Intensiewe vorm: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
→Voorbeelde: bl. 21 afgehandel |
bl. 22 afgehandel |
||
Lyn 200:
* '''moeg''' – doodmoeg,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Stadler, L.G 1994" /><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 89: ''Net soos plaaslike mense in toeristelande soos Griekeland is ons plaaslike Onrusters'' '''doodmoeg''' ''na die somervakansie, en vat dit 'n week of twee om uit te rus en weer mens te word.''</ref><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 10: ''Glimlag hulle nog vir die skrywer met grondnaels en eelte, vertel ek hulle in my beroep word mens se oë'' '''doodmoeg''' ''van biljoene eenselwige lettertjies''.</ref><ref>Meyer, Deon. 2009. ''Karoonag en ander verhale''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 205: ''Gisteraand was sy'' '''doodmoeg''' ''toe sy eenuur bed toe kom.''</ref> sterwensmoeg, lewensmoeg,<ref>Cornelius, Gert. 2008. Nagdwaler. In: ''Nagstories: laatnagverhale oor gruwels en die bonatuurlike''. Swellendam: Twaalfuurkop Uitgewers. bl. 124: ''Hy is moeg...'' '''lewensmoeg.'''</ref> hondmoeg,<ref>Cornelius, Gert. 2008. Nagdwaler. In: ''Nagstories: laatnagverhale oor gruwels en die bonatuurlike''. Swellendam: Twaalfuurkop Uitgewers. bl. 129: ''Dit is laatmiddag toe hy uiteindelik'' '''hondmoeg''' ''in die skraal skadu van die bome met die yl blaarbedekking neersak.''</ref> stokmoeg<ref name="Potgieter" />
* '''moeilik''' – doodmoeilik, hondmoeilik, vrekmoeilik,<ref>[http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2003/04/7/4/6.html Anime-fantasie] ''Dié kunsvorm is streng gesensor in die jare tagtig van die vorige met die gevolg dat dit deesdae'' '''vrekmoeilik''' ''- en vrekduur – is om anime van goeie gehalte in die hande te kry.''</ref> mensmoeilik<ref name="WAT" />
* '''mooi''' – beeldmooi,<ref name="Potgieter" /> popmooi,<ref name="Potgieter" /> prentjiemooi, wondermooi,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /> blinkmooi, hoendervleismooi, hoendervelmooi, feetjiemooi, poskaartmooi, sprokiesmooi, vrekmooi, reënboogmooi,<ref>Du Plooy, H. 1986. ''Verhaalteorie in die twintigste eeu''. Durban: Butterworth, 341: ''Maar woorde is bedrieglik: woorde wat'' '''reënboogmooi''' ''is, is nie altyd waar nie, en net soveel sieninge van 'n saak as wat daar is (wat elkeen tog 'n element van waarheid bevat), net soveel woorde is daar om daardie saak mee te beskryf.''</ref> skittermooi<ref>Botha, L. 2015. ''Wonderboom: roman''. Kaapstad: Queillerie, bl. 114-115: ''Dus sit ek hier om vieruur in die oggend wanneer mens op jou reinste is, behalwe hierdie keer staar ek nie na die skerm nie maar vertoef verontrus oor die swembad, gedagtig aan die behoeftigheid van die dag, die volslae en onbeperkte uitlewering van die mens wat niks het nie, en net daaragter – die'' '''skittermooi''' ''berg binne bereik: 'n ander wêreld.''</ref>
* '''naak (nakend)''' – poedelnaak (-nakend),<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 145: ''Provoost lê op sy rug. Hy is'' '''poedelnakend'''. ''In sy mond is daar 'n prop.''</ref> spiernaak,<ref name="Potgieter" /> splinternakend,<ref name="Esterhuizen" /> moedernaak, spleinakend,<ref name="Esterhuizen" />
* '''naby''' – doodnaby<ref name="gedig: leksikografie – Daniel Hugo">[http://m24arg02.naspers.com/argief/berigte/dieburger/2009/12/28/SK/9/BB%20gedig%20daniel%20h.html gedig: leksikografie – Daniel Hugo]</ref>
* '''nat''' – papnat,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> sopnat,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /><ref>Radlof, G. 1999 (1957). ''Oloff die Seerower, #2: Die Seewraak.'' Pretoria: Fundi, pp. 81: ''My klere was vol bloed en'' '''sopnat'''.</ref> waternat,<ref name="Potgieter" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 141: ''Om halfvier het hy'' '''waternat''' ''van die sweet wakker geskrik.''</ref> papwaternat,<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 18: ''Gans te laat'', '''papwaternat'''-''tevergeefs''.</ref> papsopnat, sopwaternat,<ref name="Makrogids" /> druipnat,<ref name="Potgieter" /><ref name="Kempen" /> kletsnat,<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 18: ''Ons storm rond om ons meubels op die stoep – die enigste halfdroë plek – uitgesleep te kry, en my'' '''kletsnat''' ''boekrakke enigsins teen die ergste vloede te beskerm.''</ref> sweetnat,<ref>Steyn, Ilse. 1998. ''Liefde in die ruimte''. Pretoria: J.P. van der Walt en Seun. Bl. 119: ''Sy klap liggies teen sy'' '''sweetnat''' ''wang''.</ref> brandernat,<ref>Viljoen, Fanie. 2013. ''Nova:Sterreloper''. Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 61: ''Toe die vrou van die stalle die twee perde na die vakansiehuis toe bring, is Lucas se handpalms al'' '''brandernat''' ''gesweet.''</ref> blinknat,<ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 136: ''Hy sien die water net roer en wanneer hy mooi kyk, die'' '''blinknat''' ''lyf''.</ref> watersopnat,<ref name="Potgieter" /> katnat,<ref name="Potgieter" /> deurnat<ref name="Potgieter" />
