WAT" />

* '''gevoelig''' – fyngevoelig,<ref>Fourie, Pieter. 2002. ''Ek, Anna van Wyk''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 19: ''STEM: Is dit nie net 'n geval van 'n '' '''fyngevoelige''' ''kind wat 'n insident nie kon verwerk nie?''</ref> teergevoelig

* '''gewillig''' – doodgewillig,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> eselsgewillig<ref>[[WAT]] (1970, bl. 601-602): Steeds, volkome, onvoorwaardelik gewillig ''M/d rustige veronderstellings dat hy 'n'' '''eselsgewillige''' ''luisteraar sal wees. C.M. van den Heever''.</ref>

* '''giftig''' – groengiftig<ref>Verster, F. 2013. ''[[Deur na Nebula Nege]]''. Thompson Boekdrukkery, bl. 390: ''Willem kyk ingedagte na Retief, die naaswenner van Skryf 3000 wat eenkant bly staan, 'n studie in'' '''groengiftige''' ''nydigheid van kop tot tone.''</ref>

* '''glad''' – spieëlglad,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> seepglad,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> palingglad,<ref name="Kempen" /> botterglad (tong), aalglad, ivoorglad, masjienglad, satynglad<ref>Radlof, G. 1999 (1957). ''Oloff die Seerower, #1: Die swaardvegter''. Pretoria: Fundi, pp. 13 - 14: ''Van die volmaakte ronding van haar hals tot haar'' '''satyngladde''' ''voorkop onder die hooggekartelde pruik is sy asof deur 'n meesterhand geskep.''</ref>, roomglad,<ref>Venter, De Waal. 1988. ''Vyffff''. Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.58: ''Ons styg'' '''roomglad''' ''op en doen ons eerste sprong''.</ref> blinkglad,<ref>Venter, De Waal. 1992. ''Mieg se kort en lang middag''. Somerset-Wes: Queillerie-Uitgewers. Bl. 7: ''Hy kyk 'n rukkie aandagtig daarna en vat dan versigtig aan die'' '''blinkgladde''' ''oppervlak van die kleinste enetjie, dan aan 'n ander een en streel lig oor die grote.''</ref><ref>Meyer, Deon. 2009. ''Karoonag en ander verhale''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 89: ''Maak nie saak of jy by 'n mooi rondebors-boeremeisie kuier nie – die'' '''blinkgladde''' ''lyf in die venster, die vloei van ledemate en bewegings, die ritme.''</ref> meerminglad,<ref>Gilfillan, Rita. 2013. 'Ydelheid der ydelheden'. In: Scheepers, Riana & Kleyn, Leti (samest.). ''Spoorvat: Jeugherinneringe van Afrikaanse skrywers''. Pretoria: LAPA uitgewers, bl. 105: ''Seker omdat dit lank gedra sal kan word met al die rek daarin, dink ek, wat klaar my hart verloor het op 'n'' '''meermingladde''' ''silwerblink baaikostuum in die enigste ander behoorlike klerewinkel op die dorp.''</ref> glipglad,<ref>[[Gabeba Baderoon|Baderoon, Gabeba]]. 2009. Swaarverkeer. In: Marais, Danie (samest.). ''As almal ver is: Suid-Afrikaners skryf huis toe''. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers, bl. 154-155: ''Dis 'n taal waarmee hulle mekaar meet volgens die behendigheid van hande, of die vermoë om 'n vlak'' '''glipglad''' ''te skaaf, die gevoel vir haaksheid en reguit lyne''.</ref> kraakglad<ref name="WAT" />

* '''goedkoop''' – spotgoedkoop,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> doodgoedkoop

* '''goor''' – hondgoor

* '''graag''' – dolgraag,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 223: ''Die ondersoek sit vas en jy weet hoe'' '''dolgraag''' ''ek saam met jou Portugal toe wil gaan.''</ref><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 290: ''Sy wil'' '''dolgraag''' ''saamwerk, maar...''</ref> bittergraag, hartsgraag,<ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 27: ''Hy sien sy is mooi, sommer baie mooi; mooier as wat sy ma of Ousus was, maar met iets in haar gesig; so asof wat sy'' '''hartsgraag''' ''begeer, haar nie gegun word nie.''</ref> doodgraag,<ref name="Potgieter" /> dubbelgraag<ref>[[WAT]]: ''Hy wou sy kinders'' '''dubbelgraag''' voor sy dood weer sien.</ref>

* '''groen''' – [[grasgroen]],<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> lowergroen, [[smaraggroen]],<ref>Preller, Martie. 1994. ''Anderkantland''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl.4: ''Aan die deur is 'n groot, blink klopper in die vorm van 'n padda, 'n padda met helder smaraggroen oë.''</ref> knalgroen, nylgroen,<ref>De Lange, Johann. 2008. Correspondences. In: Brink, André P. (samest.) ''Groot Verseboek''. (Eerste uitgawe in drie dele). Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.938: ''van sy welige krag is weinig oor: / uitgekalf, flanke modderdik gestol, / die blinkvet rug in dongas uitgehol, / het tyd, langsaam in 'n delta verstrik, / die '''nylgroen''' oë moerassig toegeslik.''</ref> knarsgroen, brommergroen (''van jaloesie''),<ref>Hambidge, Joan. [http://www.litnet.co.za/Article/n-belydenis-van-n-geskryfde-joan-hambidge 'n ''Belydenis van 'n geskryfde: Joan Hambidge''] (''LitNET'') : ''Die roman beslaan 244 bladsye, is uitgegee deur Tafelberg en gaan alle gefrustreerde joernaliste wat nog altyd ’n roman oor Naspers wou skryf,'' '''brommergroen van jaloesie''' ''maak.''</ref><ref>Hambidge, Joan. 1990. [http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1990/08/16/5/17.html ''Prys vir slegste Afrikaanse digbundel''] (''Beeld''): ''Dié vers se onsubtiele beeld en toepassing word so grotesk uitgevoer dat 'n mens dit nie kan vergeet nie en die wyse waarop die natuur in seksuele beelde beskryf word, sou De Sade'' '''brommergroen van jaloesie''' ''gehad het.''</ref> varsgroen,<ref>Preller, Martie. 2003. ''Eendag was daar 'n storie! 'n Praktiese storiemaakkursus.'' Tafelberg-Uitgewers. bl. 94: ''Pleks van: "Die skurwe deur is groen", sê eerder: "Die deur is grof onder haar punte en'' '''varsgroen''', ''asof dit so pas geverf is." ''</ref> soelgroen,<ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 8: ''Soms gly hy wel sy ooglede boontoe, en die blik op dit wat Pa se oë geword het, voorheen'' '''soelgroen''' ''en indrukwekkend, laat Mattheüs omtrent wegkwyn al het hy hulle hoeveel maal al so gesien.''</ref> [[bottelgroen]]<ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 124: ''Hy hang nog 'n rukkie op sy fiets daar rond, die sigaret gebêre in die bosak van sy'' '''bottelgroen''' ''uniform.''</ref>

* '''grou''' – asgrou,<ref name="Kempen" /> loodgrou, vaalgrou<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 142: ''Toe die '''vaalgrou''' as nog louwarm smeul en mens die aarde se powere geraamte sonder die Josefskleed van plante uitgestrek kon sien lê, het die oorlewende skilpaaie wanhopig heen en weer gedwaal op soek na 'n groenigheidjie, na 'n bekkievol dou in lowerkoelte.''</ref>

* '''grys''' – asgrys,<ref name="Potgieter" /> loodgrys,<ref>Venter, De Waal. 1992. ''Mieg se kort en lang middag''. Somerset-Wes: Queillerie-Uitgewers. Bl. 41: ''Sy wys oor die water en dan sien hy die swart driehoekvorms van haaivinne in die '''loodgrys''' water, voor dit agter 'n golf verdwyn.''</ref>

