Swartmamba

Die Swartmamba (Dendroaspis polylepis) is 'n uiters giftige slang wat inheems is aan dele van Afrika suid van die Sahara.

Swartmamba
'n Swartmamba op verdediging.
Bewaringstatus
Veilig  (IUCN 3.1)
Wetenskaplike klassifikasie
Koninkryk:	Animalia
Filum:	Chordata
Subfilum:	Vertebrata
Klas:	Reptilia
Orde:	Squamata
Suborde:	Serpentes
Familie:	Elapidae
Genus:	Dendroaspis Schlegel, 1848
Spesie:	D. polylepis
Binomiale naam
Dendroaspis polylepis Günther, 1864
Verspreiding in oranje; groen is vermoede verspreiding.
Sinonieme
Dendroaspis p. polylepis Günther, 1864 Dendraspis polylepis Günther, 1864 Dendraspis angusticeps Boulenger 1896 Dendraspis angusticeps Loveridge, 1936 Dendroaspis polylepis polylepis Loveridge, 1955 Dendroaspis polylepis. polylepis Welch, 1994 Dendroaspis polylepis Auerbach, 1987 Dendroaspis polylepis Broadley & Howell, 1991 Dendroaspis polylepis Trape & Maneé 2006 Dendroaspis polylepis antinorii (Peters, 1873) Dendraspis antinorii Peters, 1873 Dendroaspis polylepis antinori Welch, 1994

Voorkoms

Die slang is olyfgroen of grys met 'n liggroen pens met donker kolle. Jong slange is ligter van kleur as volwasse slange. Die slang maak sy kop bak wanneer dit bedreig word. Die slang word 2,5 - 4,5 m lank. Anders as wat sy naam aandui, is die swartmamba nooit heeltemal swart nie: sy kleur wissel van olyfgroen tot donkerbruin aan die bokant en gryserig op die pens. Sy bek is egter altyd pikswart binne-in.

Hierdie mamba is een van die grootste giftige stange van Afrika en ook die mees gevreesde. Hy word gemiddeld sowat 3 m lank, maar slange van tot 4,3 m is al teëgekom. Sy byt is feitlik altyd dodelik as dit nie onmiddellik behandel word nie. 'n Volwasse swartmamba het 'n minimumkapasiteit van 20 druppels gif per giftand, waarvan 2 druppels reeds 'n dodelike dosis vir die mens is.

Gedrag

Sy veglustigheid en aggressiwiteit word dikwels oordryf, maar as hy gekonfronteer word, val hy gewoonlik aan, veral tydens paartyd. Hy kan byna die helfte van sy voorlyf oplig en pik blitsvinnig. Aanvalle word dikwels deur 'n gesis voorafgegaan. In Suid-Afrika word die swartmamba hoofsaaklik in die laeveldgebiede van Mpumalanga, bosveld van Limpopo en Gauteng en in KwaZulu-Natal aangetref en leef hy in verlate erdvarkgate, termiethope en tussen die klippe op koppies.

Sy verblyfplek is min of meer permanent. Hy is baie rats en is ewe tuis op die grond as in bome. Die prooi bestaan hoofsaaklik uit voëls en klein soogdiere soos knaagdiere en dassies. Hy vreet ook ander slange, soos kobra's en pofadders.

Voortplanting

Tussen 12 en 14 eiers word in die somer gelê. Die kleintjies is sowat 50 cm lank wanneer hulle uitbroei en kan reeds 'n klein prooi vang wanneer hulle slegs enkele ure oud is.

Gif

Die gif is senuvergiftigend. Die slang pik 'n paar keer na mekaar en die gif werk vinnig. Onmiddellike behandeling is nodig anders sterf die slagoffer weens verlamming en versmoring. 'n Teengif is beskikbaar.

Algemeen

Die swartmamba is een van die dodelikste slange in die wêreld en is die langste giftige slang in Afrika. Indien 'n swartmamba teëgekom word moet daar stadig en versigtig agteruit beweeg word. Skielike beweging sal die slang vinnig en baie kere laat pik. Die slang kan teen 'n spoed van 20 km/h voortbeweeg.

Sien ook

• Alfabetiese lys van slange

Bron

• Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409591, volume 18, bl. 27

• Die Suid-Afrikaanse Gids- feite en wenke. Isabel Uys. 2009 ISBN 978-1-86919-324-9