* '''natuurlik''' – doodnatuurlik<ref name="Potgieter" /><ref name="Stadler, L.G 1994" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 258-259: ''Aerts staan op en loop'' '''doodnatuurlik''' ''na die naaste telefoonhokkie.''</ref><ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 180: ''Dit is 'n'' '''doodnatuurlike''', ''spontane ding dat sy arms vir haar oopgaan; sy in sy omhelsing stap.''</ref>
* '''netjies''' – kraaknetjies<ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 64: ''Sy het sy huishouding goed behartig, bekwaam en sorgsaam, sy klere selfs gereeld geborsel en gepars sodat hy altyd'' '''kraaknetjies''' ''kantoor toe kon gaan.''</ref>
* '''nodig''' – broodnodig,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /><ref>Verster, F. 2013. ''[[Deur na Nebula Nege]]''. Thompson Boekdrukkery, bl. 283: '''Broodnodige''' ''proviand, toerusting en wapentuig is ook agtergelaat in die proses.''</ref> hoognodig<ref>Langenhoven, C.J. 1956. ''Versamelde Werke, Deel II''. Kaapstad: Nasionale Boekhandel, bl. 373: ''Dat daar by homself reeds so 'n'' '''hoognodige''' ''besef van sy toestand ontstaan het kan ek geen tekens van bespeur nie.''</ref>
* '''nood''' – doodsnood<ref name="Esterhuizen" />
* '''noodsaaklik''' – lewensnoodsaaklik<ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 276: ''Dit kom omdat hy doelbewus afgesien het van die donkergrys pakke wat sy kollegas onontbeerlik ag vir die o so'' '''lewensnoodsaaklike''' ''voorkoms.''</ref>
Lyn 213:
* '''nuttig''' - doodnuttig<ref>[[Rob Antonissen|Antonissen, R]]. 1966. ''Spitsberaad''. Kaapstad: Nasou Beperk, p. 212: ''Vir die res is hierdie kiem steriel: 'n volkome onvrugbare mengsel van moderndoenery en onbelangrike mededelings oor die biofisiese en biopsigiese toestand van ene p. de w.v. (wat my onbekend, waarskynlik 'n'' '''doodnuttige''' ''burger en miskien selfs 'n digter is; wat gans in staat is om simpele sin te praat, al spreek hy ook graag berekende wartaal en bestudeerde gestamel; vir wie ek, ook sonder digterlike bewyse, op sy woord wil glo dat Frans, Duits en Latyn soet of suur op sy tong, glad of etterig in sy skedel lê; wat, na onse Blum, sy dit met ietwat minder welslae, die ongeseglike Afrikaanse woord binnestebuite durf keer, op sy kop sit, uithol en weer opvul om hom die onsegbare dinge van die hart en die laer sintuie te laat sê.'')</ref>
* '''nuuskierig''' – doodnuuskierig,<ref>Van der Berg, Willem. 1953. ''Reisigers na nêrens''. Kaapstad: Nasionale Boekhandel Beperk, bl. 19: '',,Vertel verder," sê Julia, ,,ons is mos nou aan die skinder en ek is'' '''doodnuuskierig'''.</ref> aartsnuuskierig <ref>Preller, Martie. 2003. ''Eendag was daar 'n storie! 'n Praktiese storiemaakkursus.'' Tafelberg-Uitgewers. bl. 94: '' 'n Eekhoring sal byvoorbeeld dalk nie op 'n bedjie slaap en saans slaaptydstories hoor nie, maar hy mag'' '''aartsnuuskierig''' ''wees.''</ref>
* '''nuut''' – splinternuut,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> spiksplinternuut,<ref name="Potgieter" /> winkelnuut, kraaknuut,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Soos verskyn op bl. 99 van ''My Kubaan'', Etienne van Heerden, 1983:''Geel soos van 'n eiland, vreemd met die fyn neusvleuels en die sensuele neusvleuels het hy uit die skaduwee gestap 'n plas son binne, sy roomkleurige uniform'' '''kraaknuut''' ''en hiperkorrek aan sy lyf.''</ref><ref>Verster, F. 2013. ''[[Deur na Nebula Nege]]''. Thompson Boekdrukkery, bl. 358-359: ''Die reën van die vorige nag het alles weer vars en geurig gemaak, skoongewas en'' '''kraaknuut''', ''asof daar oornag 'n totale herlewing was op Terraduo.''</ref> blinknuut,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref>Viljoen, Fanie. 2013. 'Ek onthou'. In: Scheepers, Riana & Kleyn, Leti (samest.). ''Spoorvat: Jeugherinneringe van Afrikaanse skrywers''. Pretoria: LAPA uitgewers, bl. 294: ''Ek onthou 'n kamer met 'n'' '''blinknuwe''' ''fiets langs die bed, die nuuskierige bure wat by die draad staan en lag terwyl ek vallend leer fietsry.''</ref> gloednuut, vonkelnuut,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> pronknuwe, skelnuut,<ref>Bloemhof, François. 1991. ''[[Die nag het net een oog]]''. Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. Bl. 34: ''Sy het skynbaar nou eers agtergekom dat daar klandisie is, of miskien ook nie, want die naels wat die spyskaarte – met 'n rooi-en-wit geruite patroon... - voor hulle neersit, glim van 'n'' '''skelnuwe''' ''laag lak''.</ref> nikkelnuut,<ref>Cornelius, Gert. 2008. Nagkluis. In: ''Nagstories: laatnagverhale oor gruwels en die bonatuurlike''. Swellendam: Twaalfuurkop Uitgewers. bl. 72: Onze Heim ''het jare laas so'' '''nikkelnuut''' ''daar uitgesien – vars geverf, ruim grasperk borselkop gesny, die roostuin in volle blom en donkergroen struike wat sagte skadu's oor die geplaveide tuinpaadjie gooi.''</ref> pleisternuut<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 5: ''Met 'n huis miskien nog, ja. Al is dit wildvreemd en'' '''pleisternuut''', '' 'n iets wat deur ander mense gebou is.''</ref>