* '''hard''' – kliphard,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> ysterhard, keihard, keisteenhard,<ref name="Potgieter" /> klipsteenhard,<ref name="Potgieter" /> klipsteenkalbashard, skreeuhard, staalhard,<ref name="Potgieter" /> steenhard, spykerhard, kwashard,<ref>De Lange, Johann. 2008. Alpebok. In: Brink, André P. (samest.) ''Groot Verseboek''. (Eerste uitgawe in drie dele). Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.940-941: ''die klipram las / sy kloutjie voeg- / vas in 'n klip- / lys in hy knak / sy knie en / hys hom rats / die saagtand-/ kransrif uit - / teen sy kop / perfekte frats'' '''kwas- / hard''' ''soos skroef- / draad gedraai / lê die groewe / van die nautilus / en onder hoewe / kletter oerklip / van 'n baai''</ref> rotshard,<ref>Venter, De Waal. 1984. ''Die vyf-millimeter-avontuur''. Kaapstad: Human & Rousseau. Bl.86: ''Uit hierdie kol wat'' '''rotshard''' ''aan die plastiek van die pyp vassit, groei die tou waarmee hulle opgeklim het.''</ref> skokhard (klank),<ref>Viljoen, Fanie. 2013. ''Nova:Sterreloper''. Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 88: ''Die knal suig alle ander klanke in die vertrek op. Maar dis'' '''skokhard''' ''en sekuur.''</ref> houthard,<ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 82: ''Sy gaan sit op 'n bankie. Dis'' '''houthard''' ''en regop te midde van 'n landskap waarin sap op- en uitstoot''.</ref> olienhouthard,<ref>Van Zyl, Wium. 2013. 'Na Doornkraal in die Duivenhoksvallei'. In: Scheepers, Riana & Kleyn, Leti (samest.). ''Spoorvat: Jeugherinneringe van Afrikaanse skrywers''. Pretoria: LAPA uitgewers, bl. 285: ''Húl oom, die'' '''olienhoutharde''' ''patriarg oom Kallie Crous aan wie ons menige Sondagmiddag-besoek gebring het, het daarteenoor gesorg dat King George en sy gekroonde gemalin in vergulde rame sy en die einste tant Mêggie van die koperpennie ('n suster van my Ouma van Zyl) se klein voorhuis domineer.''</ref> harshard,<ref>Du Plooy, H. 1986. ''Verhaalteorie in die twintigste eeu''. Durban: Butterworth, 351: ''Die saak word hier ietwat uitvoeriger gestel – daar word melding gemaak van die bloedvergiftiging, die koors en die pyn en ook die uiteindelike'' '''harsharde''' ''krom vinger.''</ref> beenhard,<ref name="WAT" /> kraakhard<ref name="WAT" />

* '''heet''' – brandheet, snikheet,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> stikheet, smoorheet, bloedheet, brandendheet<ref name="WAT" />

* '''helder''' – glashelder,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /><ref>Viljoen, Fanie. 2013. ''Nova:Sterreloper''. Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 59: ''Die beeld op Lucas se ma se tabletrekenaar is'' '''glashelder'''.</ref> klokhelder,<ref name="Van Schoor1" /><ref>Meyer, Deon. 2009. ''Karoonag en ander verhale''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 204: ''Haar lag is'' '''klokhelder'''.</ref><ref>Meyer, Deon. 2009. ''Karoonag en ander verhale''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 228: '' 'n Skeurgeluid – oorverdowend, soos uitgerekte donderweer – en dan is die nag se geluide terug,'' '''klokhelder.'''</ref> kristalhelder,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> jenewerhelder, knalhelder, silwerhelder, skelhelder, stroophelder,<ref>De Lange, Johann. 2008. Laatherfs. In: Brink, André P. (samest.) ''Groot Verseboek''. (Eerste uitgawe in drie dele). Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.935: ''1 / Die dag krimp. Die klok lui'' '''stroophelder'''.</ref> skreeuhelder (kleure), sonhelder,<ref>Bredenhann, Douwleen. 2013. 'Bessiengstraat se deurkosyn'. In: Scheepers, Riana & Kleyn, Leti (samest.). ''Spoorvat: Jeugherinneringe van Afrikaanse skrywers''. Pretoria: LAPA uitgewers, bl. 40: ''So vou die Dakota se deur toe in 1964 'n landskap op Windhoek se lughawe oop wat so'' '''sonhelder''' ''is dat mens jou oë daarteen moes knip.''</ref> yshelder,<ref>Jurgens, R.B. 2009. Moet dit nie tuis probeer nie! In: Marais, Danie (samest.). ''As almal ver is: Suid-Afrikaners skryf huis toe''. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers, bl. 229: ''Dit was 'n verloëning van al daardie wintertonele van die ou meesters waarin dit lyk asof dit 'n nasie is hierdie wat werklik verlief is op noorderweer, op daardie'' '''yshelder''' ''dae wanneer die lug blou is en die wind stil, en dit 'n ieder se instink is om in Friesland te gaan ysskaats''.</ref> brandhelder,<ref>[https://books.google.co.za/books?id=OItRBAAAQBAJ&pg=PT127&lpg=PT127&dq=%22brandhelder%22&source=bl&ots=5TP6IJLO2l&sig=wBjAB3GlDJt9UcLL_de1snQS2p4&hl=af&sa=X&ei=k5KSVJvGIJDvaJnwgZAF&redir_esc=y#v=onepage&q=%22brandhelder%22&f=false Eloff, K. 2010. ''Stiletto: my lewe in die seksbedryf''. Kaapstad: Tafelberg.]: ''Na al my woede, die'' '''brandhelder''' ''haat, die ontsettende teleurstelling en die brutale misbruik, het ék verlief geraak''.</ref> waterhelder<ref>[https://wikisource.org/wiki/Die_Afrikaanse_gedagte/Kwasstrepe C.M. van den Heever: ''Die Afrikaanse gedagte''] ''As ons Mocke se gedigte sorgvuldig lees dan is dit duidelik dat hy nog van die woordskuim moet afroom as hy sy siening'' '''waterhelder''' ''vir ons wil maak.''</ref>

* '''hoog''' – hemelhoog,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 14: ''"Sonder twyfel. 'n Huis deur ons voorouers gebou is meer solied as vandag s'n. Ligmaar die dak."'' '''Hemelhoog'''.</ref><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 180: ''In die doeanepakhuis lê honderde kiste sterk drank'' '''hemelhoog''' ''opgestapel.''</ref><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 281: ''"Werkloses, mans wat gebuk gaan onder die las van onbetaalbare onderhoudskostes, gesinne met'' '''hemelhoë''' ''skuld, studente sonder beurse en ongetroude vroue," sê hy kopskuddend.''</ref> bergehoog/bergenshoog/berghoog/berghoë<ref name="WAT" /><ref name="Kempen" /><ref>Rabie, J. 1985. Suid-Afrika in Europa. In: Rabie, J. 1989. ''Buidel''. Kaapstad: Human & Rousseau, bl. 21: ''Toe ons sê: "Ja, ons ken hom ook," het ons'' '''berghoog''' ''in aansien by hom gestyg.''</ref><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 145: ''Sommer baie dae is die see so stormagtig afstootlik, met'' '''berghoë''' branders wat neerdonder in vuilgeel skifsels van geweld, dat 'n mens dit nie naby waag nie.''</ref> toringhoog,<ref name="Kempen" /><ref name="Potgieter" /> helhoog (in spreektaal gebruik)

* '''jong''' (attributief)/ '''jonk''' (predikatief) – bloedjonk,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Meyer, Deon. 2009. ''Karoonag en ander verhale''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 223: ''Jy's nog'' '''bloedjonk,''' ''Zuayne.''</ref> piepjonk,<ref name="Potgieter" /> stralend-jong<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 26: ''Ek onthou hoe verontwaardig ek toe gedink het: hoe durf mislike lae-orde ou bosluisies 'n sterke'' '''stralend-jonge''' ''dier soos Skilo dood toe wil sleep.''</ref>

* '''kaal''' – poedelkaal,<ref name="Van Schoor1" /> poedelnakendkaal<ref>Smit, Bartho. 2008. ''Die Keiser''. (Drie-en-dertigste druk). Kaapstad:Perskor. bl.3: ''KULTUUR: Dis juis ons grootste bedreiging – die hitte. As ons eers aan die hitte begin toegee en maar ons klere begin afgooi, dan staan ons netnou'' '''poedelnakendkaal''' ''voor die wêreld – soos ons Majesteit se vader – en waar's ons beskawing dán?''</ref> (kyk ook na '''naak'''), winterkaal (landskap, tuin),<ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 37: ''Dis of die sukkelende struike, tegelyk'' '''winterkaal''' ''en verwaarloos, die brandsiek perkie en al die ander rypgestroopte bome ineens uitbars in oordadige bloei.''</ref> rotkaal<ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 48: ''"Hulle het dit teruggeneem vir skuld!" sê sy uitdagend. "S-k-u-l-d, skuld! Want G.T. kon nie betaal nie. G.T. is'' '''rotkaal.'''</ref>

* '''kak''' – hondkak (plat){{feit}}

* '''klaar''' (duidelik) – klinkklaar<ref name="Van Schoor1" /><ref>Viljoen, Fanie. 2013. ''Nova:Sterreloper''. Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 92: ''Hy hardloop, druk verby die troepe, verby Duart met die frons op sy voorkop, Olive met haar hande voor haar geskokte mond, Ayanda en haar ma wat mekaar vashou asof hulle mekaar nooit weer gaan sien as hulle laat los nie, Brandon wat senuweeagtig prewel, sy oë dobberend in hulle kasse omdat die'' '''klinkklare''' ''antwoorde op die aand se gebeure nie in duidelike swart en wit hulself wil kom aanbied nie''.</ref>

