Edele barbaar
Die edele barbaar of edele woesteling is 'n ideale beeld van die "natuurmens" wat nie deur die beskawing bederf is nie. Die begrip gee uiting aan die idee dat die mens sonder die bande van die beskawing inherent goed is. Tot vandag toe is dit 'n gewilde tema van kultuurkritiese skrywers. In die moderne volkekunde is die konsep van die edele barbaar lankal verouderd.[2]
Ná die Europese ontdekking en verowering van die Amerikas het die idee weer aanklank gevind, en dit het veral gestalte aangeneem in die epiese La Araucana (omstreeks 1570) deur Alonso de Ercilla y Zúñiga. Honderd jaar later het John Dryden weer die tema aangepak. In die 18de eeu was die filosoof Jean-Jacques Rousseau een van die prominente voorstanders daarvan, en veral in die romantiek het die idee baie volgelinge gehad.
Voorbeelde kan in die Bybel gevind word, in die toestand van onskuld in die tuin van Eden voor die Sondeval, asook in die Griekse mites.
Ontwikkeling wysig
Die idee van die "edele barbaar" veronderstel die botsing van 'n "beskawing" met 'n "natuurlike samelewing". So 'n situasie het bestaan tydens die gebiedsuitbreiding van Europese lande (Spanje, Portugal, Frankryk, Engeland, Nederland) van die einde van die 15de eeu af. Die kolonisasie in Afrika, Asië, die Amerikas en die Stille Oseaan het gelei tot die toeëiening van die kulture daar in die magsfeer van die veroweraars.
Al is die gekoloniseerdes as mense erken, was daar geen poging om gelyke politieke of ekonomiese regte aan hulle toe te ken nie. Hulle is geklassifiseer as "primitief" of "wild", en dit is gebruik as regverdiging vir ongelyke behandeling, onderdrukking (slawerny) en kulturele of fisieke uitwissing.
Die idee van die edele barbaar kan deels beskou word as 'n poging om die mense wat ongelyk behandel is, op te gradeer. Hulle is edel juis danksy hulle "oorspronklikheid", wat uitdrukking vind in hulle klein invloed op die omgewing en hulle natuurlike lewenswyse. Dit word beskou as 'n soort menslike "oorspronklike toestand", wat vergelykbaar is met 'n "onskuldige" kind wat nog geen verreikende verantwoordelikheid vir sy dade hoef te aanvaar nie. Die eintlike fokus was egter nie eintlik die "edele barbaar" nie, maar die eie samelewing wat met die natuurmense as maatstaf vergelyk word.
Verwysings wysig
- ↑ Fryd, Vivien Green (1995). "Rereading the Indian in Benjamin West's "Death of General Wolfe"". American Art. 9 (1): 75. doi:10.1086/424234. JSTOR 3109196.
- ↑ Lutz Huth; Michael Krzeminski: Repräsentation in Politik, Medien und Gesellschaft. Königshausen & Neumann, 2007 ISBN 3-8260-3626-3, S. 230 ff.
Nog leesstof wysig
- Barzun, Jacques (2000). From Dawn to Decadence: 500 Years of Western Cultural Life, 1500 to the Present. New York: Harper Collins. pp. 282–294, and passim.
- Boas, George ([1933] 1966). The Happy Beast in French Thought in the Seventeenth Century. Baltimore: Johns Hopkins Press. In 1966 herdruk deur Octagon Press.
- Fairchild, Hoxie Neale (1928). The Noble Savage: A Study in Romantic Naturalism (New York)
- A. O. Lovejoy and George Boas ([1935] 1965). Primitivism and Related Ideas in Antiquity. Baltimore: Johns Hopkins Press. In 1965 herdruk deur Octagon Books. ISBN 0-374-95130-6
Skakels wysig
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Duitse Wikipedia vertaal.
