Abraham Kriel: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes) No edit summary |
Morne (besprekings | bydraes) No edit summary |
||
Lyn 11:
Kriel is in 1880, ná sy studies aan die [[Kweekskool]] op [[Stellenbosch]] in die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|NG Kerk]] gelegitimeer. Reeds in sy eerste gemeente, [[NG gemeente Dutoitspan|Dutoitspan]] op [[Kimberley]], waar hy gedien het van 1880 tot 1893, beywer hy hom veral vir armesorgwerk en onder sy leiding koop die kerkraad 'n huis wat omskep is in 'n jeugtuiste, die Newton-tehuis vir verwaarloosde kinders. Die kerkraad het ook 'n hotelgebou gekoop wat omskep is in 'n tehuis vir jong Christenmans.
Op 'n besoek aan [[Europa]] maak hy kennis met verskeie weesinrigtings. Later sou hy weer sulke besoekreise onderneem. Met die uitbreek van die [[Anglo-Boereoorlog]] bevind hy hom in die NG gemeente Witwatersrand-Wes (later [[NG gemeente Langlaagte]], waar hy leraar was van 1893 tot hy met pensioen is in 1918) en word twee en 'n half jaar lank veldprediker vir die Boeremagte onder genls. [[Lucas Meyer]] en [[Jan Smuts]] en in die Noordwes-Kaap onder adj.genl. [[C.F. Beyers]].
Van die [[NG gemeente Langlaagte]] is die [[NG gemeente Fordsburg]] in 1896 afgestig met Kriel as konsulent. Kort voor die afstigting het hy geld byeen gekry om 'n eenvoudige maar netjiese kerk in dié buurt te laat bou. Dit is Desember 1895 ingewy. Vir Kriel was dit 'n plesier om daar te gaan preek en die opkoms was altyd goed. Hy het gereken dat die kerkbesoek op Fordsburg die beste aan die Rand was.
Op Woensdagmiddag [[19 Februarie]] [[1896]] het in Braamfontein, nie ver van [[Fordsburg]] nie, 'n verskriklike ontploffing gebeur. Later is vasgestel dat treinwaens vol dinamiet, bestem vir die myne, drie dae lank in die son op die stasie gestaan het en dat dit tot die geweldige ontploffing aanleiding gegee het. 'n Gat van by die vier verdiepings diep is in die grond uitgehol. Huise op Vrededorp, Fordsburg en oral omheen is in puin gelê en ander erg beskadig.
[[Maria Kloppers]], indertyd 'n werkster van die [[Vrouesendingbond]] in Fordsburg en later stigter van die Kinderhawe in Observatory, was net besig in die nuwe kerk om haar voor te berei op die biduur om drieuur toe daar 'n geweldige skok was en "die dak sak op my toe. Ek sukkel om uit te kom. 'n Wonder dat iemand lewendig kon uitkom! Die deure en balke onder die vloer uitgedruk. Iemand roep: 'Mej. Kloppers, leef jy nog? Ag, kom tog hierheen!' Verwoesting, geklaag, geween, gejammer!"
Lyke het oral rondgelê, in baie gevalle so erg vermink dat hulle heeltemal onherkenbaar was. Van die beseerdes was ook onherkenbaar, maar kon darem hulle naasbestaandes herken.
In 'n skoolgebou het 'n ry van hoofde van kinders en grootmense gelê om geëien te word. Onder die puin was onder andere ook 'n menigte lede van die VSB se Sondagskool begrawe. Vier en twintig uur na die ontploffing is klein Francina (twee) in 'n holte onder die puin van hul huis gevind, waar sy met 'n emmertjie gespeel het met die die geraamte van 'n stoof oor haar. Sy was die eerste van dertien kinders wat die VSB se sendinghuis gebring is. Hieruit is later die Kinderhawe in Observatory gebore.
Gou was ds. [[Pieter Gerhardus Jacobus Meiring|P. Meiring]], leraar van die [[NG gemeente Johannesburg-Oos]], en eerwaarde Daneel op die plekke waar die verwoesting gesaai is. Die tentoonstellingsterrein is ingerig vir die gehawende mense waar hulle in een groot saal geëet het.
Kriel het tydens die eerste begrafnisdag 127 lyke begrawe. Kiste is op muilwaens aangery. In tien van die kiste was net stukkies van menseliggame. Tientalle het aan hulle beserings beswyk en daar was gedurig 'n begrafnisstoet op pad na die kerkhof. Die dag ná die eerste begrafnis het hy in die studeerkamer van ds. J.N. Martins van [[NG gemeente Johannesburg|Johannesburg]] vooroor gesit en soos 'n kind gesnik.
Soos soveel ander geboue was die nuwe kerk op Fordsburg in puin. Net twee maande gelede is dit in gebruik geneem, maar nou het daarvan net die mure oorgebly. Een gewel was tot op die helfte weggeslaan. Die deure en vensters was verbrysel en die dak ingedruk binne die mure in. Die lidmate kon min doen om dit te help herstel, want hulle was self in ellende gedompel en moes hulle toespits op die herstel van hulle eie blyplek. Boonop was die meeste van hulle arm. 'n Tent is by die plek opgeslaan en daar is bidure gehou. Talle het om voorbidding kom vra. Mense was oral besig om na hulle dierbares te soek. Huise is in hospitale verander.
[[Beeld:Fordsburgkerk ontplof.jpg|thumb|right|320px|Fordsburg se eerste kerk, waarvoor Kriel die geld help insamel het, is erg beskadig in die Braamfonteinse dinamiet-ontploffing, skaars twee maande nadat dit in gebruik geneem is.]]
Kriel spring egter dadelik aan die werk en skryf lyste uit en gee dit aan betroubare persone sodat hulle fondse kan insamel. Binne korte tyd het die insamelaars £32 000 bymekaar gebring. Gratis reiskaartjies is aan mense voorsien wat na familie elders wou wegkom. Kriel kon staatmaak op die publiek se welwillendheid omdat lidmate hulle eie huis met uiterste moeite moes herstel – en selfs dít kon baie nie eens doen nie. Daarom kon die konsulent met vrymoedigheid by ander aanklop, nie net in Johannesburg nie, maar selfs so ver as Harrismith, waar hy in die kerk van 'n ou vriend gekollekteer het. In een van die dienste lê hy die saak uit. Onder die kollekte begin die orrelis speel, maar Kriel vra dat hy dit nie doen nie, sodat hy die gemeente verder oor die ramp kan inlig. En terwyl die gawes in die bordjies val, skets hy in lewende kleure wat alles op Fordsburg gebeur het.
Die geld is gevind, die kerk herbou en terselfdertyd vergroot. Eers op Sondag [[28 April]] [[1940]] het die gemeente van dié gebou afskeid geneem en na Mayfair verhuis.
==Kinderhuis==
| |||