* '''klam''' – slymklam<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 121: ''Al dié spore, merke, tekens van'' '''slymklam''' ''lewe op hierdie dorre hoogtes onder die son, slingerend, kurwend oor sandriffels wat self volgens kontoere golf, getuig van die anargistiese rigtingsoeking van lewense wesens.''</ref>

* '''klein''' – piepklein,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> muisklein, voëltjieklein,<ref>Hambidge, Joan. 2008. Uit: My ou Dad, 'n reeks. In: Brink, André P. (samest.) ''Groot Verseboek''. (Eerste uitgawe in drie dele). Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.1003: ''Sy's'' '''voëltjieklein''' '', / broos soos 'n eierdop / rats soos 'n raaf / skraal soos 'n tinktinkie...''</ref> varkklein (oë),<ref>Cornelius, Gert. 2008. Nagdwaler. In: ''Nagstories: laatnagverhale oor gruwels en die bonatuurlike''. Swellendam: Twaalfuurkop Uitgewers. bl. 120: ''Die oë is'' '''varkklein''' ''gedruk deur bollende wange.''</ref> speldklein<ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 240: ''...Jack'' '''speldklein''' ''aanwesig...''</ref>

* '''koel''' – komkommerkoel,<ref name="Potgieter" /> doodkoel<ref name="ReferenceB">Groenewald, P.W.J. 1944. ''Praat en skryf Afrikaans: hulpboek vir Engelssprekende leerlinge''. Shuter and Shooter Publishers: Pietermaritzburg. bl.69</ref>

* '''koppig''' – vrekkoppig<ref name="Potgieter" />

* '''koud''' – yskoud,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 178: ''Melchior Muys is 'n gesette man met'' '''yskoue''' ''slangoë.''</ref> piskoud (plat), bibberkoud, klipkoud, rilkoud,<ref>Cornelius, Gert. 2008. Nagplek. In: ''Nagstories: laatnagverhale oor gruwels en die bonatuurlike''. Swellendam: Twaalfuurkop Uitgewers. bl. 94: '' 'n'' '''Rilkoue''' ''windvlaag waai die reën soos ysprikke teen sy gesig aan''.</ref> vars-koud,<ref>Swart, Keina. 2014. ''Bloujaar''. Pretoria: Protea Boekhuis, bl. 12: ''Buite is dit nog'' '''vars-koud''', ''skemer en verlate by die gholfbaan.''</ref> doodkoud,<ref name="Potgieter" /> kraakkoud<ref name="WAT" />

* '''kwaad''' – smoorkwaad,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> doodkwaad,<ref name="Makrogids" /> booskwaad,<ref name="Potgieter" /><ref>Geyer, A.L. 1969. ''Vier jaar in Highveld''. Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl. 80: ''So het Anna en ek op 'n slag by 'n onthaal in die paleis aanskou hoe hy [George VI], klaarblyklik'' '''booskwaad''', ''die arme Lord Clarendon, sy Lord Chamberlain, kwaai invlieg terwyl die Koningin intussen alleen met gaste, wat voorgestel word, gesels asof niks op aarde verkeerd is nie.''</ref> rasend kwaad,<ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 53: ''Die man is'' '''rasend kwaad.'''</ref> rooikwaad,<ref>Rabie, J.S. 2004. Plek vir een. In: ''Een-en-twintig plus''. Kaapstad: Human & Rousseau, bl. 67: ''Die kondukteur se'' '''rooikwaad''' ''gesig ruk na ander gesigte agter hom, soek in wilde handhawing na die ware burger gereed om sy plig te doen''.</ref> siedend kwaad<ref>Verster, F. 2013. ''[[Deur na Nebula Nege]]''. Thompson Boekdrukkery, bl. 383: ''Arnan is'' '''siedend kwaad''', ''ook vir homself: hy moes lankal begin vrae vra het.''</ref>, blindkwaad

* '''laag''' – hondlaag (gemeen)<ref>[[WAT]]: ''Dié'' '''hondlae''' ''vent'' ([[C.M. van den Heever]]).</ref>

* '''lang''' – ellelang<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Barnard, Chris. 2009. In die straat van die kat wat visvang. In: Marais, Danie (samest.). ''As almal ver is: Suid-Afrikaners skryf huis toe''. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers, bl. 65:''Sy weet presies wanneer jy gebore is, hoekom jy in Parys is, wat jou beroep is of was, en waar jy oral rondgeswerf het. Hoe weet sy dit? Omdat jy, wanneer jy die eerste dag by haar hotel instap en blyplek vra, al dié besonderhede en nog meer op 'n'' '''ellelange''' ''vorm moet invul''.</ref>

* '''lank''' – lewenslank, doodlank<ref name="WAT" />

* '''logies''' – doodlogies<ref>Eksteen, L. 1984. '' 'n Beeld van Afrikaanse woorde: kort stukke oor die woordeskat uit die radiorubriek 'Weeklikse Woordeboek' ''. Kaapstad: Akademica, bl. 58: ''Want by nadere ondersoek is baie van die sogenaamde onlogiese maniere van uitdrukking in 'n taal tog op die ou end'' '''doodlogies''', ''d.w.s. dit klop in alle onderdele, en dit druk uit wat die spreker wil sê.''</ref>

* '''lui''' – doodlui, aartslui,<ref name="Potgieter" /> sleglui,<ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 263: ''Hy is'' '''sleglui''', ''hy voel goed...''</ref> donkielui,<ref>[http://lexikos.journals.ac.za/pub/article/download/1035/551 ''Lexikos''(6):243]: ''Slotkomponent van byv. komposita waarin -lui in betekenis parallel is aan lui (1LUI), by. aartslui,'' '''donkielui''', ''vreklui''.</ref> vreklui<ref name="Potgieter" />

* '''lus''' – doodlus<ref>Sadie, J. 1979. ''Terra Piering 1''. Pretoria: Daan Retief Uitgewers, p. 60: '' 'Julle is seker'' '''doodlus''' ''vir 'n ordentlike bord kos, of hoe?' ''</ref>

* '''maer''' – brandmaer,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> biltongmaer (informeel), doodmaer, plankmaer, seningmaer, vrekmaer,<ref>Langenhoven, C.J. 1956. ''Versamelde Werke, Deel II''. Kaapstad: Nasionale Boekhandel, bl. 24-25: ''Ek het eers ses osse ingespan, en toe twaalf, en toe agtien. En ook geen'' '''vrekmaeres''' ''of stokoues nie, nog minder kalwers.''</ref> riemmaer,<ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 87: ''Tussen Rooioog van Stade en sy'' '''riemmaer''' ''vrou het hulle nog 'n kind gemaak wat die droë vlaktes kon uitkoggel''.</ref> broodmaer, houtmaer<ref name="WAT" />, graatmaer<ref>Antonissen, R. 1966. ''Spitsberaad: Kroniek van die Afrikaanse Lettere 1961-1965''. Kaapstad: Nasou Beperk, p. 2: ''Goeie styl is altyd "ryk" styl, ook wanneer dit, in funksie van dit wat gesê moet word,'' '''graat-maer''' ''is of kaal tot op die been.''</ref>

* '''mal''' – aapmal,<ref>Viljoen, Fanie. 2013. ''Nova:Sterreloper''. Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 112: ''"A, flip," sug Duart. "Dan is hy nog crazy ook. Net wat ons nodig het – 'n'' '''aapmal''' ''alien!"''</ref><ref>Viljoen, Fanie. 2013. ''Nova:Sterreloper''. Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 113: ''"'' '''Aapmal''', ''ek het julle gesê," fluister Duart vir Lucas agter sy bakhand.''</ref> stapelmal<ref name="Potgieter" />

* '''min''' – bloedmin,<ref name="Potgieter" /> broodmin<ref name="Potgieter" />

* '''mislik''' – kotsmislik (plat)

* '''modern''' – kraakmodern,<ref name="WAT" /> Piet Modrian-modern<ref>Botha, L. 2015. ''[[Wonderboom (roman)]]''. Kaapstad:Queillerie, p. 218: ''Die gebou was'' '''Piet Mondrian-modern''' – ''wild vir Pretoria in 1973 – en haar oom het skilpaaie aangehou sodat sy pasiënte hulle deur die kykvensters kon dophou.''</ref>

