Sulla
Lucius Cornelius Sulla (Felix) (138 v.C. - 78 v.C.) was 'n Romeinse konsul in die jaar 88 v.C. wat sy leër teen die stad Rome self aangevoer het en later diktator geword het.
| Lucius Cornelius Sulla | |
 | |
Diktator van die Romeinse Republiek
| |
| Ampstermyn 82 of 81 v.C. – 81 v.C. | |
| Voorafgegaan deur | Gaius Servilius Geminus in 202 v.C. |
|---|---|
| Opgevolg deur | Julius Caesar in 49 v.C. |
Konsul van die Romeinse Republiek
| |
| Ampstermyn 88 v.C. – 88 v.C. | |
| Voorafgegaan deur | Gnaeus Pompeius Strabo en Lucius Porcius Cato |
| Opgevolg deur | Lucius Cornelius Cinna en Gnaeus Octavius |
| Ampstermyn 80 v.C. – 80 v.C. | |
| Voorafgegaan deur | Gnaeus Cornelius Dolabella en Marcus Tullius Decula |
| Opgevolg deur | Appius Claudius Pulcher en Publius Servilius Vatia |
Persoonlike besonderhede
| |
| Gebore | ca. 138 v.C. Rome, Romeinse Republiek |
| Sterf | 78 v.C. (op ca. 60) Puteoli, Romeinse Republiek |
| Eggenoot/-note | Julia Caesaris Aelia Cloelia Caecilia Metella Valeria |
| Kind(ers) | Lucius Cornelius Sulla, Cornelia, Faustus Cornelius Sulla, Cornelia Fausta, Cornelia Postuma |
Die man
wysig
Hy behoort tot die gens Cornelia en van sy kinderjare is niets bekend, behalwe 'n legende wat sê dat toe hy 'n baba was 'n vrou oor hom gesê sou hê puer tibi et rei publicae tuae felix: hierdie seun sal geluk bring aan jou en jou republiek. Dit verklaar dat hy die bynaam Felix, die gelukkige, dra. Sy familie was vernaam en hy het Griekse en Latynse literatuur geleer. Ongelukkig vir hom is sy pa dood toe hy volwasse word en hy het geen erfenis gekry nie. Dit het hom taamlik arm gemaak en uit die kring van die aristokrate gesluit. Hy het hom daarom by die toneelwêreld aangesluit. Hy was 'n goeie sanger en 'n aantreklike man met goudrooie hare en deurdringende blou oë.[1] Later het hy 'n siekte gekry wat sy vel en sy gesig aangetas het. Dit is dikwels as jeuksiekte gesien, maar dit kan ook gordelroos wees.[2]
Hy trou met ene Ilia of Julia wat moontlik 'n suster van Caesar Strabo of van L. Julius Caesar (konsul in 90 v.C.) was en dit bring hom in die politieke kringe van Rome. Hulle kry 'n dogter wat in 89 Pompeius Rufus se seun trou. Die volgende jaar 88 v.C. word hy saam met Pompeius Rufus tot konsul gekies. Sy vrou is moontlik reeds dood en later hertrou hy met ene Aelia. Hy het ook relasies met ander mense, 'n vrou bekend as Nicopolis en 'n man Metrobius.[1] Nicopolis was 'n ouer vrou en toe sy sterf maak sy hom haar erfgenaam. Sy gay avonture het hom by geskiedkundiges, veral in die vroeë 20ste eeu in Engeland nie populêr gemaak nie en is dikwels as 'n vreeslike diktator afgeskilder.[2]
Marius en Jugurtha
wysig
In 107 v.C. word Sulla tot quaestor verkies. Hy kom in diens van konsul Gaius Marius wat na die huidige Algerië gestuur word om Jugurtha van Numidië te onderwerp. Jugurtha kry steun van sy skoonpa koning Bocchus van Mauretanië (die huidige Marokko).[2]