* '''onder''' – botonder<ref name="Esterhuizen" />
* '''ongelukkig''' – sielsongelukkig, doodongelukkig<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Stadler, L.G 1994" />
Lyn 219:
* '''onskuldig''' – doodonskuldig<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Stadler, L.G 1994" /><ref>Van Rensburg, Frans. 2009. ''Lammervanger''. Pretoria: LAPA Uitgewers, bl. 280: ''Maar die selfoon-stem antwoord'' '''doodonskuldig''': "Niks. Ek wil net hê jy moet uit daardie huis kom."''</ref>, broodonskuldig (''gewestelik'')<ref name="WAT" />
* '''ontsteld''' – sielsontsteld<ref>Du Plooy, H. 1986. ''Verhaalteorie in die twintigste eeu''. Durban: Butterworth, 349: ''Die twee dogters is uiters verleë en Elwiena is'' '''sielsontsteld''' ''oor die aaklige rusie''</ref>
* '''oop''' – wawyd oop<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Makrogids" />
* '''oortuig''' – doodoortuig<ref>Marais, Pets. 1984. ''Winter van die Nova''. Kaapstad: Daan Retief Uitgewers. bl. 70: ''Dis 'n vereensamende belewenis om'' '''doodoortuig''' ''te wees van iets, net om te vind dat jou medemens vir jou lag en met die vinger na die kop wys so gou jy daaroor begin praat.''</ref><ref>Pieterse, R. 1985. ''Die Koningin van Skeba se tydmasjien''. Pretoria: Daan Retief Uitgewers. p. 86: ''Sý sal weet, daarvan is Chris'' '''doodoortuig'''.</ref>
* '''oranje''' – skeloranje <ref>Kirsten, Jaco. 2009. ''Om na 'n wit plafon te staar''. Kaapstad:Tafelberg Uitgewers. bl.116: ''Pylgewere en 'n '' '''skeloranje''' ''boei''.</ref>
* '''orent''' – penorent,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> kiertsorent,<ref>Karsten, Chris. 2011. ''Abel se lot''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 22 : ''Junior agter die stuurwiel, pa en seun albei'' '''kiertsorent''', ''yl vaal hare plat teen hulle skedels.''</ref> pennetjieorent<ref>Van Nierop, Leon. 2012. ''Insomnia''. Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 81: ''Maar hierdie een laat haar so diep wegsak dat dit voel asof sy 'n agterstand het teen Rebecca Greyling wat so'' '''pennetjieorent''' ''sit''.</ref>
* '''oud''' – stokoud,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> horingoud,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 88: ''Die meeste verslae waarmee Van In besig is, is'' '''horingoud.'''</ref> beenoud,<ref name="Potgieter" /> oeroud,<ref>Venter, De Waal. 1992. ''Mieg se kort en lang middag''. Somerset-Wes: Queillerie-Uitgewers. Bl. 101: ''Die son skyn oor die'' '''oeroue''', ''steriele maanlandskap en straal energie uit oor die klein groen wêreldjie waar Daaf se plante so welig groei.''</ref> stokhoringoud<ref>Van Nierop, Leon. 1996. ''Die sielsmokkelaar''. Johannesburg: Perskor. bl. 23-24: ''Hy word oud in daardie oomblik -'' '''stokhoringoud''' ''soos iemand wat al dertig keer geleef het en dertig keer gesterf het.''</ref>
* '''pap''' – lam-pap<ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 111: ''Hy is'' '''lam-pap'''.</ref>
* '''pers''' – skreeupers, pimpelpers
Lyn 232:
* '''reg''' (orde, toestand, korrektheid) – doodreg<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Stadler, L.G 1994" /><ref>Venter, De Waal. 1984. ''Die vyf-millimeter-avontuur''. Kaapstad: Human & Rousseau. Bl.25: ''"Alles is'' '''doodreg,''' '' ou maat," lag hy.''</ref>
* '''regaf''' – loodregaf<ref name="WAT" />
* '''regop''' – penregop,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref>Jaco, Paul. 2008. ''Die luiperds van Sh'ong''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 139: ''Buite vind ek Shuna'' '''penregop''' ''in haar boks, met 'n doodverveelde uitdrukking op haar gevreet''.</ref><ref>Pieterse, R. 1985. ''Die Koningin van Skeba se tydmasjien''. Pretoria: Daan Retief Uitgewers. p. 61: ''Vasberade swaai hy hulle vegvliegtuig in 'n wye draai, pluk die stuurstok skielik nader aan hom en toe die vliegtuig oombliklik'' '''penregop''' ''die lug begin inklim, voel dit vir hom asof sy maag in sy skoene gaan sit.''</ref> kersregop,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> kiertsregop,<ref name="Potgieter" /> peilregop,<ref>Langenhoven, C.J. 1956. ''Versamelde Werke, Deel II''. Kaapstad: Nasionale Boekhandel, bl. 28: ''Toe ek weer sien krul die olifant sy slurp met hond en al om en hy lig hom'' '''peilregop''' ''tot daarbo in die lug''.</ref> aartsregop,<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 144: ''Digter Uys Krige kan 'n hond nie verdra nie, en uitgewer Koos Human ewe min. Maar Arieb is geweldig lief vir Koos. 'n Mens sou dink die rede lê voor die hand: wanneer Koos uit sy kantoor kom, is hy baie lief vir braai. As hy, as'' '''aartsregop''' ''hoëpriester van die braai, dan in 'n bedwelmende wierook van vleise en kruie en roke en ruike daar voor sy altaar staan, betoon Arieb sy aanbidding met helder bidkrale wat oor sy kake drup. Al verdryf Koos hom gereeld met 'n bulderende "Voertsek!"''</ref> loodregop,<ref name="WAT" /> erdmanregop<ref name="WAT" />