* '''moeilik''' – doodmoeilik, hondmoeilik, vrekmoeilik,<ref>[http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2003/04/7/4/6.html Anime-fantasie] ''Dié kunsvorm is streng gesensor in die jare tagtig van die vorige met die gevolg dat dit deesdae'' '''vrekmoeilik''' ''- en vrekduur – is om anime van goeie gehalte in die hande te kry.''</ref> mensmoeilik<ref name="WAT" />

* '''mooi''' – beeldmooi,<ref name="Potgieter" /> popmooi,<ref name="Potgieter" /> prentjiemooi, wondermooi,<ref name="Potgieter" /> blinkmooi, hoendervleismooi, hoendervelmooi, feetjiemooi, poskaartmooi, sprokiesmooi, vrekmooi, reënboogmooi,<ref>Du Plooy, H. 1986. ''Verhaalteorie in die twintigste eeu''. Durban: Butterworth, 341: ''Maar woorde is bedrieglik: woorde wat'' '''reënboogmooi''' ''is, is nie altyd waar nie, en net soveel sieninge van 'n saak as wat daar is (wat elkeen tog 'n element van waarheid bevat), net soveel woorde is daar om daardie saak mee te beskryf.''</ref> skittermooi<ref>Botha, L. 2015. ''Wonderboom: roman''. Kaapstad: Queillerie, bl. 114-115: ''Dus sit ek hier om vieruur in die oggend wanneer mens op jou reinste is, behalwe hierdie keer staar ek nie na die skerm nie maar vertoef verontrus oor die swembad, gedagtig aan die behoeftigheid van die dag, die volslae en onbeperkte uitlewering van die mens wat niks het nie, en net daaragter – die'' '''skittermooi''' ''berg binne bereik: 'n ander wêreld.''</ref>

* '''netjies''' – kraaknetjies<ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 64: ''Sy het sy huishouding goed behartig, bekwaam en sorgsaam, sy klere selfs gereeld geborsel en gepars sodat hy altyd'' '''kraaknetjies''' ''kantoor toe kon gaan.''</ref>

* '''nodig''' – broodnodig,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /><ref>Verster, F. 2013. ''[[Deur na Nebula Nege]]''. Thompson Boekdrukkery, bl. 283: '''Broodnodige''' ''proviand, toerusting en wapentuig is ook agtergelaat in die proses.''</ref> hoognodig<ref>Langenhoven, C.J. 1956. ''Versamelde Werke, Deel II''. Kaapstad: Nasionale Boekhandel, bl. 373: ''Dat daar by homself reeds so 'n'' '''hoognodige''' ''besef van sy toestand ontstaan het kan ek geen tekens van bespeur nie.''</ref>

* '''noodsaaklik''' – lewensnoodsaaklik<ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 276: ''Dit kom omdat hy doelbewus afgesien het van die donkergrys pakke wat sy kollegas onontbeerlik ag vir die o so'' '''lewensnoodsaaklike''' ''voorkoms.''</ref>

* '''normaal''' – doodnormaal<ref name="Potgieter" />

* '''nuuskierig''' – doodnuuskierig,<ref>Van der Berg, Willem. 1953. ''Reisigers na nêrens''. Kaapstad: Nasionale Boekhandel Beperk, bl. 19: '',,Vertel verder," sê Julia, ,,ons is mos nou aan die skinder en ek is'' '''doodnuuskierig'''.</ref> aartsnuuskierig <ref>Preller, Martie. 2003. ''Eendag was daar 'n storie! 'n Praktiese storiemaakkursus.'' Tafelberg-Uitgewers. bl. 94: '' 'n Eekhoring sal byvoorbeeld dalk nie op 'n bedjie slaap en saans slaaptydstories hoor nie, maar hy mag'' '''aartsnuuskierig''' ''wees.''</ref>

* '''nuut''' – splinternuut,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> spiksplinternuut,<ref name="Potgieter" /> winkelnuut, kraaknuut,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Soos verskyn op bl. 99 van ''My Kubaan'', Etienne van Heerden, 1983:''Geel soos van 'n eiland, vreemd met die fyn neusvleuels en die sensuele neusvleuels het hy uit die skaduwee gestap 'n plas son binne, sy roomkleurige uniform'' '''kraaknuut''' ''en hiperkorrek aan sy lyf.''</ref><ref>Verster, F. 2013. ''[[Deur na Nebula Nege]]''. Thompson Boekdrukkery, bl. 358-359: ''Die reën van die vorige nag het alles weer vars en geurig gemaak, skoongewas en'' '''kraaknuut''', ''asof daar oornag 'n totale herlewing was op Terraduo.''</ref> blinknuut,<ref name="Potgieter" /><ref>Viljoen, Fanie. 2013. 'Ek onthou'. In: Scheepers, Riana & Kleyn, Leti (samest.). ''Spoorvat: Jeugherinneringe van Afrikaanse skrywers''. Pretoria: LAPA uitgewers, bl. 294: ''Ek onthou 'n kamer met 'n'' '''blinknuwe''' ''fiets langs die bed, die nuuskierige bure wat by die draad staan en lag terwyl ek vallend leer fietsry.''</ref> gloednuut, vonkelnuut,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> pronknuwe, skelnuut,<ref>Bloemhof, François. 1991. ''[[Die nag het net een oog]]''. Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. Bl. 34: ''Sy het skynbaar nou eers agtergekom dat daar klandisie is, of miskien ook nie, want die naels wat die spyskaarte – met 'n rooi-en-wit geruite patroon... - voor hulle neersit, glim van 'n'' '''skelnuwe''' ''laag lak''.</ref> nikkelnuut,<ref>Cornelius, Gert. 2008. Nagkluis. In: ''Nagstories: laatnagverhale oor gruwels en die bonatuurlike''. Swellendam: Twaalfuurkop Uitgewers. bl. 72: Onze Heim ''het jare laas so'' '''nikkelnuut''' ''daar uitgesien – vars geverf, ruim grasperk borselkop gesny, die roostuin in volle blom en donkergroen struike wat sagte skadu's oor die geplaveide tuinpaadjie gooi.''</ref> pleisternuut<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 5: ''Met 'n huis miskien nog, ja. Al is dit wildvreemd en'' '''pleisternuut''', '' 'n iets wat deur ander mense gebou is.''</ref>

* '''onnosel''' – kliponnosel,<ref>Bloemhof, François. 2006. "Vampiere in Londen" in: ''Rillers-Omnibus''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 375: ''"Hier's groot fout," sê Ken. "Ons sal'' '''kliponnosel''' ''wees as ons dit nie weet nie."''</ref> stomonnosel, stomponnosel,<ref>Preller, Martie. 1994. ''Anderkantland''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 56: ''Alle prinsesse is beeldskoon en … dom. Ja, sowaar! Hulle is almal beeldskoon en'' '''stomponnosel'''. ''Neem nou maar vir Sneeuwitjie''.</ref> domonnosel<ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 49: ''"Ken jy slangkop?" vra oom Dolf aan Naas en besluit dan self. "Jy sal hom tog nie ken nie. Daarvoor is jy te'' '''domonnosel'''."</ref><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 120: '''Domonnosel''' ''kyk mens rond en glad op in die verblindende hemel.''</ref>

* '''ontsteld''' – sielsontsteld<ref>Du Plooy, H. 1986. ''Verhaalteorie in die twintigste eeu''. Durban: Butterworth, 349: ''Die twee dogters is uiters verleë en Elwiena is'' '''sielsontsteld''' ''oor die aaklige rusie''</ref>

* '''oop''' – wawyd oop<ref name="Makrogids" />

* '''raak''' – doodraak – ('n hou ''doodraak'' slaan)

* '''reg''' (reguit) – loodreg<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" />

* '''regaf''' – loodregaf<ref name="WAT" />

* '''regop''' – penregop,<ref name="Potgieter" /><ref>Jaco, Paul. 2008. ''Die luiperds van Sh'ong''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 139: ''Buite vind ek Shuna'' '''penregop''' ''in haar boks, met 'n doodverveelde uitdrukking op haar gevreet''.</ref><ref>Pieterse, R. 1985. ''Die Koningin van Skeba se tydmasjien''. Pretoria: Daan Retief Uitgewers. p. 61: ''Vasberade swaai hy hulle vegvliegtuig in 'n wye draai, pluk die stuurstok skielik nader aan hom en toe die vliegtuig oombliklik'' '''penregop''' ''die lug begin inklim, voel dit vir hom asof sy maag in sy skoene gaan sit.''</ref> kersregop,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> kiertsregop,<ref name="Potgieter" /> peilregop,<ref>Langenhoven, C.J. 1956. ''Versamelde Werke, Deel II''. Kaapstad: Nasionale Boekhandel, bl. 28: ''Toe ek weer sien krul die olifant sy slurp met hond en al om en hy lig hom'' '''peilregop''' ''tot daarbo in die lug''.</ref> aartsregop,<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 144: ''Digter Uys Krige kan 'n hond nie verdra nie, en uitgewer Koos Human ewe min. Maar Arieb is geweldig lief vir Koos. 'n Mens sou dink die rede lê voor die hand: wanneer Koos uit sy kantoor kom, is hy baie lief vir braai. As hy, as'' '''aartsregop''' ''hoëpriester van die braai, dan in 'n bedwelmende wierook van vleise en kruie en roke en ruike daar voor sy altaar staan, betoon Arieb sy aanbidding met helder bidkrale wat oor sy kake drup. Al verdryf Koos hom gereeld met 'n bulderende "Voertsek!"''</ref> loodregop,<ref name="WAT" /> erdmanregop<ref name="WAT" />

