Tsonga

Hierdie artikel handel oor die Tsongataal. Vir die etniese groep van Suid-Afrika, sien Tsongas.

Die taal Tsonga (Xitsonga in Tsonga) vorm deel van die Niger-Kongo-taalfamilie. Dit is een van die elf amptelike landstale van Suid-Afrika, waar dit deur sowat 2 miljoen mense as moedertaal gepraat word (2011-sensus), hoofsaaklik Tsongas. Dit word deur ongeveer 1 710 000 mense gepraat in Mosambiek en deur 19 000 in Eswatini. Daar is ook ongeveer 5 000 sprekers in Zimbabwe, waar dit een van die amptelike tale is.

Tsonga Xitsonga
Gepraat in:	Eswatini  Mosambiek  Suid-Afrika  Zimbabwe
Gebied:	Limpopo, Mpumalanga, Gauteng, KwaZulu-Natal, Noordwes, Gaza, Maputo-provinsie, Maputo-stad, Manica, Inhambane-provinsie, Chikombezi, Malipati, Chiredzi
Totale sprekers:	4 miljoen (moedertaal, 2011) 3,4 miljoen (tweede taal in Suid-Afrika, 2002)
Taalfamilie:	Niger-Kongo  Atlanties-Kongo   Volta-Kongo    Benue-Kongo     Bantoïed      Suidelike Bantoïed       Bantoetale        Suidelike Bantoetale         Tsonga
Skrifstelsel:	Latynse alfabet
Amptelike status
Amptelike taal in:	Suid-Afrika  Zimbabwe (as Shangani)
Gereguleer deur:	Pan-Suid-Afrikaanse Taalraad
Taalkodes
ISO 639-1:	ts
ISO 639-2:	tso
ISO 639-3:	tso

Suid-Afrikaanse distrikte met 'n meerderheid van Tsongataliges in 2011:

   0–20%

   20–40%

   40–60%

   60–80%

   80–100%

Geografiese verspreiding van Tsonga in Suid-Afrika ná bevolkingsdigtheid per vierkante kilometer in 2011:

   <1/km²

   1–3/km²

   3–10/km²

   10–30/km²

   30–100/km²

   100–300/km²

   300–1000/km²

   1000–3000/km²

   >3000/km²

'n Man uit Angola gee 'n voorbeeld van Tsonga

Woorde

Algemene woorde en frases:

Afrikaans	Tsonga
Welkom	U amukeriwile (enkelvoud) / Mi amukeriwile (meervoud)
Dankie	Inkomu
Goeiedag / Hallo	Avuxeni
Totsiens	Salani
Rook verbode	A ku dzhahiwi
Geen ingang	A ku ngheniwi
Pasop vir die trap	Xiya-xiya xitepisi
Pasop!	Tivonele!
Veels geluk met jou verjaarsdag	Ndzi tlangela siku ro velekiwa
Seisoensgroete	Mikateko ya Masiku yo Wisa
Geseënde Kersfees	A ku ve Khisimusi lerinene
Geseënde Kersfees en 'n voorspoedige Nuwejaar	A ku vi Khisimusi lerinene naswona a ku vi lembe lerintshwa lerinene

Teksvoorbeeld

Die Onse Vader in Tsonga:

Tata wa hina la nge matilweni,

vito ra wena a ri hlawuleke;

a ku te ku fuma ka wena;

ku rhandza ka wena a ku endliwe misaveni,

tanihi loko ku endliwa tilweni.

U hi nyika namuntlha vuswa bya hina bya siku rin'wana ni rin'wana;

u hi rivalela swidyoho swa hina,

tanihi loko na hina hi rivalela lava hi dyohelaka;

u nga hi yisi emiringweni,

kambe u hi ponisa eka Lowo biha,

Amen.

Sien ook

• Lys van gedrukte Afrikaans-vreemdtalige woordeboeke
• Tale in Suid-Afrika
• Tsonga Wikipedia

Eksterne skakels

• Ethnologue oor Tsonga

Taalhulpmiddels

• Vrye en gratis Tsonga speltoetser vir OpenOffice, Mozilla Firefox en Mozilla Thunderbird Geargiveer 9 Februarie 2007 op Wayback Machine

Sagteware in Tsonga

• Mozilla Firefox Geargiveer 3 Oktober 2006 op Wayback Machine – webblaaier
• Mozilla Thunderbird Geargiveer 3 Oktober 2006 op Wayback Machine – e-posprogram
• OpenOffice.org Geargiveer 3 Oktober 2006 op Wayback Machine – kantoorsuite
• Translate.org.za Geargiveer 28 Junie 2007 op Wayback Machine – 'n Projek om vrye en oopbronsagteware in Tsonga en ander Suid-Afrikaanse tale te vertaal
• Pootle^{[dooie skakel]} – Aanlynvertaling van Tsonga-oopbronsagteware