* '''reguit''' – pylreguit,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> penreguit,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /> reëlreguit,<ref name="Van Schoor1" /> koeëlreguit, snaarreguit,<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 37: '' 'n Teerpad is'' '''snaarreguit''', ''en so oop en oninteressant soos verveling self.''</ref> lynreguit,<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 121: ''Maar deesdae is daar ook 'n ander soort spoor oor ons kusduine: anorganies, brutaal'', '''lynreguit''', ''die breekspore van die mens se Frankenstein-speelgoed: gemotoriseerde voertuie, jeeps, veldfietse, [[duinebesie]]s'', '''lynreguit''', ''oopgeploeg dwarsoor alles in brullende, stinkende besoedeling.''</ref> stokreguit<ref>[http://www.republikein.com.na/politiek-en-nasionale/wat-het-tog-geword-van-goeie-ou-gesinsvermaak.53307.php ''Republikein''. 2006. Wat het tog geword van goeie, ou gesinsvermaak? 1 November]: ''Eers skrik die lewe'' '''stokreguit''' ''tot in elke arm, been en toon- en vingerpunt.''</ref><ref>[http://m24lbarg01.naspers.com/argief/berigte/landbouweekblad/2004/07/9/60/1.html Potgieter, C. 2004. ''Die Burger'', 9 Julie:9] ''Sy nek staan lank en'' '''stokreguit''' ''voor hom en dit lyk of hy al agter sy kop aan hol.''</ref><ref>[http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2006/12/09/VB/10/ildejongstem.html ''Volksblad''. 2006. My tyd het eindelik gekom . 9 Desember:10] ''Dit voel werklik soms of ek nog ’n meisietjie is wat soggens met my deurmekaar'', '''stokreguit''', ''blonde pageboy-haarstyl en haasbekkie opstaan.''</ref>
* '''rein''' – hemelrein,<ref name="Potgieter" /> engelrein<ref name="Potgieter" /><ref>Langenhoven, C.J. 1932 (1973-uitgawe). ''U dienswillige dienaar''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers, bl. 23: ''Nooit het ek haar 'n vloekwoord of 'n vuil woord hoor sê nie; sy was altyd'' '''engelrein''' ''in haar woorde en in haar dade en in haar hart.''</ref>
* '''rond''' – koeëlrond,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 49: ''Die wasbessie is eienaardig ook omdat dit oor twee reënseisoene strek – van laat lentereëns in Oktober/November wanneer die'' '''koeëlronde''', ''groen bessies begin vorm, tot Mei of selfs Junie om vroeë winterreëns te benut vir die finale uitswel.''</ref> balrond,<ref name="Van Schoor1" /> appelrond (gesig, wange),<ref name="Kempen">Kempen, W. 1982. ''Samestelling, afleiding en woordsoortelike meerfunksionaliteit in Afrikaans''. 3de druk. Kaapstad: Nasou Beperk, pp. 148 - 150.</ref> bolrond,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref>Karsten, Chris. 2011. ''Abel se lot''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 383: ''"Kaja?" sê Abel by die kis met die glansende'' '''bolronde''' ''deksel.''</ref> tolrond,<ref name="Potgieter" /> pieringrond<ref>Wassenaar, T. 1939. ''Uit my Griekse dagboek: Twee maats in die land van Homeros''. Pretoria: Voortrekkerpers, bl. 146: ''Soos 'n stuk suiwer goud,'' '''piering-rond''', ''kom die maan juis agter die Arachnaion-gebergte van Argolis op.''</ref>
* '''rooi''' – bloedrooi,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> skarlakenrooi,<ref name="Esterhuizen" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 25: ''Bokant'' die '''skarlakenrooi''' ''pandak pak onweerswolke saam''.</ref> knalrooi,<ref name="Van Schoor1" /> krasrooi, tamatierooi,<ref>Soos verskyn op bl. 9 van ''Sending na Planeet 55-7:Die Artaarse koffie-krisis'', Yvonne Botha, 1996: ''Sy gesig word'' '''tamatierooi'''.</ref> bitterrooi,<ref>Marais, Danie. 2009. ''Al is die maan 'n misverstand''. Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.23 (''Asseblief II''): ''Onthou, Marais, niks was ooit soos jy gedink het / dit gaan wees nie - / jou laaste liefde het jou / "Alles Schlechte!" toegewens / voor sy vir altyd / met haar'' '''bitterrooi''' ''Volkswagen Polo / weggery het...''</ref> oorlogrooi,<ref>Marais, Danie. 2006. ''In die buitenste ruimte''. Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.85 (''Barcelona – 2 en 'n ½ jaar later''): ''en jou bril is donker en jou top is'' '''oorlogrooi'''</ref> vlamrooi,<ref>Diedericks-Hugo, Carina. 2011. ''Permanente ink''. Pretoria: LAPA Uitgewers. Bl. 8: ''Robert met sy'' '''vlamrooi''' ''hare wat dink die lewe is 'n enorme grap''.</ref><ref>Verster, F. 2013. ''[[Deur na Nebula Nege]]''. Thompson Boekdrukkery, bl. 153: ''Hy besef skielik dat hy nie een maal gehakkel het nie en bloos'' '''vlamrooi'''.</ref> vuurrooi,<ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 289: ''Fyn onderklere, pienk beddegoed, CD's met die walse van Strauss en die simfonieë van Beethoven, 'n plakkaat met 'n ondergaande son, 'n halfopgebrande kers en 'n'' '''vuurrooi''' ''bankstel dui aan dat Carine 'n romantiese siel is.''