* '''seker''' – doodseker,<ref name="Potgieter" /><ref name="Stadler, L.G 1994" /><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 87-88: ''As Jorie of ek vervaard uit tuin of kombuis opdaag om hulle te verwelkom en dalk skimp op gister en eergister se baie besoekers, dan is die jongste aankomelinge altyd'' '''doodseker''' ''ons praat van ander mense, nie van hulle nie.''</ref><ref>Meyer, Deon. 2009. ''Karoonag en ander verhale''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 217: ''"En toe is die hoed leeg, en sy vra: 'Waar is my sleutels?' en sy sê sy hét dit ingesit, sy is'' '''doodseker''' ''..."''</ref> klipseker

* '''sekuur''' – doodsekuur,<ref name="Potgieter" /><ref>Jaco, Paul. 2008. ''Die luiperds van Sh'ong''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 198: ''Sy gryp haar sak uit my hande en pluk haar selfoon uit. Vasberade druk sy die nommers'' '''doodsekuur''' ''en is binne oomblikke met iemand in verbinding; iemand wat ek ken!''</ref> fynsekuur<ref>Langenhoven, C.J. 1956. ''Versamelde Werke, Deel II''. Kaapstad: Nasionale Boekhandel, bl. 355: ''Steekbaard had 'n'' '''fyn-sekure''' ''standaard van gedrag vir homself en vir almal in die omgewing.''</ref>

* '''simpel''' – doodsimpel<ref name="WAT" />

* '''sindelik''' – kraaksindelik<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" />

* '''skaars''' – doodskaars,<ref>[https://issuu.com/bolandgazette/docs/theewaterskloof_gazette_3_dec_2013 Fourie, H. 2013. "The Akkedisberg Chronicles" ''Theewaterskloof Gazette, 3 Desember, bl. 6]: : ''Weer 'n drenkeling in my dam gekry, hierdie keer 'n vreemde, skynbaar'' '''doodskaars''' ''akkedis, sowat 12&nbsp;cm lank, blekerig, wat glo gewoonlik ondergronds woon.''</ref> droogteskaars<ref>[[WAT]]: ''So skaars soos bv. goeie weiding in tyd van droogte; baie skaars'': 'Dagga is darem nie so' '''droogteskaars''' 'nie'. (D.H. van Zijl)</ref>

* '''skeef''' – windskeef<ref name="Van Schoor1" /><ref>Langenhoven, C.J. 1956. ''Versamelde Werke, Deel II''. Kaapstad: Nasionale Boekhandel, bl. 21: ''Toe ek die ding weer op sy pote het, hang die blad nes 'n'' '''windskeef''' ''afdak en die poot by die hoë hoek se kant steek byna waterpas uit asof hy wou groet''.</ref>

* '''skoon''' (higiëne) – silwerskoon,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> kraakskoon,<ref name="Potgieter" /><ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 171: ''Hy sê nou huisie, maar dis 'n ordentlike plek''. '''Kraakskoon'''.</ref> blinkskoon,<ref>Soos verskyn op bl. 9 van ''Monsterduiwe'', Lien Roux-de Jager, 2001: ''Hy kan nie help om die dorp met die kliniese ruimtestasie en die'' '''blinkskoon''' ''tuig te vergelyk nie.''</ref><ref>Pieterse, R. 1985. ''Die Koningin van Skeba se tydmasjien''. Pretoria: Daan Retief Uitgewers. p. 60: ''Sy oordink alles weer van die begin af!''' '''Hoe hulle in die'' '''blinkskoon''' ''beheerkamer van die aarde se verdedigingshoofkwartier aangeland het nadat sy en Chris met die koningin van Skeba se kombi-horlosie-wekker-ding gekarring het[...]''</ref> skitterskoon<ref>Krüger, K. 2014. ''Eggo’s in die Skimberge''. Kaapstad: Tafelberg, bl. 22: ''En julle los die kombuis vir my'' '''skitterskoon'''.</ref>, sprankelskoon<ref>''Rooi Rose''. 1980. ''Good and Clean''-waspoeieradvertensie. 10 September. p. 171: ''Wasgoed is'' '''sprankelskoon''' ''as dit vars ruik.''</ref>

* '''skraal''' – rietskraal,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Meyer, Deon. 2009. ''Karoonag en ander verhale''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 249: ''Nee, toe ek vir Johnnie die eerste keer sien, toe's hy 'n jong poliesmantjie in so 'n mooi blou uniform,'' '''rietskraal''' ''en baie handsome.''</ref> geraamteskraal<ref>Strydom, Kobus. 1989. Hoe's dit, my ou? 'n Kabaret, uit: ''Tienertoneel: Verhoogtekste deur Gerhard Strydom, Peet van Rensburg, Marietjie Pretorius, Elise van Wyk. Kobus Strydom''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 109: ''Die klein meisietjie van sestien'' / ''staan'' '''geraamteskraal''' / ''en glimlag uitdagend vir die kamera''.</ref>

* '''sku''' – skilpadsku<ref>Stander, Carina. 2004. Kleurblind. In: Cochrane, Neil (samest. & red.). ''Braaivleis in die bos en ander verhale''. Pretoria: Aktuapers, bl. 58: ''Hy het'' '''skilpadsku''' ''weggeskram toe ek my hand vir hom hou''.</ref>

* '''skurf''' – rasperskurf<ref>[https://archive.org/stream/tydskrifvirlette00uns_u47/tydskrifvirlette00uns_u47_djvu.txt ''My hart het soos ’n hakkopslang / orent geruk, / toe ’n'' '''rasperskurwe''' ''hyging uit sy rietskraal / lyfie boor.'']</ref>

* '''stadig''' – doodstadig<ref name="Potgieter" /><ref name="ReferenceC" /><ref>Du Plooy, Heilna. 2013. 'Die foto'. In: Scheepers, Riana & Kleyn, Leti (samest.). ''Spoorvat: Jeugherinneringe van Afrikaanse skrywers''. Pretoria: LAPA uitgewers, bl. 88: ''Later het ek besef ek moet hierdie aandagafleidende gesig uitskakel as ek werklik effektief wil oefen, wanneer ek klein passasies en frases oor en oor moes speel om dit goed reg te kry, of die stukke afbreek in dele, of dit'' '''doodstadig''' ''deurspeel om seker te maak ek gaan geen note mis as ek weer vinnig speel nie.''</ref>

* '''sterk''' – ystersterk,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> beersterk,<ref name="Kempen" /> wondersterk, reusesterk, stormsterk (wind), oersterk, beessterk,<ref>Cornelius, Gert. 2008. Nagloper. In: ''Nagstories: laatnagverhale oor gruwels en die bonatuurlike''. Swellendam: Twaalfuurkop Uitgewers. bl. 33: ''Martiens vloek, beur met al sy krag om uit die ystergreep los te kom, maar die man is'' '''beessterk'''.</ref> draadsterk,<ref>[[WAT]]: 'n Jong man met draadsterke spiere</ref> gifsterk (''koffie/tabak''),<ref name="WAT" /> klipsterk<ref name="WAT" />

* '''styf''' – stokstyf,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 121: ''Linda bly 'n paar sekondes'' '''stofstyf''' ''sit.''</ref> boomstyf (argaïes saam met liggaamsdele/ledemate gebruik; ook ''boomvas''),<ref name="Potgieter" /> snaarstyf<ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> (draad, senuwees, spanning, situasie), kraanstyf,<ref>De Lange, Johann. 2008. Kusdorp. In: Brink, André P. (samest.) ''Groot Verseboek''. (Eerste uitgawe in drie dele). Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.937: ''Hier veg die see sy landgoed terug: / dit sien mens aan die soutsweet / teen 'n ruit, 'n windpomp'' '''kraanstyf''' ''/vasgeroes, bome deur die seewind / teruggedryf, 'n plaag duiwe / op 'n weggeroesde dak.''</ref> kraakstyf, klipstyf