Sulla skep 'n leërtjie ruiters in Italia en vertrek na Africa om Marius te help in sy oorlog teen Jugurtha. Met sy toneelervaring vermag hy om homself baie populêr te maak by sy mans, wat hy altyd met groot respek behandel. Sulla speel 'n belangrike rol in die beëindiging van hierdie oorlog. Marius gee hom die amp van quaestor propraetore wat beteken dat hy die bevel het oor die Romeinse kamp in Utica toe Marius self Rome toe gaan. Sulla knoop betrekkings aan met Bocchus wat Jugurtha aan die Romeine uitlewer en die Jugurthynse oorlog word beëindig. Marius kan so in Rome op 1 Januarie 104 v.C. 'n triomftog hou. Sulla kry min beloning vir sy rol in Marius se sukses, behalwe moontlik dat koning Bocchus wat nou 'n vriend en bondgenoot van Rome is, vir hom 'n vergulde standbeeld op die Forum Romanum laat plaas.[1]
Asia
wysigMarius neem hem saam na die noorde waar die Germane vir probleme gesorg het (104-103 v.C.). Teruggekeerd in Rome is Sulla praetor in 93 v.C. en in Silisië pro consule in 92 v.C.. en neem dan aan die Bellum Socium deel, die oorlog wat Rome moet voer teen sy eie bondgenote in Italia. Sy rol is belangrik genoeg dat hy in 88 v.C. tot konsul gekies word. Die provinsie Asia met sy oorlog teen Mithridates VI van Pontus behoort tot die konsul se verantwoordelikhede, maar Marius laat die volkstribuun Sulpicius 'n wet uitvaardig wat die bevel oor die Romeinse legioene daar van Sulla op homself oordra. Dit is nie wettig nie, maar Sulla het nou die keus: hierdie onreg aanvaar, wat Marius tot Rome se baas sou maak of self die wet breek en na Rome optrek. Hy doen die laaste, verower die stad, dood Sulpicius -wat amptelik onskendbaar is in naam van die godin Ceres- dryf hervormings deur en vertrek na die ooste.[3]
Burgeroorlog
wysigIn Rome verdryf in 87 v.C. die een konsul, Octavius, die ander een, Cinna, wat na Marius vlug. Marius besluit die stad in te neem, wat baie geweld veroorsaak, en word in 86 v.C. saam met Cinna opnuut konsul. Hy sterf egter 'n paar dae later en Cinna bly konsul (87-84 v.C.). Sulla, wat in Asia teen Mthridates veg word tot vyand van Rome verklaar. Ná oorwinnings teen Mithridates keer hy in 83 v.C. en 'n burgeroorlog breek uit. Die optimates kies sy kant waaronder Crassus en Pompeius. Uiteindelik wen Sulla die oorlog. Hy dood honderde of moontlike duisende politieke teenstanders in die stad en word dictator. Hierdie amp is eintlik uiters beperk van duur, maar hy bly dit tot hy in 80 v.C. self besluit om af te tree. Hy word dan opnuut konsul en sterf in 79 v.C. Die hervormings van 88 v.C. word opnuut deurgevoer wat beteken dat die posisie van die senaat versterk word en heelparty van die regte van die volkstribune weggeneem word.[3]
Verwysings
wysig- ↑ 1,0 1,1 1,2 Sulla: The Last Republican, Arthur Keaveney, Routledge, 2013, ISBN 1-134-30586-9, ISBN 978-1-134-30586-5
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Sulla: A Dictator Reconsidered Lynda Telford, Pen and Sword, 2014, ISBN 1-78303-048-8, ISBN 978-1-78303-048-4
- ↑ 3,0 3,1 Ancient Rome: A Sourcebook, Matthew Dillon, Lynda GarlandRoutledge, 2013, ISBN 1-136-76143-8, ISBN 978-1-136-76143-0
Eksterne skakels
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Sulla.