</ref> robynrooi,<ref>Cornelius, Gert. 2008. Nagblom. In: ''Nagstories: laatnagverhale oor gruwels en die bonatuurlike''. Swellendam: Twaalfuurkop Uitgewers. bl. 15: ''In die koperbak het die dwergroos ontvou en 'n pragtige'', '''robynrooi''' ''blom skitter diamantblink in die donker vertrek.''</ref> ryprooi<ref>Gunter, Helena. 2013. 'Elma lieg die waarheid'. In: Scheepers, Riana & Kleyn, Leti (samest.). ''Spoorvat: Jeugherinneringe van Afrikaanse skrywers''. Pretoria: LAPA uitgewers, bl. 123: ''Soos sy deur die driffie stap, en die dikkoppe se "pi-pi-pi-peo" al hoe verder wegraak in die lug, sien sy skilpadbessies'' '''ryprooi''' ''hang aan 'n bos.''</ref>
* '''rou''' – bloedrou (vleis)<ref name="Esterhuizen" /><ref name="WAT" />
* '''rustig''' – doodrustig<ref>Marais, Renée. 2004. 'n Naweek op die plaas. In: Cochrane, Neil (samest. & red.). ''Braaivleis in die bos en ander verhale''. Pretoria: Aktuapers, bl. 81: ''Ons gesels oënskynlik'' '''doodrustig''' ''oor koeitjies en kalfies terwyl ons kyk na die weerligskouspel asof dit 'n National Geographic-video is.''</ref><ref>Radlof, G. 1999 (1957). ''Oloff die Seerower, #1: Die swaardvegter''. Pretoria: Fundi, pp. 94: ''Die twee wagte sit nog '''doodrustig''' onder die afdak teen die paalomheining.''</ref>
Lyn 245:
* '''sag''' – papsag,<ref name="Potgieter" /><ref name="Kempen" /> donssag,<ref name="Potgieter" /> doeksag/doeksaf, satynsag, troetelsag, murgsag,<ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 239: ''…'' '''murgsagte''' ''bees op hulle plaas vetgevoer en geslag,...''</ref> smeltsag,<ref>Meyer, Deon. 2009. ''Karoonag en ander verhale''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 158: ''Die vleis is'' '''smeltsag''', ''die smaak perfek – daar's nie 'n ander woord nie.''</ref> fluweelsag<ref name="Makrogids" /><ref name="Kempen" /> (stem), katsag,<ref>Marais, Danie. 2009. ''Al is die maan 'n misverstand''. Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.27 (''Groot was my verbasing''): ''Ek het oor jou vel gestreel / en die bang nag het '''katsag''' ''in my skoot opgekrul.''</ref> engelsag,<ref>Ferreira, Jeanette. 1995. ''Die onsterflikes''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 76: ''Behalwe die weerloosheid van 'n bokkie, behalwe die'' '''engelsagte''' ''soetheid en skoonheid, behalwe die vlymskerp intellek en die gevatte sarkasme, sou daar uiteindelik tog vuur in die vou van haar donkerrooi mantel verskuil wees, hartstogtelike asem en begeerte as hy sou . . . ? ''</ref> asemsag,<ref name="Kempen" /> bottersag,<ref>Swart, Keina. 2014. ''Bloujaar''. Pretoria: Protea Boekhuis, bl. 17: ''Vir die tweede keer dié aand maak Rampie sy deur'' '''bottersag''' ''oop''.</ref> poeiersag,<ref>Verster, F. 2013. ''[[Deur na Nebula Nege]]''. Thompson Boekdrukkery, bl. 133: ''Die sand is'' '''poeiersag''' ''en die gevoel van lae swaartekrag is heerlik.''</ref> melksag,<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 28: ''Sy – want dit is 'n sy – is seker een van 'n werpsel wat naweekgangers van die Kaap so dikwels hier in die bosse los. Nog'' '''melksag''' ''en tog het sy dit oorleef.''</ref> roomsag<ref>''Rooi Rose'', 21 Oktober 1970, bl. 151, ''Nestum''-reklame: ''Vier'' '''roomsagte''' ''graankosse''; '' 'n Afgemete hoeveelheid graankos gemeng met melk - maak 'n ryk'', '''roomsagte''' ''babakos.''</ref>
* '''salig''' – sielsalig<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 86-87: ''Ook baie van my tyd was nodig om houtstompe te saag sodat die familie winteraande'' '''sielsalig''' ''voor die kaggelvuur kan lê en stoom''.</ref><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 111: '''Sielsalig'' ''geesdriftig''.</ref>
* '''seker''' – doodseker,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Stadler, L.G 1994" /><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 87-88: ''As Jorie of ek vervaard uit tuin of kombuis opdaag om hulle te verwelkom en dalk skimp op gister en eergister se baie besoekers, dan is die jongste aankomelinge altyd'' '''doodseker''' ''ons praat van ander mense, nie van hulle nie.''</ref><ref>Meyer, Deon. 2009. ''Karoonag en ander verhale''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 217: ''"En toe is die hoed leeg, en sy vra: 'Waar is my sleutels?' en sy sê sy hét dit ingesit, sy is'' '''doodseker''' ''..."''</ref> klipseker
* '''sekuur''' – doodsekuur,<ref name="Potgieter" /><ref>Jaco, Paul. 2008. ''Die luiperds van Sh'ong''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 198: ''Sy gryp haar sak uit my hande en pluk haar selfoon uit. Vasberade druk sy die nommers'' '''doodsekuur''' ''en is binne oomblikke met iemand in verbinding; iemand wat ek ken!''</ref> fynsekuur<ref>Langenhoven, C.J. 1956. ''Versamelde Werke, Deel II''. Kaapstad: Nasionale Boekhandel, bl. 355: ''Steekbaard had 'n'' '''fyn-sekure''' ''standaard van gedrag vir homself en vir almal in die omgewing.''</ref>