* '''suinig''' – vreksuinig,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 15: ''Ek was'' '''vreksuinig''' ''daarmee, maar het darem klein sakkies vol ook vir Gregoire Boonzaier en Uys Krige geneem.''</ref> stiksuinig

* '''suiwer''' – kristalsuiwer,<ref name="WAT" /> glassuiwer<ref>[[C.M. van den Heever|Van den Heever, C.M.]]. 1935. ''[[Die Afrikaanse gedagte]]''. Pretoria: J.L. van Schaik, bl. 49-50: ''En ons sal al meer in daardie rigting groei, hoe sterker ons die hoofmomente in die lewe leer aanvoel en dit leer weergee in 'n taal wat'' '''glassuiwer''' ''daardie innerlike gespanne lewe suggereer.''</ref>

* '''suur''' – asynsuur,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> brandsuur,<ref>[http://www.netwerk24.com/Ontspan/Naweek/Breestraat-die-nuwe-Langstraat-20140419 Lategan, H. 2014. Breëstraat die nuwe Langstraat? Netwerk 24]: ''Selde het ek sulke nors'', '''brandsuur''' ''mense in een dag teëgekom.''</ref><ref>[http://www.dbnl.org/tekst/wiel033jako01_01/wiel033jako01_01_0004.php G.R. von Wielligh. 1921. ''Jakob Platjie''. Pretoria: HAUM, bl. 26]: ''‘Dit sal ons so nooit as nooit doen nie!’ roep die twee uit. Bob vat'' '''brandsuur''' ''bier en gee daarvan aan ieder 'n glas vol''.</ref> doodsuur<ref>[[WAT]]: ''Die appels is nog'' '''doodsuur'''.</ref>

* '''swaar''' – loodswaar,<ref name="Potgieter" /> klipswaar,<ref name="WAT" /> stormswaar (gesigte),<ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 189: ''Maar aan oom Dolf en tant Maria se'' '''stormswaar''' ''gesigte weet hy hulle is bewus van haar toestand; dra hulle kruis woordeloos.''</ref> kraakswaar,<ref name="WAT" /> kreunswaar<ref name="WAT" />

* '''swak''' – kuikenswak,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> doodswak,<ref name="Van Schoor1" /> hoenderswak<ref name="Potgieter" />

* '''taai''' (buigsaam, maar moeilik breekbaar) – seningtaai,<ref name="Potgieter" /><ref name="Kempen" /><ref>Leroux, E. 1962. ''Sewe dae by die Silbersteins''. Kaapstad: Human & Rousseau, bl. 44: ''Tussen die verwaarloosde meisies met hulle armoedige bikini's en'' '''seningtaai''' ''bene van die mans, tussen almal met die groteske dierekoppe wat hulle gesamentlike masker is, beweeg Henry volkome uitgeslote op soek na Salome.''</ref> biltongtaai, rubbertaai

* '''taai''' (gehard, ook moeilik) – rateltaai,<ref name="Potgieter" /><ref name="Kempen" /> toffietaai (''wedstryd''), hondstaai, karootaai (''plant'')

* '''taai''' (klewerig) – heuningtaai,<ref>Van der Berg, Willem. 1953. ''Reisigers na nêrens''. Kaapstad: Nasionale Boekhandel Beperk, bl. 98: ''Voor die wydope vensters fladder die gordyne stadig en lui en laat af en toe 'n geur van blomme, te soet na sy smaak, swaar en'' '''heuningtaai''', ''die kamer binne.''</ref> toffietaai

* '''toe''' – bottoe,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Van Nierop, Leon. 2012. ''Insomnia''. Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 274: ''Maxie was reg. Hy kyk na hierdie saak met sy oë'' '''bottoe'''.</ref> pottoe,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> digtoe<ref name="Van Schoor1" />

* '''trou''' – hond(e)trou<ref name="WAT" /> (byvoorbeeld: ''hondetroue oë'')

* '''vaak''' – doodvaak

* '''ver''' – doodver<ref name="gedig: leksikografie – Daniel Hugo" />

* '''vererg''' – doodvererg<ref name="Potgieter" />

* '''verlief''' – smoorverlief,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> doodverlief,<ref name="Potgieter" /> dolverlief,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> malverlief <ref>Marais, Danie. 2009. ''Al is die maan 'n misverstand''. Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.92 (''Help''): ''Toe ek'' '''malverlief''' ''was op jou / het jy sag en kaal vir my dankie, dankie gesê: / "Dankie dat jy my raakgesien het." ''</ref>

* '''verleë''' – doodverleë<ref name="WAT">[[WAT]]</ref>

* '''verlig''' – helderverlig <ref>Van Nierop, Leon. 2012. ''Wolwedans in die skemer''. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers. bl. 82: ''Sy loop met die trappe af tot by die'' '''helderverligte''' ''parkeerterrein''.</ref>

* '''verskriklik''' – allerverskriklik<ref>Cornelius, Gert. 2008. Nagblom. In: ''Nagstories: laatnagverhale oor gruwels en die bonatuurlike''. Swellendam: Twaalfuurkop Uitgewers. bl. 19: ''"Dis 'n soort wonderblom... 'n nagblom, want volgens wat Kerneels vertel, blom die ding'' '''allerverskriklik''' ''mooi in die laatnag..."''</ref>

* '''verslete''' - doodverslete<ref>Antonissen, R. 1966. ''Spitsberaad: Kroniek van die Afrikaanse Lettere 1961-1965''. Kaapstad: Nasou Beperk, p. 15: ''[...] ek moet darem mooi kyk of daar agter die skynbaar'' '''doodverslete''' ''beeldspraak-procédé dalk tog niks besonders skuilgaan nie.''</ref>

* '''verveeld''' – doodverveeld,<ref>Jaco, Paul. 2008. ''Die luiperds van Sh'ong''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 139: ''Buite vind ek Shuna penregop in haar boks, met 'n'' '''doodverveelde''' ''uitdrukking op haar gevreet''.</ref> siekverveeld<ref>[[François Verster]]. 2016. ''Omega, oor en uit: Die storie van 'n opstandige troep'' : ''Maar my mater het my manier van staan – boude uitgestoot en met 'n'' '''siekverveelde''' ''uitdrukking op my bakkies – blykbaar vermaaklik gevind''.</ref>

* '''vervelend''' – stomvervelend,<ref name="Potgieter" /> doodvervelend<ref name="Potgieter" /><ref>Meyer, Deon. 2009. ''Karoonag en ander verhale''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 41: ''Hulle arresteer jou nie omdat jou vrou en jou lewe jou'' '''doodverveel''' ''nie.'' (as werkwoord gebruik)</ref>

* '''vervelig''' – doodvervelig,<ref name="Stadler, L.G 1994" /> vaalvervelig<ref>Verster, F. 2013. ''[[Deur na Nebula Nege]]''. Thompson Boekdrukkery, bl. 82: ''Hulle is almal mooier en skraler as sy, wat soos 'n baksteen gebou is en net so'' '''vaalvervelig''' ''ook.''</ref>, oervervelig<ref>Van Wyk, A. 2012. ''Wie is reg? Tien jaar se regspunte''. Kaapstad: Tafelberg. p.222: ''Met die eerste oogopslag lyk die tegniese en vir vele mense'' '''oervervelige''' ''terrein van rekeningkundige standaarde baie ver verwyderd van politiek van enige aard''.</ref>

* '''vet''' – blinkvet,<ref name="Potgieter" /> spekvet,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> moddervet,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> varkvet, rondvet,<ref>Potgieter, D.J. 1942. ''Juta se nuwe Afrikaanse grammatika vir middelbare skole''. Vyfde hersiene uitgawe. Kaapstad: Juta en kie, bl. 69</ref> appelvet<ref name="WAT" />

* '''vinnig''' – blitsvinnig,<ref name="Potgieter" /><ref name="Kempen" /> bliksemvinnig,<ref name="Kempen" /> helvinnig, kwikvinnig,<ref>De Lange, Johann. 2008. Oer. In: Brink, André P. (samest.) ''Groot Verseboek''. (Eerste uitgawe in drie dele). Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.942: '' 'n oog soos jaspis en'' '''kwik- / vinnig''', ''blits sonder deernis,''</ref> slang-vinnig<ref>Swart, Keina. 2014. ''Bloujaar''. Pretoria: Protea Boekhuis, bl. 16:''"...gaan nie kuier nie... het dit net goedgedink om namens die gemeente julle gesin aan die Here op te dra..." hoor Rampie nog die dominee voordat hy'' '''slang-vinnig''' ''terug na sy kamer begin seil''.</ref>

* '''vol''' – stampvol,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 55: ''Die klein onderdakstoep van Heer Halewijn sit'' '''stampvol'''.</ref><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 75: ''Die veerboot na Palermo sit'' '''stampvol'''.</ref> propvol,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> barstensvol, tjokvol,<ref name="Potgieter" /> tjok-en-blok vol (informeel), boordensvol<ref>De Lange, Johann. 2008. Laatherfs. In: Brink, André P. (samest.) ''Groot Verseboek''. (Eerste uitgawe in drie dele). Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.935: ''Die ouspens is'' '''boordensvol''' ''bottels.''</ref> (ongewoon), skepvol,<ref>De Lange, Johann. 2008. Laatherfs. In: Brink, André P. (samest.) ''Groot Verseboek''. (Eerste uitgawe in drie dele). Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.935: ''Die knus kombuis is'' '''skepvol''' ''skottels / heuning, room en deeg. Voëls in pare verlaat hul neste onder geute.''</ref> windvol,<ref>De Lange, Johann. 2008. Vrywillige balling. In: Brink, André P. (samest.) ''Groot Verseboek''. (Eerste uitgawe in drie dele). Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.934: ''Sy het voor die ruit bly staan / en sy het ruim en sterk gevoel / en haar hande was'' '''windvol''' ''papiere''</ref> stikvol,<ref name="Van Schoor1" /> emmersvol,<ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 49: ''Dan dreun die weer, giet die reëndruppels skielik'' '''emmersvol''' ''uit 'n wolk wat in 'n oogwenk swart en onheilspellend, swaardragtig van water geword het.''</ref> randvol (glas water), kreunvol<ref name="WAT" />

* '''vrolik''' – dolvrolik<ref name="Potgieter" /><ref name="WAT" />

* '''vrot''' – papvrot<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 96: ''Ek het gou agtergekom die beste is om net die blaarkoppe af te kap – om die stele op te kap is te veel werk – en dit so 'n tien dae lank in 'n komposhoop klam te hou totdat dit'' '''papvrot''' ''en so sag soos botter is.''</ref>

* '''vuil''' – kaiingvuil, moddervuil

* '''wakker''' – wawyd wakker,<ref name="Makrogids">Uys, I. 1998. ''Die Afrikaanse makrogids''. Kaapstad: Queillerie, bl. 215-218.</ref> nugter wakker, haaswakker,<ref>Swart, Keina. 2014. ''Bloujaar''. Pretoria: Protea Boekhuis, bl. 39: ''"En nou: die trofee vir die belowendste tennisspeler," hoor hy meneer Steyn se bekende stem oor die mikrofoon. Nou is Rampie'' '''haaswakker'''.</ref> helder wakker<ref>Van Nierop, Leon. 2012. ''Insomnia''. Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 67: ''Opeens is hy'' '''helder wakker'''.</ref><ref>Meiring, Rouxnette. 2018. ''Snak: ||Hui !Gaeb Boek 2''. Kaapstad: Tafelberg. p. 281: ''Later, toe almal tevrede en versadig in hulle slaapsakke lê, is Mohlomi'' '''helder wakker'''. </ref>

* '''warm''' – vuurwarm,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> gloeiwarm,<ref name="Potgieter" /> kookwaterwarm,<ref>Van Nierop, L. 2013. ''Plesierengel''. Kaapstad: Tafelberg. Agterbladteks: Plesierengel'' is 'n nuwe, aangepaste weergawe van Leon Van Nierop se 1998-blitsverkoper, maar dié slag'' '''kookwater-warm''', ''onbevange en onbevrees vertel.''</ref> rooiwarm, skroeiwarm, smoorwarm,<ref>Krüger, K. 2014. ''Eggo’s in die Skimberge''. Kaapstad: Tafelberg, bl. 139: ''Dis'' '''smoorwarm''' ''in die vallei, en doodstil.''</ref> snikwarm, stikwarm, witwarm, hondwarm,<ref>Verwey, P. 2015. ''Clint Eastwood van Wyk en die Moordenaarsklok''. Kaapstad: Tafelberg, bl. 55: ''Budde is uiteindelik klaar. Dit was nie maklik nie. Dis'' '''hondwarm''' ''en die sweet loop spinnerakke deur die stof op sy rooi wange.''</ref> smeltwarm<ref>Kotze, K. 1973. ''Oggendblom en bitterkalbas''. Kaapstad: Human & Rousseau, bl. 13: ''Dit was duidelik dat hierdie nie maar net nog 'n meisie was wat Brand huis toe gebring het vir aandete nie ; dit het uit die '''smeltwarm''' blik tussen hulle gespreek''.</ref><ref>Human, M. 2017. ''Held in 'n oorpak''. Pretoria: Romanza: “Mamma, man, maak nou gou, jy weet mos ek wil piepie,” skril die driejarige Karli se stemmetjie terwyl sy ongeduldig op haar pienk tekkies op die parkeerterrein se '''smeltwarm''' teer staan en trippel.</ref>, smeulwarm<ref>Ackermann, M.F. 2010. Satire, spraakvryheid, sensuur en siviele aanspreeklikheid en 'Portretjie en ander verhale'. Ongepubliseerde MA-verhandeling. Universiteit van Pretoria. bl. 69-70: ''Die gesteelde stoorkameruurtjies het intussen weer instelling geword, maar in die plek van die'' '''smeulwarm''' ''passie van vroeër, is daar nou 'n waardige, stil teerheid.''</ref>, wreedwarm, helwarm,<ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 170-171: ''"Soos bedsere, net dieper, party kompleet of hulle daar met 'n'' '''helwarm''' ''yster ingebrand is en byne ammal op plekke waar mens g'n bedsere kry nie."''</ref> oondwarm,<ref>Van Nierop, Leon. 2004. ''Die nagreisiger''. Swellendam: Hartbees Uitgewers. bl. 140: ''Stellenbosch is vroeg al '' '''oondwarm''' ''en bedompig.''</ref> bakoondwarm,<ref>Van Nierop, Leon. 2012. ''Wolwedans in die skemer''. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers. bl. 69: ''"Dis frieken'' '''bakoondwarm''', ''Adéle – chill girl!"''</ref> brandwarm,<ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 57: ''"Tant Lenie, dis nog'' '''brandwarm''' ''," waarsku sy die ouer vrou, wat die beker versigtig uit haar hande neem.''</ref><ref>Meiring, Rouxnette. 2018. ''Snak: ||Hui !Gaeb Boek 2''. Kaapstad: Tafelberg. p. 283: ''Die sand wat'' '''brand-warm''' ''deur die dag was, is nou yskoud onder sy kaal voete.''</ref> bloedwarm,<ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 76: ''Maar op 'n dag in die koringland, onder 'n'' '''bloedwarm''' ''middagson, toe nog net die laaste koring 'n yl strepie op die lande staan, word Barkus siek.''</ref><ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 97: ''Sy is vir hom soos sy ma, mooi en onvergelyklik; soos Ousus'', '''bloedwarm''' ''van erbarming; en nie mooi, maar koud en vals nie.''</ref> goudwarm,<ref>[[C.M. van den Heever|Van den Heever, C.M.]]. 1935. ''[[Die Afrikaanse gedagte]]''. Pretoria: J.L. van Schaik, bl.36: ''Om van 'n digter soos Gezelle oor te gaan na een soos Van de Woestijne, beteken om 'n rustige tuin te verlaat waar die son'' '''goud-warm''' ''gloei agter die blomme en takke en verhelderend val deur die hoë beskilderde rame van die Kerk en om daarvandaan te gaan na 'n koel-vogtige herfsveld, waar die swak strale van die ondergaande son bewe oor die sorgvuldig-versorgde kasplante en die wandelaar diep wegsak in die sagte, donker aarde.''</ref> swoelwarm,<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 51: ''Ons eet hulle natuurlik ook wanneer hulle goudryp,'' ''swoelwarm''', ''songebak en nog sag is.''</ref> bliknerswarm,<ref>Van Nierop, L. 2015. ''Adrenalien: Die Waarheid''. Kaapstad: Tafelberg, p. 94: ''Hy draai die ruit af. Dit is nou'' '''bliknerswarm'''.</ref> siswarm,<ref name="WAT" /> kraaiwarm<ref name="WAT" />

* '''weemoedig''' – oerweemoedig<ref>Gilfillan, Rita. 2013. 'Ydelheid der ydelheden'. In: Scheepers, Riana & Kleyn, Leti (samest.). ''Spoorvat: Jeugherinneringe van Afrikaanse skrywers''. Pretoria: LAPA uitgewers, bl. 105: '''Oerweemoedig''' ''is die wysie wat sy so sit en [[neurie]] met daardie rokerige, deurgeslykte stem van haar.''</ref>