* '''siek''' – hondsiek, doodsiek,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="ReferenceC">Groenewald, P.W.J. 1944. ''Praat en skryf Afrikaans: hulpboek vir Engelssprekende leerlinge''. Shuter and Shooter Publishers: Pietermaritzburg. bl.70</ref><ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 122: ''… sy pa is'' '''doodsiek''' ''…''</ref> skandesiek<ref name="WAT" />
* '''simpel''' – doodsimpel<ref name="WAT" />
* '''sindelik''' – kraaksindelik<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" />
* '''skaam''' – doodskaam,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /> rooiskaam<ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 249: ''Kyk, as hy helder dink, kan hy'' '''rooiskaam''' ''daaroor raak.''</ref>
* '''skaars''' – doodskaars,<ref>[https://issuu.com/bolandgazette/docs/theewaterskloof_gazette_3_dec_2013 Fourie, H. 2013. "The Akkedisberg Chronicles" ''Theewaterskloof Gazette, 3 Desember, bl. 6]: : ''Weer 'n drenkeling in my dam gekry, hierdie keer 'n vreemde, skynbaar'' '''doodskaars''' ''akkedis, sowat 12 cm lank, blekerig, wat glo gewoonlik ondergronds woon.''</ref> droogteskaars<ref>[[WAT]]: ''So skaars soos bv. goeie weiding in tyd van droogte; baie skaars'': 'Dagga is darem nie so' '''droogteskaars''' 'nie'. (D.H. van Zijl)</ref>
Lyn 255:
* '''skelm''' – jakkalsskelm<ref name="WAT" />
* '''skerp''' – vlymskerp,<ref name="Potgieter" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 274: ''De Kee het met 'n'' '''vlymskerp''' ''hou sy naelstring deurgesny.''</ref><ref>Radlof, G. 1999 (1957). ''Oloff die Seerower, #2: Die Seewraak.'' Pretoria: Fundi, pp. 60: ''Die'' '''vlymskerp''' ''punte van die wapens beweeg gevaarlik tussen die vegters.''</ref> elsskerp, haarskerp (beeld), rasperskerp, skeermesskerp,<ref name="WAT" /> naaldskerp,<ref name="Kempen" /> blitsskerp (beeld),<ref name="WAT" /> bliksemskerp (beeld),<ref name="WAT" /> droomskerp (beeld, detail),<ref name="WAT" /> lemskerp,<ref name="WAT" /> krisskerp,<ref name="WAT" /> priemskerp<ref name="WAT" />
* '''skoon''' (estetika) – beeldskoon,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> bloedskoon,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="WAT" /> porseleinskoon (vel, gelaat),<ref>Van Waart, Sue. 1992. Skoonlief en die spook. In: De Beer, Lindeque. (samest.) ''Naglopers: verhale van die bonatuurlike en onverklaarbare''. Pretoria: J.P. van der Walt. bl. 28: ''Geen spoor is op haar'' '''porseleinskone''' ''vel te sien van die teistering deur jare se saamleef met 'n aktiewe spook in haar pragtige ou volstruispaleis nie''.</ref> wonderskoon,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /> blomskoon<ref name="Potgieter" />
* '''skoon''' (helder) – kristalskoon,<ref name="WAT" /><ref>De Wit, Andries. 1989. ''Operasie bom''. Tafelberg-uitgewers. Bl. 20: ''Chris en Linda kyk asemloos om hulle rond: die kolossale span van'' Springbok ''se vlerke bo hulle, miljarde sterre reg rondom en 'n '' '''kristalskoon''' ''planeet onder hulle.''</ref>
* '''skoon''' (higiëne) – silwerskoon,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> kraakskoon,<ref name="Potgieter" /><ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 171: ''Hy sê nou huisie, maar dis 'n ordentlike plek''. '''Kraakskoon'''.</ref> blinkskoon,<ref>Soos verskyn op bl. 9 van ''Monsterduiwe'', Lien Roux-de Jager, 2001: ''Hy kan nie help om die dorp met die kliniese ruimtestasie en die'' '''blinkskoon''' ''tuig te vergelyk nie.''</ref><ref>Pieterse, R. 1985. ''Die Koningin van Skeba se tydmasjien''. Pretoria: Daan Retief Uitgewers. p. 60: ''Sy oordink alles weer van die begin af!''' '''Hoe hulle in die'' '''blinkskoon''' ''beheerkamer van die aarde se verdedigingshoofkwartier aangeland het nadat sy en Chris met die koningin van Skeba se kombi-horlosie-wekker-ding gekarring het[...]''</ref> skitterskoon<ref>Krüger, K. 2014. ''Eggo’s in die Skimberge''. Kaapstad: Tafelberg, bl. 22: ''En julle los die kombuis vir my'' '''skitterskoon'''.</ref>, sprankelskoon<ref>''Rooi Rose''. 1980. ''Good and Clean''-waspoeieradvertensie. 10 September. p. 171: ''Wasgoed is'' '''sprankelskoon''' ''as dit vars ruik.''</ref>
* '''skraal''' – rietskraal,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Meyer, Deon. 2009. ''Karoonag en ander verhale''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 249: ''Nee, toe ek vir Johnnie die eerste keer sien, toe's hy 'n jong poliesmantjie in so 'n mooi blou uniform,'' '''rietskraal''' ''en baie handsome.''</ref> geraamteskraal<ref>Strydom, Kobus. 1989. Hoe's dit, my ou? 'n Kabaret, uit: ''Tienertoneel: Verhoogtekste deur Gerhard Strydom, Peet van Rensburg, Marietjie Pretorius, Elise van Wyk. Kobus Strydom''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 109: ''Die klein meisietjie van sestien'' / ''staan'' '''geraamteskraal''' / ''en glimlag uitdagend vir die kamera''.</ref>
* '''skrik''' – doodskrik<ref name="Esterhuizen" />