* '''weg''' – witweg<ref>Du Plessis, P.G. 2011. ''Fees van die ongenooides''. bl. 171: ''Daar pik hoenders, langs 'n muur kou 'n bok 'n lap, voor hulle tussen die potklippe vrek 'n vuur'' '''witweg''' ''in sy as onder 'n amper leë pappot.''</ref>

* '''weinig''' – bloedweinig,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> broodweinig

* '''wit''' – spierwit,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 181: ''Sy kneukels word'' '''spierwit'''.</ref> poeierwit,<ref>Botha, L. 2015. ''Wonderboom: roman''. Kaapstad: Queillerie, bl. 186: ''Teen die motorruit leun 'n lang, skraal figuur in swart geklee met 'n'' '''poeierwit''' ''gesig wat onder die swart bolhoed flits''.</ref> raapwit, melkwit,<ref name="Potgieter" /> krytwit,<ref name="Potgieter" /> papierwit, sneeuwit,<ref name="Potgieter" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 266: ''Niemand het nog ooit die'' '''sneeuwit''' ''klawers aangeraak nie en dit sou ook nooit gebeur nie.''</ref> wolkwit,<ref>De Lange, Johann. 2008. Inval. In: Brink, André P. (samest.) ''Groot Verseboek''. (Eerste uitgawe in drie dele). Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.941: ''maak plek vir die ysblou lug, / vir klitsgras tussen landerye, / vetbruin sooie en groen / weiding,'' '''wolkwit''' ''troppe, 'n bron,</ref> lykwit,<ref name="Van Schoor1" /> haelwit,<ref name="Potgieter" /><ref name="Kempen" /><ref>Hambidge, Joan. 2008. My jeug. In: Brink, André P. (samest.) ''Groot Verseboek''. (Eerste uitgawe in drie dele). Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.998: ''Ek loop deur die nuwe huis; / besigtig alles voetjie vir voetjie: / 'n engel wat harp speel / voor die hemelpoorte; / die Bybel-in-kalfsleer; / 'n skildery / wat iets uitblaker / van '' '''"haelwit''' '' gestapelde wolke" / en vele boeke oor die politiek / deur Verwoerd en Malan, / die wysvinger van P.W. / ook hier verewig.''</ref> meelwit,<ref>Ferreira Jeanette. 1995. ''Die onsterflikes''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 9: ''Maar die ontvangsdame het reeds begin om op die Nederlanders met hulle'' '''meelwit''' ''hare en hulle pienkgebrande velle, se talryke vrae te probeer antwoord.''</ref> lakenwit,<ref>Van den Heever, C.M. 1939. [http://www.dbnl.org/tekst/heev001laat01_01/heev001laat01_01.pdf ''Laat vrugte''] Kaapstad: Nasionale Pers. 127-128: ''Mense kuier daarheen aan en vir 'n oomblik kyk hulle na die uitgeleefde, bleekgeel gesig, nou klein en verrimpel onder haar wit mussie, na die taai hande, wat soveel gewerk, soveel dinge op hulle regte plek laat staan het,'' '''lakenwit''' ''hande wat nou vir goed gekruis lê op haar bors, op die wit nagkleed wat sy eenmaal, jare, jare gelede gedra het gedurende haar wittebroodsdae.''</ref><ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 89: ''En Cornelia staan eenkant'', '''lakenwit''' ''en toekyk''.</ref> wolwit,<ref>Verster, F. 2013. ''[[Deur na Nebula Nege]]''. Thompson Boekdrukkery, bl. 323: ''Hier op die plat ou berg, waar die wind binne minute alles met 'n klam deken van doudruppels kan bedek, waar die'' '''wolwit''' ''mis menige ongeïnisieerde al gillend teen die kranse afgestuur het.''</ref> skitterwit,<ref>Karsten, Chris. 2011. ''Abel se lot''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 370: ''Tot dan sal sy goed kan uitrus in haar snoesige bed van kraakvars,'' '''skitterwit''' ''linne, selfs 'n kussing onder haar kop.''</ref> droomwit,<ref>Viljoen, Fanie. 2013. ''Nova:Sterreloper''. Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 40: ''Die sand is'' '''droomwit''' ''en na regs staan rotsplate tot waar die kuslyn weer in die verte wegdraai''.</ref> sonwit,<ref>Viljoen, Fanie. 2013. ''Nova:Sterreloper''. Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 63-64: ''Toe hulle uit die bos breek, lê die strand'' '''sonwit''' ''voor hulle uitgestrek.''</ref> kalkwit,<ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 76: '' 'n Breë en plat toonnael wat getuig van goeie voetgene, nou'' '''kalkwit''' ''en net-net onderskeibaar van die vel op die brug van die voet, met 'n pienk rand regs waar die nael venynig die vlees binnedring.''</ref> spookwit,<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 45: ''Wasbessies ryp oplaas'' '''spookwit''' ''op die bleek duine, en koekemakrankas se goue blindedermpies steek oornag uit droë vleigrond uit.''</ref><ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 159: ''… die grasperk'' '''spookwit''' ''met dou wat net-net na frisser herfsdou begin ruik.''</ref> siekwit,<ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 223: ''Sissie, ook'' '''siekwit''', ''spring op, "Mattie," sy trippel agter om haar stoel om hom in te haal, vas te hou, maar hy druk haar weg en hol uit die eetkamer met ant Sannie wat vadoek voor die mond in die kombuisdeur kom staan het.''</ref> beenwit,<ref>[http://slipnet.co.za/view/reviews/johann-de-lange-se-beenwit-woorde Johann de Lange se beenwit woorde (Slipnet)]</ref><ref>Uit e-WAT: '''Beenwit''' ''wolke pluim en groei … middag na middag op die ver gesigseinder (Sarie, 3 Jun. 1970, 164)''</ref> styselwit,<ref>[http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2003/07/17/OB/9/01.html Smith, Francois. 2003. 'Toorbos' voltooi woud se verhaal: Matthee skryf oor laaste houtkappers. ''Die Burger'', 15 Julie:10]: ''Haar oë soek agterdogtig deur die'' '''styselwit''' ''hotelkamer''.</ref> ryswit,<ref>[https://books.google.co.za/books?id=lldSBAAAQBAJ&pg=PT241&lpg=PT241&dq=%22ryswit%22&source=bl&ots=iy1QBHtFA9&sig=36eSyTn8ZrYMVzKwFIVL_QQo5GA&hl=af&sa=X&ei=2iL8VJTKCYuv7AaV7ICoBA&redir_esc=y#v=onepage&q=%22ryswit%22&f=false''Die Afrikaanse Kortverhaalboek: Sewende, hersiene uitgawe'']. 2012. ''Toe sy op 'n dag 'n miernes ontdek onder haar sitkamervloer – dit was ná haar ouers se dood, toe sy alleen in die hoekhuisie in die dorp gewoon het – was sy baie omgekrap: die wriemelende, krioelende,'' '''ryswit''' ''insekte – tonnels vol onder die hout.''</ref> vuurwit,<ref>Resensie in die ''Taalgenoot'', Somer 2015, bl. 24, rakende ''Fragmente uit die Ilias'' ([[Homeros]]; vertaal deur Cas Vos): ''Die Griekse koning, Agamemmon ...se hart is'' '''vuurwit''' ''van woede...(bl. 87) en hy sweer wraak''.</ref> kraakwit (klere en linne)<ref name="WAT" />, waswit

* '''woes''' – dolwoes<ref name="Potgieter" /><ref name="WAT" />

* '''black''' - pitch black

* '''cheap''' - dirt cheap

* '''crazy''' - batshit crazy (plat)

* '''dry''' - bone dry

* '''earnest''' - blood-earnest

* '''serious''' - dead-serious<ref>Browne, Adam. 2017. ''Imperium Lupi''. Dayfly Publications, p. 680: ''Uther laughed the offer off, as if it were a joke, but Lorna looked'' '''dead-serious'''.</ref>

* '''sharp''' – razor sharp

* '''straight''' - ramrod straight

* '''thin''' - razor thin<ref>Paulsen, R. & Fleeman, M. 2019. ''Voice Lessons: How a Couple of Ninja Turtles, Pinky and an Animaniac Saved My Life''. Jersey City: Viva Editions. pp. 57: ''I came to realize that the margin of error in Hollywood was'' '''razor thin'''.</ref>, stick-thin, rake-thin

* '''upright''' - bolt upright

 

== Nederlands ==