* '''skrum''' – doodskrum<ref name="Esterhuizen" />
Lyn 268:
* '''slinks''' – jakkalsslinks<ref name="WAT" />
* '''snaaks''' – skreeusnaaks,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> skreesnaaks, rasend snaaks,<ref>Steyn, Ilse. 1996. ''Prinses in die ruimte''. Parow: JP van der Walt en Seuns. Bl.52 ''Dit mag vir jou'' '''rasend snaaks''' ''wees om so 'n grappie met 'n agterlike Aardmens en die onbelangrikste van jou bemanning te maak, maar laat ek jou vertel, Kaptein: ek sou nie met jou getrou het al was jy die laaste man in die heelal nie!''</ref> doodsnaaks<ref>Venter, Eben. 2013. ''Wolf, wolf''. Kaapstad: Tafelberg-uitgewers. bl. 66: ''Dis eintlik onskuldig en'' '''doodsnaaks''' ''vir die seuns, seniors en slawe''.</ref>
* '''snel''' – blitssnel,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 108: '''Blitssnel''' ''steek Arieb vas''.</ref><ref>Radlof, G. 1999 (1957). ''Oloff die Seerower, #2: Die Seewraak.'' Pretoria: Fundi, pp. 119: '''Blitssnel''' ''sak die matrose op hulle toe en oorrompel hulle.''</ref> bliksemsnel,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /> koeëlsnel, pylsnel,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /> rasendsnel, orkaansnel<ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 90: ''Toe,'' '''orkaansnel''', ''gebeur die onverwagte.''</ref> windsnel<ref>Funcke, E.W. 1989. Offisiële geloof en kettery in die Middeleeue as tema rondom Umberto Eco se verhaal 'Die naam van die roos'. In: Ohlhoff, C.H.F. & Brink, M. (reds.). '' 'n Blik op die Middeleeue''. Pretoria: Universiteit van Suid-Afrika. p. 28: ''Joachim lê wel deemoedig sy geskrifte ter beoordeling aan die pouslike stoel voor, sy gedagtes daarin brei egter'' '''windsnel''' ''uit.''</ref>
* '''soet''' – suikersoet,<ref name="Potgieter" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 67: ''"Mevrou Aerts," sê hy met 'n'' '''suikersoet''' ''stem.''</ref> stroopsoet,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> heuningsoet,<ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> engelsoet<ref>[[WAT]]: Die kindertjies is engelsoet. 'n Engelsoete voorkoms. Engelsoete woordjies fluister.</ref>
* '''sout''' – pekelsout<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" />
* '''stadig''' – doodstadig<ref name="Potgieter" /><ref name="ReferenceC" /><ref>Du Plooy, Heilna. 2013. 'Die foto'. In: Scheepers, Riana & Kleyn, Leti (samest.). ''Spoorvat: Jeugherinneringe van Afrikaanse skrywers''. Pretoria: LAPA uitgewers, bl. 88: ''Later het ek besef ek moet hierdie aandagafleidende gesig uitskakel as ek werklik effektief wil oefen, wanneer ek klein passasies en frases oor en oor moes speel om dit goed reg te kry, of die stukke afbreek in dele, of dit'' '''doodstadig''' ''deurspeel om seker te maak ek gaan geen note mis as ek weer vinnig speel nie.''</ref>
* '''sterk''' – ystersterk,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> beersterk,<ref name="Kempen" /> wondersterk, reusesterk, stormsterk (wind), oersterk, beessterk,<ref>Cornelius, Gert. 2008. Nagloper. In: ''Nagstories: laatnagverhale oor gruwels en die bonatuurlike''. Swellendam: Twaalfuurkop Uitgewers. bl. 33: ''Martiens vloek, beur met al sy krag om uit die ystergreep los te kom, maar die man is'' '''beessterk'''.</ref> draadsterk,<ref>[[WAT]]: 'n Jong man met draadsterke spiere</ref> gifsterk (''koffie/tabak''),<ref name="WAT" /> klipsterk<ref name="WAT" />
* '''stil''' – doodstil,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Stadler, L.G 1994" /><ref>Meyer, Deon. 2009. ''Karoonag en ander verhale''. Kaapstad: Human & Rousseau. bl. 187: ''En daar's nie geluide nie. Soos in niks. Dis'' '''doodstil. Dood-, dood-, doodstil.'''</ref><ref>Radlof, G. 1999 (1957). ''Oloff die Seerower, #2: Die Seewraak.'' Pretoria: Fundi, pp. 69: ''Oloff staan'' '''doodstil.'''</ref> tjoepstil,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /> bladstil,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> botstil,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 46: ''G 'n ritsel of roer, al vier die rigtings'' '''botstil.'''</ref> botdoodstil,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="WAT" /> stokstil<ref name="Esterhuizen" />, muisstil,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref>Laurie, Trienke. 2013. 'Klein kind hurk muisstil'. In: Scheepers, Riana & Kleyn, Leti (samest.). ''Spoorvat: Jeugherinneringe van Afrikaanse skrywers''. Pretoria: LAPA uitgewers, bl. 180.</ref> grafstil,<ref name="Kempen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> kerkstil,<ref name="Potgieter" /> kerkhofstil,<ref name="Potgieter" /> klipstil, stofstil,<ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 47: ''Toe is sy in die werwelkolk, binne-in sy'' '''stofstil''' ''hart.''</ref> witstil,<ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 83: ''Hy was bleek en'' '''witstil''' ''die hele tyd wat sy by die venster gestaan het, het glad nie geroer nie, net gelê met die wit gesiggie bokant die wit laken''.</ref> nagstil<ref name="WAT" />, grotstil<ref>Meiring, Rouxnette. 2018. ''Snak: ||Hui !Gaeb Boek 2''. Kaapstad: Tafelberg. p. 19: ''Die eggo's sterf weg... dit raak'' '''grotstil'''.</ref>, tonnelstil<ref>Meiring, Rouxnette. 2018. ''Snak: ||Hui !Gaeb Boek 2''. Kaapstad: Tafelberg. p. 20: ''Dit raak weer'' '''tonnelstil'''.</ref>
* '''styf''' – stokstyf,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 121: ''Linda bly 'n paar sekondes'' '''stofstyf''' ''sit.''</ref> boomstyf (argaïes saam met liggaamsdele/ledemate gebruik; ook ''boomvas''),<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /> snaarstyf<ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> (draad, senuwees, spanning, situasie), kraanstyf,<ref>De Lange, Johann. 2008. Kusdorp. In: Brink, André P. (samest.) ''Groot Verseboek''. (Eerste uitgawe in drie dele). Kaapstad:Tafelberg-Uitgewers. bl.937: ''Hier veg die see sy landgoed terug: / dit sien mens aan die soutsweet / teen 'n ruit, 'n windpomp'' '''kraanstyf''' ''/vasgeroes, bome deur die seewind / teruggedryf, 'n plaag duiwe / op 'n weggeroesde dak.''</ref> kraakstyf, klipstyf
* '''suinig''' – vreksuinig,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref>Rabie, J. 1982. '' 'n Boek vir Onrus''. Kaapstad:Human & Rousseau, bl. 15: ''Ek was'' '''vreksuinig''' ''daarmee, maar het darem klein sakkies vol ook vir Gregoire Boonzaier en Uys Krige geneem.''</ref> stiksuinig
* '''suiwer''' – kristalsuiwer,<ref name="WAT" /> glassuiwer<ref>[[C.M. van den Heever|Van den Heever, C.M.]]. 1935. ''[[Die Afrikaanse gedagte]]''. Pretoria: J.L. van Schaik, bl. 49-50: ''En ons sal al meer in daardie rigting groei, hoe sterker ons die hoofmomente in die lewe leer aanvoel en dit leer weergee in 'n taal wat'' '''glassuiwer''' ''daardie innerlike gespanne lewe suggereer.''</ref>
* '''sukkel''' – doodsukkel<ref name="Esterhuizen" />
* '''suur''' – asynsuur,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> brandsuur,<ref>[http://www.netwerk24.com/Ontspan/Naweek/Breestraat-die-nuwe-Langstraat-20140419 Lategan, H. 2014. Breëstraat die nuwe Langstraat? Netwerk 24]: ''Selde het ek sulke nors'', '''brandsuur''' ''mense in een dag teëgekom.''</ref><ref>[http://www.dbnl.org/tekst/wiel033jako01_01/wiel033jako01_01_0004.php G.R. von Wielligh. 1921. ''Jakob Platjie''. Pretoria: HAUM, bl. 26]: ''‘Dit sal ons so nooit as nooit doen nie!’ roep die twee uit. Bob vat'' '''brandsuur''' ''bier en gee daarvan aan ieder 'n glas vol''.</ref> doodsuur<ref>[[WAT]]: ''Die appels is nog'' '''doodsuur'''.</ref>
* '''swaar''' – loodswaar,<ref name="Potgieter" /> klipswaar,<ref name="WAT" /> stormswaar (gesigte),<ref>Van Blerk, H.S. 2008. ''Braakland van die bose''. Pretoria: Protea Boekhuis. bl. 189: ''Maar aan oom Dolf en tant Maria se'' '''stormswaar''' ''gesigte weet hy hulle is bewus van haar toestand; dra hulle kruis woordeloos.''</ref> kraakswaar,<ref name="WAT" /> kreunswaar<ref name="WAT" />
* '''swak''' – kuikenswak,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> doodswak,<ref name="Van Schoor1" /> hoenderswak<ref name="Potgieter" />
* '''swart''' – pikswart,<ref name="Esterhuizen" /><ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /><ref name="Kempen" /> gitswart,<ref name="Potgieter" /><ref name="Van Schoor1" /> pikgitswart, roetswart, koolswart, (pik)gietswart, raafswart,<ref>Van Nierop, Leon. 1996. ''Die sielsmokkelaar.'' Johannesburg: Perskor. bl. 55-56: ''Hy sien die bekende'' '''raafswart''' ''hare, die volmaakte gelaatstrekke, die vol, rooi mond en die glimlaggies in haar oë waaraan hy so gewoond geraak het.''</ref><ref>Krüger, K. 2014. ''Eggo’s in die Skimberge''. Kaapstad: Tafelberg, bl. 142: ''Sy het'' '''raafswart''' ''hare en is geklee in iets wat soos pers pajamas lyk''.</ref> steenkoolswart,<ref>Aspe, Pieter. 2013. ''Die kinders van Chronos''. (Vertaal deur Wium van Zyl). Pretoria: LAPA Uitgewers. bl. 104: ''Brys het sy'' '''steenkoolswart''' ''BMW voor die villa geparkeer.''</ref> skemerswart,<ref>Grové, H. 1983. ''Die kêrel van die Pêrel of Anatomie van 'n leuenaar: drie vertellings waarin die liefde ter sprake kom''. Kaapstad: Tafelberg, 79: ''Die groen van sy oë is'' '''skemerswart''', ''die pupille onnatuurlik groot.''</ref> blinkswart,<ref>Verster, F. 2013. ''[[Deur na Nebula Nege]]''. Thompson Boekdrukkery, bl. 204: ''Ingedagte streel hy oor die'' '''blinkswart''' ''lasergeweer wat dwars oor sy knieë lê''.</ref><ref>Sadie, J. 1979. ''Terra Piering 1''. Pretoria: Daan Retief Uitgewers, p. 63: ''Die sterlig speel in haar'' '''blinkswart''' ''hare.''</ref> inkswart<ref name="Potgieter" /><ref>Pieterse, R. 1985. ''Die Koningin van Skeba se tydmasjien''. Pretoria: Daan Retief Uitgewers. p. 54: ''Buitekant is daar niks... net die'' '''inkswart''' ''duisternis met die duisende derduisende blinkende, flonkerende sterre.''</ref>
* '''swoeg''' – doodswoeg<ref name="Esterhuizen" />
| |||